Pachtstelsel moet boeren stimuleren

De hervorming van het pachtstelsel is al jaren onderwerp van discussie. Landbouwminister Carola Schouten heeft voorstellen gedaan om de impasse tussen verpachters en pachters te doorbreken. Ze wil langduriger pachtvormen en daarmee duurzamer bodembeheer stimuleren. Een boer die langjarig op een stuk grond teelt en werkt, zou daar beter voor zorgen, is de gedachte achter haar voorstel.

Ook veel actuele onderwerpen leveren voer aan de onderhandelingen over een nieuw pachtstelsel. Zo oordeelde de pachtkamer onlangs dat een stoppende veehouder zijn fosfaatrechten kan afgeven bij de verpachter tegen slechts 50 procent van de marktwaarde.

Alfred Jansen, LTO-portefeuillehouder Veiligheid & Pacht, is met het oog op de toekomst zeer ontstemd over deze uitspraak. 'Ons uitgangspunt is dat in het nieuwe pachtstelsel alle gebruikersrechten voor de pachter zijn en blijven. Straks krijgen we misschien ook stikstof- en CO2-rechten. Daar moeten we op voorbereid zijn. Als dit vastligt in het pachtstelsel, dan geeft dat rust in de bedrijfsvoering van de boer.'

Bodemonderzoek

Duurzaam bodembeheer is een belangrijk onderdeel van de landbouwvisie van Schouten. Zij wil dit opnemen in de afspraken die pachters en verpachters onderling maken. In principe moet dan de bodemkwaliteit bij afloop van het pachtcontract dezelfde zijn als toen het werd aangegaan. Bodemonderzoek zou daarbij dan een controlemiddel kunnen zijn.

Om de bodemkwaliteit te verbeteren, is het ook nodig dat alle boeren vrijer hun grond onderling kunnen uitwisselen. Ook hierover moeten nieuwe afspraken worden gemaakt, zodat zowel pacht- als eigen gronden uitgewisseld kunnen worden, stelt Jansen.

Gronduitwisseling

'Door gronduitwisseling met de grasteelt van een melkveehouder kan een akkerbouwer zorgen voor herstel van zijn grond. Dat is goed voor de organische stof in de bodem en de bodembiodiversiteit. Het nieuwe gronduitwisselingsstelsel moet dit stimuleren.'

Een wens die al langer speelt, is de liberale pacht te verduurzamen. Nu is de pachttermijn minimaal een jaar. Dat zouden meerdere jaren moeten worden.

Rijksvastgoedbedrijf

Het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) nam deze zomer al een voorschot op het nieuwe pachtbeleid. Het zette 825 hectare pachtgrond tegen liberale pacht in de etalage. De pachtovereenkomst had een duur van twee tot zes jaar. Het RVB schrijft bovendien een analyse van de bodemkwaliteit voor aan het begin en einde van de contractperiode.

In antwoord op Kamervragen over deze uitgave van rijkspachtgrond schreef staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken dat ook bij erfpachtgronden tussentijdse bodemanalyses mogelijk worden.

Voorwaarde

'Het is nog niet zeker of die in de lopende pachtovereenkomst worden opgenomen', zegt Jansen. 'Aanpassing van lopende reguliere en erfpachtcontracten zal in onderling overleg moeten gebeuren. Bij nieuwe pachtcontracten kan zo'n bodemanalyse als voorwaarde worden opgenomen.'

Ook over het recht van opstal moet nog overeenstemming worden bereikt met de verpachters. Voor boeren en tuinders die op pachtgrond een stal of schuur willen bouwen, is dit onontbeerlijk bij het rondkrijgen van de financiering.

Jonge boeren

'Boeren met een pachtbedrijf moeten zich beter en duurzamer kunnen ontwikkelen. Dit is ook belangrijk voor jonge boeren die de toekomst vormen voor onze sector. Een modern pachtstelsel moet bedrijfsovernames door de nieuwe generatie goed faciliteren.'

Het verduurzamen van het pachtstelsel is volgens de LTO-portefeuillehouder ook in het belang van de verpachters. 'De focus van de verpachters zal van financieel rendement naar duurzaam rendement moeten verschuiven. Dat past bij de maatschappelijke wensen in Nederland.'