Volume biosuiker te klein voor grote fabriek

De moeilijkheid bij de productie van biologische suiker voor een fabrikant als Suiker Unie is het relatief beperkte volume aan bieten dat verwerkt moet worden. 'Onze grote en efficiënte fabrieken zijn dan eerder een nadeel dan een voordeel', erkent Gert Sikken, manager agrarische dienst van Suiker Unie.

In zowel Dinteloord als Vierverlaten verwerkt Suiker Unie tijdens de bietencampagne zo'n 28.000 ton bieten op een dag. 'Als we op een van deze locaties met biologische suikerbieten een minicampagne van bijvoorbeeld drie of vier dagen willen draaien, dan hebben we zo'n 100.000 ton suikerbieten nodig. Daar staat een behoorlijk teeltareaal tegenover', verklaart Sikken.

Capaciteit

Het is een van de redenen dat Suiker Unie vorig jaar juist in en rond de fabriek in Anklam een pilot startte om te bepalen of de productie van biologische suiker perspectief biedt. De manager agrarische dienst vertelt dat die fabriek een capaciteit heeft van 12.000 ton suikerbieten per dag. 'Daar is het iets gemakkelijker om de biologische suikerbieten in te passen.'

In de buurt van de Duitse fabriek laat Suiker Unie vanwege de pilot net als vorig jaar 20 tot 30 hectare suikerbieten telen bij biologische akkerbouwers. Ook zijn er proefvelden aangelegd. 'Wij willen bekijken of de teelt haalbaar is en of het in de organisatie lukt om de bieten goed te verwerken. Verder bepalen we welke marge op de afzetmarkt nodig is voor een goed rendement.'

Begin van campagne

Van 2000 tot en met 2004 heeft Suiker Unie al biologisch geteelde suikerbieten in Nederland verwerkt. Dat gebeurde toen veelal in september bij de start van de campagne. 'Het biologisch areaal was in die periode ongeveer 1.000 hectare', vertelt Sikken. 'We zijn er uiteindelijk mee gestopt, omdat de hogere kostprijs niet werd terugverdiend op de suikermarkt. Dit ondanks een goede vraag naar biologisch suiker.'

Een van de akkerbouwers die betrokken waren bij het eerdere project van Suiker Unie om in Nederland biologische suiker te produceren, is Douwe Monsma van het biologisch landbouwbedrijf NZ27 in Zeewolde. Hij vertelt dat de te grote capaciteit van de suikerfabrieken in die jaren net na de eeuwwisseling ook al een bottleneck was.

'Het schuiven tussen biologische productie en gangbaar leverde lastige situaties op, waarbij de opbrengsten uiteindelijk niet opwogen tegen de meerkosten.'

Animo

Bij een mooi saldo is er ook in Nederland voldoende animo om biologische suikerbieten te telen, is de overtuiging van Monsma. Volgens de Flevolandse akkerbouwer is er altijd wel behoefte aan alternatieve gewassen en voor biotelers noemt hij suikerbieten een prima gewas om in het bouwplan op te nemen.

'We hebben weleens zitten rekenen aan een minimale opbrengstprijs voor biosuikerbieten en komen dan op zo'n 90 euro per ton zonder voorwaarden over suikergehaltes. Daarmee zitten we voorlopig waarschijnlijk nog niet op één lijn met Suiker Unie. Maar het saldo moet wel goed zijn, anders zal het niet meevallen om Nederlandse biotelers te verleiden tot de teelt van een substantieel areaal suikerbieten', voorspelt Monsma.

Belangrijke knelpunten in de teelt van biosuikerbieten zijn de onkruidbestrijding en de bestrijding van ziekten en plagen. Meer handwerk en opbrengsten die 30 tot 40 procent lager zijn dan gangbaar, zorgen voor een hogere kostprijs in de bioteelt, stelt ook Sikken. 'Vooral voor onkruid moeten er goede oplossingen komen die goed toepasbaar en betaalbaar zijn.'

Biologische stroop

Op zijn bedrijf is Monsma tot voor enkele jaren suikerbieten blijven telen. Hij regelde daarvoor zelf de afzet bij onder meer een siroopfabrikant en een producent van biologische stroop. De laatste jaren heeft hij de teelt uitbesteed aan collega-biotelers omdat hijzelf geen ruimte meer heeft in zijn bouwplan vanwege uitbreiding van het areaal rode bieten.

De akkerbouwer juicht het initiatief van Suiker Unie toe om uit te zoeken of er een toekomst is voor de teelt en verwerking van biologische suikerbieten. 'In de afzet zijn er zeker mogelijkheden. Daarvan ben ik overtuigd. Het zou verder goed zijn om de opties van kleinschalige verwerking te onderzoeken. Wellicht is het mogelijk om bijvoorbeeld op het boerenerf biologisch diksap te maken en dat dan op grotere schaal verder te verwerken tot biologische suiker.'