Nertsenhouders zetten eerste stappen naar nieuw perspectief

Nertsenhouder Martijn van den Boogaard verontschuldigt zich voor de topdrukte op het bedrijf in Beek en Donk. Samen met zijn moeder en twee werknemers verzorgt hij de 6.000 fokteven en een slordige 30.000 pups. Routinematig scant hij de hoeveelheid voer op de kooien.

Waar weinig is gegeten, checkt hij vingervlug de pups en moederdieren. Uit een nest van vijf haalt hij één pup weg, zodat de anderen beter groeien. ‘Die krijgt onderdak in een ander nest en dat gaat eigenlijk altijd goed.'

Faillissement

Een kwartiertje eerder was de 41-jarige veehouder overmand door emoties. Het in 2012 gebouwde bedrijf balanceert op het randje van faillissement. ‘Hang me op z’n kop en er komt geen cent meer uitrollen. Alle eerdere verdiensten heb ik geïnvesteerd in mijn bedrijf. Met de huidige lage prijzen moet ik geld toeleggen. Dat is niet vol te houden. De bank, zo is mij duidelijk verteld, wil niet meer investeren in de nertsenhouderij.’

Toen Van den Boogaards vader in 2005 plotseling aan een hartinfarct overleed, kwam hij thuis op het bedrijf. Zijn studie Agrotechnologie aan Wageningen University & Research maakte hij nog af, maar het verzorgen van de dieren beviel zo goed dat hij de nertsenhouderij in 2011 overnam.

‘Veertien jaar later kan ik als jonge ondernemer geen kant op, behalve hopen dat vóór het beroepsverbod de prijzen nog iets aantrekken. Door hard te werken, probeer ik de kosten laag te houden. Ik zit in de overleefstand.’

Met de vraag wat de nerstenhouder in de toekomst gaat doen, worstelt hij volop. ‘Ik heb een groep derdejaars HAS-studenten rondgeleid. Zij krijgen de opdracht om te bedenken hoe we op deze locatie om kunnen schakelen naar een andere bedrijfsactiviteit. Dat kan van alles zijn, maar ik wil ze de vrije hand geven. Wat ik als ondernemer nu nodig heb? Een goed idee, een overheid die meewerkt en financiële middelen.’

Verlaten sheds

15 kilometer noordwaarts laat de familie de verlaten sheds zien. Ruim een maand geleden zijn de fokteven richting Griekenland vertrokken. ‘We zijn in 1985 begonnen met nertsen. Binnen één generatie hebben we een bedrijfstak opgebouwd en kunnen we deze ook weer slopen. Dat is frustrerend’, zegt Rini van den Broek.

De familie Van den Broek heeft wel wat spek op de botten, mede door goede technische resultaten en een kleine akkerbouwtak ernaast. Rini van den Broek wil daarom met nieuwe energie en zoon Willem, die een bedrijfsovername overweegt, een insectenboerderij gaan bouwen.

Cursus

‘Ik volg een vijfdaagse cursus en laat me goed informeren’, aldus Van den Broek. Zijn vrouw Marion is op zoek naar een nieuwe baan. ‘We hebben altijd prettig samengewerkt, dus dit wordt een hele omslag.’

Samen hebben ze de cursus Een nieuwe start gevolgd bij ZLTO. ‘We hebben in alle takken van sport schrijnende verhalen gehoord over ziekte, scheiding en financiële tegenslag. In die zin gaat het ons persoonlijk nog redelijk goed af. Maar stoppen geeft een leeg gevoel en het beroepsverbod blijft voelen als een groot onrecht.’

Van den Broek heeft te doen met collega-ondernemers als Martijn van den Boogaard. ‘Wij hebben de financiële ruimte om de omschakeling te maken, zonder veel vreemd vermogen aan te hoeven trekken. Voor collega’s is het ronduit droevig als ze juist schulden hebben afgelost en nu te weinig liquide middelen hebben om door te gaan.’

Als geen ander kent de 60-jarige ondernemer de prijspieken en -dalen in de nertsenhouderij. ‘In de beginjaren leefden we van Marions salaris als verpleegkundige en de champignontak die mijn vader had opgezet. Dan weer profiteerden we volop van de goede technische resultaten en de hoge prijzen voor het bont.’ Het ‘zeven vette en zeven magere jaren’ heeft zich herhaald.

Ze krijgen regelmatig de vraag wat ze gaan doen. ‘Rentenieren? Dat vragen mensen dan’, reageert Marion van den Broek. ‘Ze begrijpen niet hoeveel waarde in de sector nu verdampt. Bedrijven zijn niks meer waard en daar zit voor velen hun kapitaal en pensioen in.’ Martijn van den Broek ziet de sector als een kaartenhuis in elkaar storten. ‘Dat wil ik gewoon niet nog een keer meemaken.’

Compenseren in tijd

De overheid heeft in 2014 besloten om te compenseren in tijd, in plaats van in geld. De overgangstermijn van tien jaar om gedane investeringen terug te verdienen en een omschakeling op eigen kracht te maken, werkt volgens Van den Boogaard niet in de praktijk.

‘De prijzen liggen al vier jaar laag en ik teer in op mijn eigen vermogen. Het is maar de vraag of we dit de komende jaren nog terugverdiend krijgen. Ik zou nu eigenlijk bezig moeten zijn met mijn toekomst, maar daar kom ik niet aan toe’, vertelt Van den Boogaard.