Inteelt zwartbles neemt laatste jaren toe

Dat blijkt uit onderzoek van het Centrum voor Genetische bronnen Nederland (CGN) dat dit jaar werd uitgevoerd. Uit gegevens van Wageningen University & Research blijkt dat er in totaal 1.445 vrouwelijke volwassen dieren zijn. Dat is onder de norm van 3.000 en daarmee heeft de zwartbles een bedreigde status. Het ras is hierdoor bovendien gevoelig voor negatieve effecten van inteelt.

Voor het onderzoek zijn de afstammingsgegevens van alle zwartblesschapen die zijn geregistreerd door het Nederlands Zwartbles Schapenstamboek (NZS) en de zwartbles-fokkersgroep (FG) zijn geanalyseerd op volledigheid, populatiegrootte, aantal geboortes, inteeltniveau en toename. Daarnaast hebben de onderzoekers diverse scenario's met betrekking tot genetische beheer gesimuleerd voor de komende vijftig jaar.

Uitwisseling

De onderzoekers concluderen dat een betere uitwisseling tussen de twee stamboeken van belang is voor een duurzame toekomst van het schapenras. Zeker voor de zwartbles-fokkersgroep is het van belang om ook fokdieren uit het Nederlands Zwartbles Schapenstamboek in te zetten. Ongeveer 80 procent van alle zwartblessen staan ingeschreven in Nederlands Zwartbles Schapenstamboek en 20 procent van de schapen staan geregistreerd bij de zwartbles-fokkersgroep.

Er vindt wel enige uitwisseling van fokdieren plaats tussen de twee stamboeken. De afgelopen periode werd ongeveer 95 procent van de NZS-dieren geboren uit ouderdieren van dezelfde NZS-populatie en ongeveer 5 procent van NZS-dieren waren afkomstig uit ouderdieren van het FG-stamboek. Ongeveer 35 procent van de dieren in het FG-stamboek heeft ouderdieren uit de NZS-populatie. 65 procent van de FG-dieren komt volledig uit dit stamboek.

Nakomelingen

Het aandeel van de top 10-rammen staat al minstens twintig jaar voor 20 procent van alle nakomelingen per jaar. De onderzoekers raden aan om beleid te ontwikkelen om zoveel mogelijk rammen in te zetten met een zo gevarieerd mogelijke afstamming.

Voorzitter Art Lobs van het Nederlands Zwartbles Schapenstamboek ziet het belang van een betere uitwisseling tussen de beide fokkersgroepen. 'We hebben een klein schapenras, een kabouter, die ook nog eens in tweeën verdeeld is. Wij hebben een jaarlijkse keuring, de zwartbles-fokkersgroep niet meer. We willen de leden van FG toelaten tot de keuring. Een heel praktische manier om meer uitwisseling te laten plaatsvinden. Bovendien vindt er ook vergrijzing plaats onder de schapenhouders. Ook met het oogpunt daarop is dat goed.'

Verschillen

Er is volgens Lobs wel een verschil tussen de schapen van beide fokkersgroepen. 'De schapen van ons zijn gemiddeld wat langer en lichter. De schapen van de fokkersgroep kan je wat ouderwetser of traditioneler noemen. Ze zijn gemiddeld zwaarder. Ze hebben dus een wat andere bouw. Uitwisseling kan dus ook gevolgen hebben die niet iedere fokker positief vindt. Het blijft daarom een keuze van de individuele fokker. Het moet passen.'

Met name de toename van het inteeltpercentage vindt Lobs zorgelijk. 'Vooral omdat die toename vooral de laatste jaren plaatsvindt. Dat is wel iets dat we met elkaar moeten bespreken. Inteelt is overigens niet alleen maar negatief. Soms is er een tijdelijke toename van inteelt omdat een aantal sterke eigenschappen gewild zijn. Een generatie erna moet je dan wel weer kiezen voor meer spreiding.'

Zeldzaam ras

Het zwartbles-schaap is een zeldzaam Nederlands schapenras. Het is een vrij recente kruising met uitsluitend Nederlandse schapenrassen als basis. Het is ontstaan uit de Schoonebeeker en het Bentheimer-schaap, met mogelijk bloedlijnen van de Texelaar en het Fries melkschaap. Het schaap wordt gekenmerkt door een bruinzwarte vacht met witte onderbenen en staart en een witte bles op een zwarte kop.

Volgens kenners heeft de zwartbles eigenschappen die ook voor professionele schapenhouders interessant zijn. Het schaap is goed vruchtbaar en werpt minimaal twee lammeren en heeft bovendien een goede melkproductie. De lammeren groeien snel en de slachtkwaliteit is vaak uitstekend. De bruinzwarte wol is gewild bij hobbyisten die spinnen of vilten.