Zonnepanelen voor boeren en burgers in Nijeveen

'De landbouw is niet het probleem, maar een deel van de oplossing. En het energievraagstuk is geen bedreiging, maar een kans. Tuinders laten zien dat zij van grootste gasverbruiker nu leverancier zijn. Voor een agrarisch dorp zoals Nijeveen is meteen duidelijk dat als je energieambities hebt, je vroeg of laat niet om de landbouw heen kunt.'

Melkveehouder Jacob Bakker is duidelijk in zijn opvatting. Als bestuurslid van LTO Noord-afdeling Zuid-West Drenthe schoof hij aan bij gesprekken met de energiecoöperatie in zijn dorp. 'Vroeg of laat krijgt de landbouw te maken met regelgeving op het gebied van energiebesparing. De melkfabrieken zijn er ook al mee bezig en provincies werken aan targets voor duurzame energieopwekking per gemeente. Dergelijke regelgeving willen we voor zijn en daarvoor is het belangrijk dat we als sector het stuur zelf in handen houden. Dat kan met zonnepanelen.'

Geen winstoogmerk

De zoektocht in en rondom het dorp richt zich nu op tien daken van ongeveer 900 vierkante meter waar plusminus 750 panelen op worden gelegd. 'In het project profiteren we van een coöperatieve constructie zonder winstoogmerk, natuurlijk binnen alle wettelijke parameters', legt voorzitter Harry van Dijk van Energie Coöperatie Duurzaam Nijeveen uit. 'Er is een sleutel ontwikkeld waarbij 80 procent van de inkomsten naar de dakeigenaar gaat en 20 procent naar de coöperatie, voor zaken als risicodekking.'

De kosten van de aansluiting en aanpassing van de meterkasten komen voor rekening van de agrariër. 'Dit valt namelijk moeilijk collectief te regelen. Iedere situatie is anders, maar we willen uiteindelijk wel dat iedere deelnemer gebruik kan maken van de diensten van de coöperatie. Denk daarbij aan collectieve inkoop, financiering en projectontwikkeling', legt Bakker uit.

'De infrastructuur blijft vanzelfsprekend liggen als het project na zestien jaar stopt. De zonnepanelen dragen wij als coöperatie dan over aan de dakeigenaar. De verwachting is dat de economische en technische levensduur nog tien jaar doorlopen. Die inkomsten gaan in die periode volledig naar de dakeigenaar', vult Van Dijk aan.

Voordeel

Op een informatiebijeenkomst zijn agrariërs bijgepraat over de mogelijkheden. 'Voordeel is het collectieve idee achter het project', vindt Bakker. 'Rente en aflossing zijn de grootste kostenposten bij zonnepanelen. Nu ligt dat aspect bij de coöperatie en kost het de ondernemer niet zijn financieringsruimte.'

Van Dijk: 'Met tien daken hebben we bovendien meer marktmacht als het gaat om inkoop en financiering. Je ziet nu dat commerciële partijen naar daken zoeken om zonnepanelen op te leggen. Met onze constructie blijft de boer eigenaar van eigen dak, krijgt hij het beste tarief, de gvo-rechten (garantie van oorsprong) blijven aan het dak gekoppeld en alles blijft in eigen dorp.'

Speerpunten

De energiecoöperatie in Nijeveen werd vorig jaar opgericht. Het initiatief vloeit voort uit de dorpsvisie waarin energie en duurzaamheid als een van de speerpunten werden gemarkeerd. Er werd een werkgroep opgericht waarbij Van Dijk de kar trekt. Ambitie is om het dorp in 2025 energieneutraal te maken.

'Aan de ene kant door binnen de dorpsgrenzen duurzame energie op te wekken, maar ook vooral het verbruik naar beneden te brengen. Onze insteek is om eerst klein te beginnen en daarna op te schalen. Als mensen zien dat kleine initiatieven effect hebben, dan ontstaat er draagvlak om ook grotere projecten te realiseren.'

Tweehonderd huiseigenaren

Tweehonderd particuliere huiseigenaren kochten via de coöperatie zonnepanelen, er werden scans van woningen gemaakt om warmteverlies te detecteren en er wordt gewerkt aan de collectieve inkoop van warmtepompen. Ook wordt binnenkort een postcoderoosproject afgerond waarbij bewoners zonnepanelen kunnen kopen op een gemeentelijk dak.

'Met LTO wilden we een vooronderzoek starten naar kleinschalige windmolens. Bij de eerste avond bleek dat we elkaar goed kunnen helpen, omdat we beide met dezelfde vraagstukken rond energie zitten.' Door de windmolens ging een streep.

'Er staan te veel bomenrijen, waardoor het rendement onzeker is. We willen niet ondernemers met een scheur in de broek achterlaten', zegt Bakker.

Deadline

Onder de tientallen melkveehouders rondom Nijeveen wordt de interesse gepeild. Voor de SDE-ronde van oktober moeten aanvragen zijn ingediend. 'Een scherpe deadline, maar met vereende krachten kun je veel voor elkaar krijgen.'

En de ambities voor een energieneutraal Nijeveen in 2025? Van Dijk: 'Met grootvolumeoplossingen kun je echt meters maken, maar alles begint met draagvlak en dat creëer met kleine projecten, zoals met zonnepanelen op staldaken.'