Veearts uit Loppersum heeft hoofdrol in film

De film Veearts Maaike, gemaakt door Jan Musch en Tijs Tinbergen, ging zondag in première in theater De Molenberg in Delfzijl. Enkele mensen, onder wie de hoofdredacteur van het feministisch maandblad Opzij, kregen de film al te zien. 'Ze heeft twee keer gehuild, tijdens een fragment waarin een koe wordt geëuthanaseerd en wanneer een dier een keizersnede krijgt. Dat dat haar zo aangreep, had ik niet verwacht. Het is voor ons zo normaal', zegt veearts Maaike van den Berg uit Loppersum.

Ze filmden me ook op mijn slechte momenten, dat ik heel erg moe was

Maaike van den Berg, veearts in Loppersum

Van den Berg noemt dit een mooi voorbeeld van hoe iemand zich verdiept in een ander. Dat is ook wat ze met de film wil bereiken. 'Het grote publiek realiseert zich niet dat ons vak vooral te maken heeft met volksgezondheid. Mensen denken dat wij zieke koeien beter maken. Dat dat maar een heel klein deel van ons vak is, weten ze niet.'

Waarom hebben de filmmakers dierenartsenpraktijk Van Stad tot Wad Dierenartsen benaderd?

'In de Volkskrant hadden ze een artikel gelezen over verantwoord medicijngebruik in de veehouderij. Daarin kwamen mijn collega Siert-Jan Boersema en ik aan het woord. Wij hadden hiervoor zelf de krant benaderd. We wilden burgers laten zien dat we niet zomaar antibiotica afleveren bij boeren, maar dat wij het medicijngebruik terugdringen aan de hand van bedrijfsbehandelplannen. De filmmakers wilden een film maken over het werk van veeartsen. Ze belden mij op om te vragen of wij aan de film wilden meewerken.'

Wat gaf de doorslag om mee te werken?

'We ontvingen een dvd-box met films die ze hebben gemaakt, zoals Rotvos en Ganzenproblemen over agrarisch natuurbeheer. Ze vertelden dat ze 'serieuze filmmakertjes' waren. Die houding sprak me aan. Bovendien hebben de filmmakers een fascinatie voor boeren.

'Hun vraag leverde nog wel wat discussie op in de praktijk. De filmmakers waren van plan een huis naast de praktijk te huren. Dat betekende dat ze er altijd zijn. Ook op je slechte momenten. Ook als het een keer een puinhoop is in de praktijk. Als collega's spraken we af dat we ons kwetsbaar zouden opstellen. Alles uit de film is echt, niets is overgedaan.

'We mochten de film vooraf zien. We hadden de 'final cut'. Als wij bepaalde scènes niet in de film wilden, dan gingen die eruit.'

Hoe bouwden de filmmakers een vertrouwensband op?

'Ze hebben anderhalf jaar met ons meegereden zonder te filmen. Dan zaten we met zijn drieën in de auto. Zo leerden ze ons goed kennen. Maar ze brachten ook veel tijd door bij de boeren, als wij er niet waren. In die periode maakten ze foto's van wat ze zagen, zoals keizersneden. Die stuurden ze naar de boeren. Zo kregen de ondernemers een indruk van hoe zij naar situaties keken, wat zij in beeld wilden brengen. Dat was hun kracht.'

U zegt dat u zich kwetsbaar hebt opgesteld in de film. Wat waren die kwetsbare momenten?

'In de film moet ik een keer huilen. Toen was ik vreselijk moe en het overzicht kwijt. Zeker als ik 's nachts een keizersnede had gehad en 's morgens vroeg weer in Den Haag werd verwacht om als bestuurder van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) een scherpe visie te geven op het antibioticabeleid. Ik heb vaak de steun van boeren ervaren. Was ik 's nachts nog bij een boer geweest, appte hij de volgende ochtend als ik om 6 uur in de trein naar Den Haag zat of ik een goede bak koffie had gehad.'

Vindt u het lastig om een afweging te maken tussen economische en dierenwelzijnsbelangen? Die belangen zijn soms tegenstrijdig.

'Als veearts moeten we belangen afwegen. Dat willen we in de film laten zien. Dat je als veearts soms boodschapper bent van slecht nieuws. Bijvoorbeeld wanneer een noodslachting moet plaatsvinden, omdat een koe een poot heeft gebroken. Veel boeren willen het liefst dat ik de koe goedkeur. Dan brengt zo'n dier mogelijk nog wat op. Maar soms kun je vanwege wet- en regelgeving niet anders.'

Hebt u scènes geweigerd?

'Nee. Wel hebben we over beelden van een noodslachting enige discussie gehad. 'Moet je dat wel in beeld brengen?' vroeg een deelnemende boer. Daar kunnen mensen over vallen, dacht hij. Uiteindelijk was iedereen het ermee eens dat het fragment in de film kwam. Omdat het best vaak voorkomt en ook onderdeel is van het werk van een dierenarts.'

U werkt niet meer bij Van Stad tot Wad Dierenartsen. Waarom niet?

'Dat is de spoiler. Ik heb eind vorig jaar afscheid genomen. Dat deed best pijn. Maar ik wilde stoppen op het hoogtepunt, op het moment dat ik er nog veel lol in heb. Ik ben dertien jaar veearts geweest. Ik had mij nog prima kunnen doorontwikkelen, maar ik wil iets anders gaan doen. Wat? Dat weet ik nog niet. Wel iets rond de landbouw.'

Vindt u het niet vreemd dat de film uitkomt, terwijl u afscheid hebt genomen als veearts?

'Nee. Veearts blijf ik in mijn hart mijn hele leven. Voor mij is deze documentaire ook een afsluiting van een periode. De rol van een dierenarts heeft iets magisch. Alles loopt door elkaar heen, leven en dood, dierenwelzijn, economie, volksgezondheid. Maar je hebt vooral met mensen te maken. Je bent adviseur, vertrouwenspersoon, je neemt soms de kinderen van de boer mee. Je komt via het vee in het gezin. Dat is een fantastische ingang.

'Tijdens mijn afscheid vertelden boeren wat ik voor hen had betekend. 'Je wist altijd hoe het met ons ging en je bent een pijler onder ons bedrijf', gaf een boer aan. Dat raakt me.'