Beregening Drentsche Aa gaat flink op de schop

Twee droge zomers achter elkaar tonen aan hoe kwetsbaar het stroomdal van de Drentsche Aa is voor verdroging. Het grondwaterpeil zakte er extreem hard. Tijdens langere periodes van droogte is geen aanvoer mogelijk van oppervlaktewater. Dat zou de natuur te veel aantasten, juist omdat het gebiedseigen water er zo schoon is.

Tegelijk groeit het aantal nieuwe bronbemalingen in het gebied de laatste jaren hard, constateert het waterschap Hunze en Aa's. 'Alleen al in 2019 zijn dat er een dertigtal. Vooral voor de bollenteelt. Iedere keer dat deze telers een perceel huurland in gebruik nemen, slaan ze een bron. Als ze hun teelt na twee jaar verplaatsen, blijft die bron achter voor de grondeigenaar. Dat kan blijkbaar uit en het mag ook. Maar het telt wel op', waarschuwt Kupers.

Het waterschap heeft een lastige boodschap voor de boeren in het Drentse Aa-gebied, beseft Kupers. 'Het is voor de toekomst zeker dat er delen zijn waar helemaal niet meer mag worden beregend.'

Modelstudie

Kupers baseert zich op een modelstudie, die als basis wordt gebruikt voor een nieuw waterbeheerplan dat in 2021 moet ingaan. Alle maatregelen die je als waterbeheerder of grondgebruiker kunt nemen, zoals aanpassing van de beekbodem, peilverhoging en anders draineren, voorkomen de daling van het grondwaterpeil niet. Dit blijkt uit de modelstudie.

's Nachts beregenen werd deze zomer nog toegestaan. Maar ook daar lijkt een einde aan te komen. 'We zijn van een situatie van overvloed beland in een van schaarste. In het gebied ligt een lappendeken van waardevolle Europese natuur. Je moet permanent zuinig met water omgaan om die te behouden', stelt Kupers.

Ook het onderscheid tussen het beregenen van hoogsalderende gewassen als pootaardappelen en de overige gewassen, lijkt zijn langste tijd te hebben gehad. Volgens Kupers is dat onderscheid in teelten discutabel.

Kapitaalintensieve gewassen

'Er komen steeds meer kapitaalintensieve gewassen het gebied in. We begrijpen dat dit aantrekkelijk is, maar samen maken ze dat de vraag naar grondwater hand over hand toeneemt. Ons advies is: zoek een alternatief of verplaats deze teelten naar elders.'

In de deelgebieden waar in de toekomst waarschijnlijk nog wel de beregeningshaspel overheen mag, wordt het knijpen. Waterschap Hunze en Aa's wil daar een beperking instellen tot 50 millimeter beregening per jaar. 'We weten dat dit veel te weinig is, maar je kunt het quotum wel binnen je bedrijf van het ene perceel naar het andere overhevelen. Ook daar zullen boeren dus keuzes moeten maken.'

Het waterschap gaat de komende tijd in gesprek met de boeren.