Zonnepanelendak grote uitdaging voor boer

De zeventig MRIJ-koeien in het dal van het Katteveldsche Meer, de oude rivierarm van de Kromme Rijn bij Werkhoven, wachten totdat ze richting melkstal kunnen lopen. Terwijl melkveehouder Johan Vernooij naar zijn koppel loopt om het draad los te maken, wijst hij naar de vijftienjarige Jeanette 52. Ze produceerde meer dan 10.000 kilo vet en eiwit en kalfde in maart voor de twaalfde keer af.

Vanuit het land is de stal met 234 zonnepanelen goed zichtbaar. De panelen werden voor Pasen geplaatst. Eind april was er een feestelijke bijeenkomst van het project met burgers die de panelen kochten via de energiecoöperatie Buurtstroom. Voor Buurtstroom, die vooral ook actief is in de stad Utrecht, was het het derde project buiten de stad.

Vanaf de weg vallen de zonnepanelen nauwelijks op. 'Laatst waren we op een verjaardagsfeestje. Van de buren kregen we te horen dat de panelen mooi op het dak liggen', glundert Vernooij.

Postcoderoosregeling

Het project, dat de melkveehouder samen met oud-buurtgenoot en oud-LTO-beleidsmedewerker Harry Kager opzette, was een weg van lange adem. Het duurde ruim twee jaar. Met de postcoderoosregeling kunnen burgers via een collectief voordeel hebben om elders, bijvoorbeeld het dak van een agrarisch bedrijf, te investeren in groene energie.

'Ik wilde de binding met burgers versterken door hun de kans te geven te investeren in zonne-energie via een coöperatie. Voor mijzelf hoefde ik het niet te doen. Het levert nauwelijks rendement op', verklaart de melkveehouder. Kager liep al een tijdje met het idee rond om via de postcoderoosregeling panelen te plaatsen op een boerendak. 'Op deze manier samenwerken tussen boer en burger was een uitdaging.'

Weinig animo

In Werkhoven flyerde Vernooij samen met vrijwilligers van Energiecoöperatie Bunnik voor het project, maar de animo was gering. 'Veel mensen hebben een koopwoning. Als ze zonnepanelen willen, hebben ze er vaak al in geïnvesteerd.'

Volgens de melkveehouder is er nog een andere reden: 'Mensen zijn helemaal niet zo in klimaat geïnteresseerd als de media doen voorkomen. Het gaat om een kleine groep aan de grachtengordel die achter het klimaatideaal van politici staat. De rest maakt het helemaal niets uit.'

Uitbreiden

Na een jaar was nog maar 10 procent van de zonnepanelen verkocht. Even leek het erop dat het project zou stranden. Het idee om inwoners van Doorn en Driebergen te porren om te investeren in zonnepanelen, bleek een schot in de roos. Het postcoderoosgebied werd iets verschoven en coöperatie Heuvelrug Energie werd erbij betrokken, zodat ook mensen uit het westen van gemeente Utrechtse Heuvelrug konden participeren. 'Het liep als een tierelier', zegt Kager. 'Flyeren was nauwelijks nodig.'

Kager heeft hier wel een verklaring voor: 'De mensen wonen in grotere woningen. Hun kapitaalpositie is anders. En er staan veel bomen waardoor zonnepanelen op hun eigen daken niet uit kunnen.'

Rendement

Wat Kager opviel, is dat waar boeren vooral zonnepanelen willen leggen vanwege het financieel rendement, dit voor burgers helemaal niet zo'n issue is.

'Zij vinden eigenlijk dat een boer voor niets zijn dak ter beschikking moet stellen. Dat een boer er graag iets aan wil verdienen, daar staan veel burgers niet bij stil. We hebben de zonnepanelen via een scherpe prijs verkregen via LTO Ledenvoordeel, maar dat interesseert de mensen weinig. Ze kijken niet naar het rendement en praten algauw over een tweede project waarin ze willen participeren.'

Verbondenheid

Vernooij neemt 10.000 kilowattuur af binnen het project, met zonnepanelen die hij van de coöperatie kreeg. Dit komt overeen met een vergoeding van zo'n 500 euro per jaar.

'Mijn grootste drijfveer was om de verbondenheid te versterken. Het is jammer dat er weinig inwoners van Werkhoven belangstelling toonden, maar je kunt mensen niet overhalen. Bewoners van Doorn en Driebergen waren erg geïnteresseerd in ons melkveebedrijf. Ze verbaasden zich over het feit dat soja bijna niet in Europa wordt geteeld en dat vegetariërs uiteindelijk ook de varkensboeren steunen omdat het sojaoverschot naar de varkens gaat.'

Moeizaam proces

Erik Alsema van Energiecoöperatie Bunnik is een ervaring rijker. 'De postcoderoosregeling is een moeizaam proces. De kortingen moeten teruggeclaimd worden. Het is minder eenvoudig dan wanneer je een aandeel koopt en je daarop rendement krijgt.' Positief vindt hij dat de coöperatie een match heeft kunnen maken met de melkveehouderij. 'Vernooij runt zijn bedrijf met zo veel aandacht en passie, dat is mooi om te zien.'