Fries gedeputeerde zoekt meerprijs voor veenweideboer

U werkt met Wetterskip Fryslân aan een 'Veenweide 2.0'. Waarom verscherpt u de aanpak?

'De veenweidevisie is achterhaald. De urgentie van het Klimaatakkoord en het oplossen van het stikstofprobleem vragen om een schepje boven op het veenweidebeleid. Om meer CO2-uitstoot te verminderen, denken we aan het werken met een hoger waterpeil in een groter gebied.

We willen goed kijken naar de juridische impact van het instellen van een grondbank

Douwe Hoogland, gedeputeerde Friesland

'Het zou kunnen gaan om opgaves van zo'n 5.000 hectare. Hoe hoog dat waterpeil moet worden, onderzoeken we met Wetterskip Fryslân, uiteraard in overleg met de inwoners van het veenweidegebied.'

Wat betekent dit voor de boeren?

'Het is zeer waarschijnlijk dat veel melkveehouderijen in grote mate moeten extensiveren. En we zullen bedrijven moeten uitkopen. Hoeveel bedrijven dat zijn, daarover durf ik geen voorspelling te doen. We moeten dat echt goed bekijken.'

Kunnen boeren straks nog een goede boterham blijven verdienen in het veenweidegebied?

'Er moet perspectief zijn voor boeren in het veenweidegebied, dat staat buiten kijf. Anders is het geen levensvatbaar plan.

'We onderzoeken of boeren een surplus per hectare kunnen ontvangen als ze bijvoorbeeld aan weidevogelbescherming kunnen doen. Bij een meeropbrengst van zo'n 2 tot 3 cent op de melkprijs praat je bij een melkproductie van gemiddeld 600.000 kilo per bedrijf al gauw over een bedrag van 18.000 euro. Dat is een behoorlijke bijdrage in het inkomen.'

Welke mogelijkheden onderzoekt de provincie nog meer?

'We bekijken of boeren via het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid gedifferentieerde inkomstentoeslagen voor de veenweide kunnen ontvangen. En we kijken naar de mogelijkheden voor een koolstofbank, waarbij boeren een vergoeding krijgen als ze minder CO2 uitstoten.

'Boeren moeten overigens ook kijken naar hun eigen kostprijs. Met een verlaging van de kostprijs kunnen ze wellicht het meeste verdienen.'

Om grond te ruilen en bedrijven uit te kunnen kopen, is een grondbank noodzakelijk. Hoe ver is de provincie hiermee?

'Deze komt eind maart in Provinciale Staten. We moeten hiervoor ons grondbeleid aanpassen. Vanuit de ontwikkelingen met de Centrale As hebben we geleerd dat we zorgvuldig met ons grondbeleid moeten omgaan. We willen goed kijken naar de juridische impact van het instellen van een grondbank.'

Wanneer is de maatschappelijke kosten-batenanalyse gereed?

'In februari. We rekenen vijf scenario's door, onder andere punten uit het initiatiefvoorstel voor herstel van natuur en biodiversiteit die PvdA, 50PLUS, ChristenUnie, D66, GrienLinks en Partij voor de Dieren vorig jaar lanceerden en het alternatieve veenweideplan 'Mei beide fuotten op 'e feangrûn' (Met beide voeten op de veengrond) van de zeven landbouworganisaties.'

Boeren experimenteren met niet-kerende grondbewerking met mais op veen. Hoe kijkt u daartegen aan?

'Ik ben van mening dat niet-kerende grondbewerking met mais op veen een goede optie kan zijn. Nog liever zie ik geen maisteelt in het veenweidegebied, ook vanwege de grondkwaliteit.'

U heeft een taskforce veenweide in het leven geroepen. Wat gaat deze groep doen?

'Vier personen gaan ons inspireren over het toekomstige landschap in het veenweidegebied. Hoe gaan we bijvoorbeeld om met grondposities en productvernieuwing? Voor de invulling van de taskforce denk ik bijvoorbeeld aan rijksbouwmeester Floris Alkemade.'

Boeren zijn bang dat de veenweideaanpak hiermee vertraging oploopt. Is deze zorg terecht?

'Nee, we hebben baat bij haast. De klimaatgelden van het Rijk vragen ook om een snelle aanpak. In samenwerking met Wetterskip Fryslân willen we echt stappen zetten. En de visie van Alkemade kan ons helpen om de veenweide in te richten.'

U bent laatst in Zegveld geweest. Legt u uw oor niet te veel te luister in het westen van het land? Het is een heel ander gebied.

'Het veen is inderdaad anders. De grond is er veel natter. Maar ik heb daar dingen gehoord die van waarde kunnen zijn in Friesland.

'Boeren willen zo lang mogelijk met de trekker op het land en mais verbouwen. Aan de ene kant snap ik dat als oud-boer. Hoewel ik denk dat je bij een drooglegging van bijvoorbeeld 40 centimeter ook als boer vooruit kunt.'

U ziet het positief in.

'Ja. Ik voel in het veenweidegebied positieve intenties van boeren om mee te denken over de transities in het gebied. Ik verwacht zelfs dat er straks agrarische ondernemers zijn die naar het gebied willen verplaatsen.

'Ik sprak laatst een vriend in het westelijk veenweidegebied. Hij kan altijd met zijn trekker op het land. In februari gingen de koeien naar buiten en in oktober zette hij ze weer op stal. Hij werkt op een dichte zode. En het allermooiste: hij heeft drie zonen boer gemaakt.'