Zwaarbevochten vrijheid

75 jaar geleden maakte men korte metten met zo'n Heilland. Een enge 'sekte' kreeg voet aan de grond. Vijf jaar oorlog volgde. De Britse premier Winston Churchill zei bij aanvang: 'I have nothing to offer but blood, toil, tears and sweat.' Bloed, gezwoeg, tranen en zweet.

Zevenbergschen Hoek werd op 5 november 1944 bevrijd door Poolse soldaten, die in 1939 gevlucht waren, toen hun land overrompeld werd door twee tirannieke regimes uit die tijd; de nazi's en communisten van Hitler respectievelijk Stalin. Velen sneuvelden: Breda heeft een Pools militair ereveld. De anderen konden na de oorlog niet meer terug, omdat Stalin Polen bezet hield.

Veel van deze mannen vestigden zich in de omgeving en trouwden. Zo kreeg ik les van meneer Gruca, zoon van zo'n militair. Ik was negen. Elke dag kwam hij vanuit het nabije Terheijden met de fietst over de dijk, waarover ook ik naar school moest.

Dit is een van de oorzaken dat ik aansla op extremisten, van wat voor slag dan ook: links, rechts, antiboer, te extreem proboer. Ik ben niet eenkennig. Men moet blijkbaar ergens heel fel voor of tegen zijn. Ik zie veel ongemak en wegkijken om me heen bij intimidaties en grimmige uitkraamsels. Is dit de chaosfase van een transitie?

Iedereen, ook wij boeren, krijgt hiermee te maken. De te makkelijke heilsboodschap leidt tot teleurstelling. De roepende valse profeten falen vervolgens altijd. Nuance is uiteindelijk nodig, want een keer moet je aan tafel om 'vrede' te bereiken, eerlijke vrede.

Het boerenprotest was zeer nuttig, maar hierbij heb je wel een goed verhaal, plan en visie nodig. Tot nu toe is die er niet. We hebben een nieuw Sociaal Contract nodig, van leiders samen met het volk, zoals de filosoof Jean-Jacques Rousseau dat ooit beschreef.

Ik startte mijn trekker, zoals naar de klimaatmars op 10 maart, maar nu richting Brabants provinciehuis, zong het Frysk Folksliet en haalde het NOS Journaal. Als president Kennedy dacht ik: Ich bin ein Berliner, Frisian, Broabaander, boer, burger. We zijn tenslotte allen lotgenoten. Wat we nodig hebben, is verbindend offervaardig leiderschap, schreef ik op Foodlog.

Deze column is mede ter ere van de bevrijders van de eerste Poolse pantserdivisie onder leiding van Stanislaw Maczek.