Landbouw sabelt halveringsplan D66 neer

Achtergrond Varkens Ilona Lesscher 17 sep 2019 om 08:40uur

De hele landbouwsector viel deze week over Tjeerd de Groot heen. De D66-politicus wil dat de Nederlandse veestapel halveert. Door zo'n 50 miljoen minder kippen en 6 miljoen minder varkens te houden, neemt de uitstoot van stikstof drastisch af en komt er volgens het Kamerlid ruimte voor woningbouw.

Met het voorstel van De Groot wil de partij een oplossing presenteren voor de stikstofcrisis. Duizenden bouwprojecten zitten in de knel door de uitspraak van de Raad van State over de beperking van stikstof. Het kabinet is naarstig op zoek naar een uitweg waarbij geplande woningbouw, aanleg van wegen en andere infrastructuurprojecten toch kunnen doorgaan.

De plannen van D66 werden deze week echter genadeloos gefileerd. Allereerst door de agrarische sector. Voorzitter Marc Calon van LTO Nederland sprak van een bizar proefballonnetje.

'De Groot stelt dat halvering van de veestapel nodig is om uit de juridische stikstofimpasse te komen. Deze uitspraak is feitelijk onjuist en doet geen recht aan de complexiteit van de materie. Bovendien verdient een sector die al zoveel heeft gedaan aan verdere verduurzaming een compliment, geen halvering', reageerde Calon.

Tjeerd de Groot liegt alles aan elkaar en is een nestbevuiler

Eric Hubers, voorzitter LTO/NOP

LTO: uitspraak komt hard aan

Het komt volgens de LTO-voorzitter hard aan bij boerenfamilies als een volksvertegenwoordiger zegt dat de helft van hen geen bestaansrecht meer heeft. 'Zij zetten zich dagelijks in voor de verduurzaming van hun bedrijf, zodat ook de generatie na hen voor groen, gezond en gewaardeerd voedsel kan zorgen', zegt hij.

'Het zou goed zijn als politieke partijen zich houden aan gemaakte afspraken zoals die bijvoorbeeld in het regeerakkoord staan, in plaats van in een staat van paniek over tegenvallende peilingen met proefballonnetjes het tapijt onder een hele sector uit proberen te trekken.'

• Lees ook: Calon vindt proefballonnetje D66 bizar

De organisaties van varkenshouders (POV) en pluimveehouders (NOP en NVP) drukten zich een stuk minder diplomatiek uit. 'D66-politicus Tjeerd de Groot liegt alles aan elkaar voor eigen politiek gewin in de Randstad', zo was te lezen in een officiële reactie van de organisaties.

POV, NOP en NVP: politiek gewin

'Het is al veel langer een 'gewoonte' van De Groot en enkele aanverwanten om plattelanders de schuld te geven van de milieu-impact van de eigen alsmaar uitbundiger levensstijl. De Groot spant vandaag de kroon, door hard te roepen dat de veehouderij 70 procent van de stikstofuitstoot veroorzaakt en daarom moet krimpen. Kennelijk is alles geoorloofd voor eigen politiek gewin.'

• Lees ook: POV, NVP en NOP: Tjeerd de Groot is leugenaar

Volgens Linda Janssen van de POV hebben boeren te maken met een opeenstapeling van regelgeving. 'Maar dat wordt niet door de markt terugbetaald en daar zit wel een grens aan.' Pluimveevoorman Eric Hubers noemde De Groot, voormalig directeur van de Nederlandse Zuivelorganisatie, zelfs een 'nestbevuiler'.

Landbouwminister: niet chic

LNV-minister Carola Schouten gebruikte gematigder taal en noemde het niet chic als je als boer of boerin in de krant leest dat je voor een groot deel kan verdwijnen. Bovendien vindt de minister het niet eerlijk dat de partij er één sector uitlicht, terwijl het kabinet juist naar de stikstofproblematiek in de volle breedte kijkt.

Vanuit de politiek waren de reacties wisselend. CDA-fractievoorzitter Pieter Heerma noemt het stikstofprobleem weliswaar groot en complex, 'maar D66 weet ook wel dat dit voorstel niet realistisch is. Daarvoor geldt ook: geen boeren, geen eten. Veeteelt is economische een zeer belangrijke tak van sport in Nederland'.

CDA: niet realistisch

CDA'er Jaco Geurts noemt het plan niet realistisch. 'Om de hele landbouwsector met een pennenstreek af te schrijven, is niet de oplossing voor de stikstofproblematiek.' VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff stelt dat D66 nu niet moet doen alsof één groep verantwoordelijk is.

GroenLinks-leider Jesse Klaver is wel positief en wil dat het kabinet doorpakt en nog voor het einde van de maand een noodwet presenteert om de veestapel te halveren. 'En dat moet eerlijk. Kom met geld om de boeren uit te kopen.'

Rabobank: 4,3 miljard euro vernietigd

Ook het landbouwbedrijfsleven reageerde. Volgens Rabobank kost halvering van de intensieve veehouderij de Nederlandse economie jaarlijks circa 3,5 miljard euro. En gaan er ook nog eens zo'n 40.000 arbeidsplaatsen verloren. Daarnaast wordt 4,3 miljard euro vernietigd, door het eenmalig afschrijven van de helft van de activa van de intensieve veehouderij.

De Nederlandse Vereniging Diervoederindustrie spreekt over een ongeleide discussie die de complexiteit van de situatie tekortdoet. De discussie over hoe Nederland uit de stikstofimpasse moet komen, moet volgens de voerindustrie gevoerd worden op feitelijke informatie en niet op basis van halve waarheden en onderbuikgevoelens.

'We hebben een integrale beoordeling nodig die oplossingen biedt en waarmee een praktische en haalbare aanpak kan worden ingericht.'

Ammoniak en stikstofoxiden in cijfers

Het RIVM becijferde dat Nederland in 2017 378 miljoen kilo stikstof produceerde in de vorm van ammoniak en stikstofoxiden. Het aandeel van de landbouw daarin is 155 miljoen kilo. Varkens (12,5 miljoen) en kippen (100 miljoen) stoten daarvan respectievelijk 17 en 9 procent uit. Veruit het grootste deel, 57 procent, komt voor rekening van de 1,7 miljoen koeien in Nederland. Verder berekende het Compendium voor de Leefomgeving dat van de depositie in Nederland 40 procent uit het buitenland komt. Nog eens 42 procent, met name in de vorm van ammoniak, is toe te schrijven aan de landbouwsector. Tussen 1990 en 2018 daalde de ammoniakuitstoot van de landbouw met 65 procent.

Mede-auteur: Jacomien Voorhorst