'Een dikke boete op het betreden van de stal'

De varkensstalbezetting vorige week in Boxtel laat de veehouderijsector niet onberoerd. Dat was direct al te zien op social media en zondag was er een actie in Scheerwolde waar met trekkers het woord #doesnormaal werd gevormd. Boeren staan op Facebook en Whatsapp met elkaar in verbinding om elkaar te waarschuwen als er weer iets gebeurt.

Dat veehouders zorgen hebben over hun veiligheid blijkt ook uit het onderzoek van het Nieuwe Oogst Opiniepanel. Met name varkenshouders en pluimveehouders voelen zich niet veilig en nemen maatregelen. 71 procent van de varkenshouders maakt zich er zorgen over dat een dergelijke bezetting ook op hun bedrijf zal plaatsvinden. Bij pluimveehouders is dat 70 procent.

Dit is ook de groep veehouders die extra veiligheidsmaatregelen neemt om zich te beschermen tegen ongenode gasten: pluimveehouders 71 procent, varkenshouders 64 procent. Melkveehouders voelen zich veiliger. De acties zijn minder op hen gericht. Bovendien menen melkveehouders dat ze zich moeilijk kunnen beveiligen. Ze hebben open erven en stallen.

Veehouders verwachten dat dit soort stalbezettingen door dierenrechtenactivisten in de toekomst vaker zullen plaatsvinden. 82 procent is daarvan overtuigd. Veel boeren vinden dat dit ook aan de overheid ligt. 'Hier kan alles, in het buitenland wordt hier veel harder tegen opgetreden', is een van de reacties. 'Boeren houden zich aan allerlei wetten en regels en werken keihard. Vervolgens treedt de politie niet op als er wordt ingebroken. Activisten lachen zich een hoedje.'

95 procent van de veehouders vindt dat de overheid meer moet doen om boeren te beschermen tegen extremisten. 92 procent is ervan overtuigd dat de politie te laat en te soft heeft ingegrepen in Boxtel. Veel boeren vinden dat de wetgeving strenger moet en dat de politie sneller en harder moet optreden. 'Je moet zulke organisaties verbieden, net als Hells Angels', schrijft een veehouder. 'Je mag best ergens op tegen zijn, maar dan praat je erover.'

De laatste jaren is door de sector ingezet op meer transparantie van de sector. Zichtstallen en open dagen zijn daar voorbeelden van. 30 procent van de veehouders denkt dat dit kan helpen tegen extremisme. Veel boeren zijn daar echter niet van overtuigd. 'Deze mensen komen niet op open dagen. Ze hebben hun vooringenomen mening al bepaald. Ze staan niet open voor een eerlijke discussie', aldus een deelnemer aan het Opiniepanel.

Legpluimveehouder Hugo Bens heeft zelf vier keer dierenactivisten op zijn bedrijf gehad. Hij is lid van de vakgroep pluimveehouderij LTO/NOP. Twee keer was dat ongevraagd, twee keer op uitnodiging van hemzelf. De eerste keer was in 2014.

'Een inhoudelijk gesprek met de actievoerders over het houden van dieren is moeilijk. Zij zijn in principe tegen elke vorm van dierhouderij. Het heeft geen zin om daarover met ze in discussie te gaan', zegt Bens. 'Wat ik in de gesprekken met actievoerders wel duidelijk probeer te maken is dat een inval/inbraak op een veehouderij een enorme impact heeft op de veehouder en zijn gezin. Ik wil dat ze snappen wat je dan als boer meemaakt. Ik hoop op een beetje empathie.'

Bens ziet vooral sinds 2014 dat pluimveehouders vaker het slachtoffer zijn van dierenactivisme. 'Er wordt vaker ingebroken. Daarnaast zie je dat de aandacht voor de inbraken in de media steeds groter wordt. De activisten krijgen steeds meer podium.'

De pluimveehouder ziet allerlei actiegroepen voorbij komen: Meat the Victims, Ongehoord, Anonymous for the Voiceless en Animals Rights. 'Maar er zijn tientallen groepjes. Het gaat veelal om dezelfde poppetjes die opduiken in verschillende groepjes onder verschillende namen, die ook nog eens iedere keer weer van samenstelling veranderen.'

Bens heeft al langer een hek om zijn bedrijf met daarop een bord met 'Verboden toegang'. Camera's houden in de gaten wie er op de dam komen. Alle deuren zijn op slot. Bij veel van zijn collega's is dat niet anders. 'Blijkbaar moet dat in deze maatschappij. Ik ken zelfs collega's die de deur achter zich op slot doen als ze aan het werk zijn in de stal. De angst zit er goed in.'

Het weerhoudt de pluimveehouder er overigens niet van om de deuren van zijn bedrijf zo vaak mogelijk open te zetten voor belangstellenden. Met Pasen had hij een open dag en ontving hij samen met een collega-melkveehouder een paar duizend bezoekers.

'Vroeger had 98 procent van de bevolking zelf vee of had men familie met een boerenbedrijf. Nu heeft nog maar 2 procent een primair bedrijf en weet 98 procent van de bevolking niet nauwelijks wat er speelt achter de deuren van een veehouderijbedrijf', vertelt Bens.

'We moeten ons verhaal beter vertellen of laten vertellen. Laat een kok, slager, inkoper of cateraar maar zeggen met wat voor mooi en duurzaam product hij werkt. Als we ons verhaal niet beter vertellen, dan hoeven we dat op een gegevens moment ook niet meer te doen. Dan is de veehouderij weg uit dit land.'

Bens hoopt dat de actievoerders in Boxtel hun straf niet ontlopen. 'Ik hoop op goede rechtspraak. Als dat niet gebeurt, dan worden wij boeren en onze dieren vogelvrij verklaard.'

Mocht hijzelf opnieuw bezoek van dierenactivisten krijgen, dan laat hij zich de kop niet gek maken. 'Ik word dan boos, maar dat zal ik niet laten merken. Ik ga dan gewoon koffie en thee schenken. Wat moet ik anders?'

Ervaring met activisten

In totaal heeft 6 procent van de veehouders ervaring met activisten. Bij varkenshouders is dat 12 procent en bij pluimveehouders 11 procent. Het gaat vooral om inbraken en het illegaal maken van beelden. Bij een konijnenhouder komt de stichting Konijnen in nood jaarlijks demonstreren. Ook intimidaties en bedreigingen komen voor.

Sociale media blijken een bron van bedreigingen te zijn. 'Ik krijg veel doodsbedreigingen op Facebook', vertelt iemand. En een ander: 'Via Tweets ben ik best wel indrukwekkend veroordeeld.'