Behoud agrarisch erfgoed samen aanpakken

De bijeenkomst vormde de afsluiting van het project Betere Bestemming voor de Boerderij, uitgevoerd door Erfgoed Zeeland en Stichting Landschapsbeheer Zeeland (SLZ). Eigenaren van cultuurhistorisch waardevolle boerderijen zijn er nadrukkelijk bij betrokken, volgens projectleider Marinus van Dintel van Erfgoed Zeeland.

ZLTO is er niet rechtstreeks bij betrokken, maar is wel geraadpleegd. 'We hebben er vertrouwen in dat de Boerderijenstichting Zeeland ons goed vertegenwoordigt', laat relatiebeheerder Ko de Regt weten.

Acute aandacht

Centrale vraag was: hoe kan worden omgegaan met het Zeeuws agrarisch erfgoed? Historische boerderijen zijn karakteristiek en beeldbepalend en maken het landschap aantrekkelijk. Maar om dergelijk erfgoed te behouden, vragen huidige en nieuwe ontwikkelingen volgens Van Dintel om acute aandacht. Duidelijk is dat het erfgoed bij agrarische activiteiten alleen meestal niet kan voortbestaan.

Asbestsanering is een belangrijke bedreiging. Het risico bestaat dat oude, meestal leegstaande schuren gesloopt zullen worden. Ook worden oude bedrijfsgebouwen vaak gesloopt, omdat ze niet in de moderne bedrijfsvoering passen.

Fotopresentatie

Agrarisch erfgoed is veel meer dan een oude schuur of woning, zo liet Theo Aernoudts van SLZ zien. In een fotopresentatie toonde hij kleine elementen, zoals karakteristieke stenen hondenhokken op erven, bakketen, ornamenten, knotbomen en sleedoorn- en meidoornhagen die werden aangeplant als veekering. Oude aardappelkelders zijn goede schuilgelegenheden voor vleermuizen en zwaluwen en uilen nestelen graag in schuren.

Beplanting rondom zou de harde contouren van nieuwbouw op boerenerven kunnen verzachten. SLZ biedt agrarische bedrijven onderhoudsabonnementen aan voor erfonderhoud, hoogstamfruit, kleine bosschages en bacterievuurbestrijding.

Conclusies

Bestaande ondersteuningsregelingen voor agrarisch erfgoed zijn goeddeels onbekend bij de boeren, zo werd geconcludeerd. Ook is er soms angst voor overheidsbemoeienis op het erf.

Er waren drie hoofdconclusies:
• Provincie en gemeenten moeten gezamenlijk optrekken en expertise rond erfgoedbehoud bundelen en versterken. Zeeuwse gemeenten kunnen niet alle expertise zelf in huis halen;
• Gemeenten moeten een visie ontwikkelen op agrarisch erfgoed in hun omgevingsplannen;
• Eigenaren moeten worden betrokken bij het ontwikkelen van die visie.

Weinig interesse

Nu zit er nog weinig lijn in het gemeentelijke erfgoedbeleid. De gemeente Borsele heeft als enige een omgevingsplan buitengebied. Ria Geluk van Erfgoedplatform Schouwen-Duiveland merkte op dat er bij haar gemeente weinig interesse is in erfgoedbehoud.

Gerard Smallegange uit Nisse, boerderijenkenner en (her-)oprichter van de Boerderijenstichting, waarschuwde nog dat er al heel lang wordt gepraat over behoud van Zeeuws agrarisch erfgoed.