Koeien lopen tussen de walnotenbomen

Voor veel melkveehouders is het vast een vreemd gezicht. In het Zeeuwse Nieuwerkerk lopen de koeien tussen de walnotenbomen. Beter gezegd: tussen de jonge aanplant. Voordat er daadwerkelijk goed geoogst kan worden van de walnotenbomen ben je zo vijftien jaar verder. Voor melkveehouder Charl van de Sande (31) is het dan ook een investering in de toekomst.

'Ik heb altijd al interesse gehad in bomen. Ook in fruit, trouwens. Ik denk dat walnotenteelt een goede toekomst heeft. Er worden goede prijzen voor betaald en het is de verwachting dat we meer plantaardige eiwitten gaan eten, de eiwittransitie', vertelt Van de Sande.

'Koeien vind ik ook prachtig, dat is onze hoofdtak. Maar het is mooi om het te kunnen combineren. Een stuk risicospreiding in het bedrijf. Je bent dan qua inkomen niet afhankelijk van alleen melk.'

Percelen vol walnoten

Van de Sande runt het bedrijf samen met zijn vader Frans. Wat vond zijn vader van het idee om walnoten in de graslandpercelen te zetten? 'Hij vroeg zich af of het er echt zoveel moesten worden, of ik echt de percelen ermee vol wilde zetten. Maar hij is erin meegegaan.'

De investering is volgens Van de Sande te overzien. 'Ik heb berekend dat het ongeveer dezelfde investering is als een uitbreiding van het bedrijf met twee melkkoeien.'

De Zeeuwse ondernemers melken 130 koeien met een Lely-melkrobot. Vijf jaar geleden zijn ze overgeschakeld van een gangbare naar een biologische melkveehouderij. De melk wordt sinds drie jaar biologisch geleverd aan FrieslandCampina. 'Het past wel bij ons om soms dingen om te gooien en te kijken naar wat bij ons past', zegt Van de Sande.

Andere keuzes

De familie Van de Sande maakt inderdaad andere keuzes. Zo hebben de koeien hun hoorns, lopen de kalveren bij de moeder in de kudde, past het bedrijf natuurlijke dekking toe en zijn er in de veestapel diverse kruisingen. Een bont gezelschap dus.

Doordat het bedrijf biologisch is, moet de onkruidbestrijding ook mechanisch worden toegepast. Van de Sande doet dat in het voorjaar en de zomer eens in de zes weken. 'Rondom de jonge walnoten is dat best een uitdaging. We hebben een schoffelmachine aangeschaft. Die komt uit de wijnbouw, maar is speciaal aangepast om achter een grote trekker te kunnen.'

Agroforestry

Van de Sande past agroforestry toe. Hij liet zich inspireren door het boek 'Herstellende landbouw' van Mark Shepard. Agroforestry is een mengteelt waarbij bomenteelt gecombineerd wordt met een andere landbouwvorm. Bomen slaan bovendien CO2 op. Ook aan het hout is geld te verdienen.

De melkveehouder koopt de bomen als ze nog heel jong zijn, 2 jaar. 'Als je de bomen groter koopt, kosten ze 100 euro per stuk. Nu zijn ze 17,50 euro per stuk. Zo houden we de kosten laag. Er gaan 95 bomen in een hectare. We hebben er nu 1.200 staan.'

Uitval van bomen

In het begin had Van de Sande weleens uitval van bomen. Maar hij wordt er steeds handiger in. Het is pionieren, want hij kent geen melkveehouders die hetzelfde doen en er is amper literatuur over. Een oude teelthandleiding helpt hem op weg en er is informatie te krijgen via de Nederlandse Notenvereniging.

'In het begin plaatsten we een groen buisje om de jonge aanplant, ter bescherming tegen weer en wind en de koeien die ertussen lopen. Dat was niet voldoende. Op dit moment gebruiken we gaas met prikkeldraad eromheen. We kunnen het prikkeldraad onder stroom zetten als we het een beet je draaien, tegen het stroomdraad aan.'

Stripgrazen

De familie Van de Sande past stripgrazen toe. In de praktijk betekent dit dat de koeien elke dag tussen twee andere rijen walnotenbomen lopen en ook naar een achterliggend perceel kunnen. De ruimte tussen de rijen walnotenbomen is 13 meter. Dat maakt het mogelijk om tussen de rijen door mechanisch het gras te maaien. Op de kopakker is wat extra ruimte overgehouden om goed met de machines te kunnen draaien.

'We kunnen eigenlijk met elke machine daar draaien, alleen de sleepslang lukt niet meer. Dat is verleden tijd.'
Het is alleen wel uitkijken met de wortels onder de grasmat. Die kunnen ervoor zorgen dat de grasmat ongelijkmatig groeit. Ze concurreren met het gras. 'We beluchten het grasland en snijden de wortels dan ook af langs de bomen. Zo groeien de wortels naar beneden in plaats van zijwaarts aan de oppervlakte', aldus Van de Sande.