Dreiging Afrikaanse varkenspest is als zwaard van Damocles

Afrikaanse varkenspest (AVP) vormt een serieuze bedreiging voor boeren. Tegen de ziekte, die onder andere in België heerst, is geen kruid gewassen. Een vaccin of medicijn is er niet. Als er in Nederland een uitbraak komt, zijn de economische gevolgen voor de agrarische sector enorm.

Voor varkenshouders verbleken daarbij de effecten van de stikstofmaatregelen, vinden Gerbert en zoon Wouter ter Mors uit het Overijsselse Buurse. Een wandeling in het nabijgelegen Duitse bos, waar de zwijnen zijn gezien en volop sporen aanwezig zijn, maken ze uit voorzorg niet. 'Insleep van AVP is hét schrikbeeld voor de sector. We zijn ons bewust van de risico's en zoeken die niet op', zegt Gerbert ter Mors.

Zwijnenschade bij buren

De familie voelt de dreiging iedere dag. Genoemd wordt ook het maisland van de buurman aan de overkant van de weg, dat afgelopen jaar behoorlijk wat zwijnenschade had. 'Er hoeft maar één wild zwijn tussen te zitten dat besmet is en de kans is groot dat dit virus in een van onze stallen terechtkomt. Het houdt ons flink bezig', vertelt een bezorgde Ter Mors.

'Bovendien is het behoorlijk dubbel. De varkensprijzen zijn nu goed. Ik las zelfs al dat verwacht wordt dat in februari volgend jaar de biggenprijs wel eens 80 euro zou kunnen zijn', schetst de varkenshouder. 'In de jaren tachtig hadden we dat voor het laatst. De prijzen zijn hoog omdat in China AVP huishoudt. De ellende daar pakt voor ons gunstig uit.'

Ter Mors vindt dat de huidige goede prijzen ook een keerzijde hebben. 'Hoge prijzen zijn goed, als aan de andere kant de kosten niet omhoog gaan. De voerkosten zijn nog wel binnen de perken te houden. We voeren onder andere brijvoer van stoomschillen, tarwezetmeel en tarwegistconcentraat. Daar zijn redelijk afspraken over te maken.'

Fanatiek bejagen

De veehouder heeft de indruk dat de jagers in Duitsland de zwijnen behoorlijk fanatiek bejagen. In Overijssel mogen jagers de dieren onder beperkte omstandigheden bejagen, wat volgens hem niet praktisch is.

'En dan te bedenken dat dierenartsen en andere mensen die op de boerenerven komen in de weekenden op plezierjacht gaan in landen als Polen en Duitsland', vult Wouter ter Mors aan. 'Een besmetting mee naar Nederland nemen kan dan snel. Daar mag best wel wat beter bij worden stilgestaan.'

Op het bedrijf van Ter Mors, waar zeshonderd zeugen, duizend vleesvarkens en zestig Jerseykoeien gehouden worden, zijn de hygiënemaatregelen scherp. 'We zaten daar altijd al wel bovenop, maar sinds het PED-virus in 2015 zijn we er nog scherper op geworden. We scannen sindsdien de varkens zelf.'

Alleen bezoek op maandag

Maandag is bij de familie Ter Mors speendag en ook alle afspraken worden op maandag gepland. 'Dierenarts, IKB-controles, noem het maar op. Iedereen is alleen op maandag welkom in de stal.'

Geleverd wordt er ook op maandag. 's Morgens om 6 uur, om er zeker van te zijn dat de wagen schoon is. De vrachtwagen staat altijd op een vaste plek. 'De kans is groot dat de wagen stil heeft gestaan vanaf zaterdagmiddag en dus een weekend varkensvrij is geweest. Dat geldt ook voor de transporteur.'

En is een big eenmaal buiten, dan komt 'ie niet meer in de stal, geven vader en zoon Ter Mors aan. Daar zijn we heel strikt in. Bij het mestrijden door de loonwerker gebruiken we eigen slangen en alles gebeurt in een dag. De loonwerker weet dat en houdt daar rekening mee.'

Vervoersbewegingen

Hoewel de Overijsselse varkenshouders hygiënemaatregelen strikt hanteren, kan het virus ook hun stallen binnendringen door factoren waar ze geen invloed op hebben. Zo vrezen ze bijvoorbeeld dat er meer vervoersbewegingen komen met biggen, wanneer de prijzen nog verder oplopen.

'De stallen moeten vol en mesters halen de dieren dan ook uit andere landen. Dat vergroot het risico op insleep van AVP. We houden ons hart vast.' Wouter ter Mors noemt het positief dat de destructie in Nederland goed geregeld is.

Ook over de registratie van de dieren is hij te spreken. 'Als er een uitbraak komt, kan snel getraceerd worden waar de bron is. Dat is in andere landen een heel ander verhaal. Ik ben bang dat daar de AVP niet snel uitgebannen wordt.'