'Concentreer op uniforme tomen met gemiddeld zwaardere big'

Offenberg is ervan overtuigd dat de biggenuitval structureel zal dalen, als de praktische dilemma's worden opgelost. Het zo hoog mogelijk krijgen van de bigoverleving is voor iedereen in de sector het uitgangspunt. Volgens Offenberg is het zaak snel een trendbreuk te realiseren en die stijgende lijn vast te houden. 'Maar wat praktisch haalbaar is, verschilt per bedrijf.'

Een structureel stijgende bigoverleving moet de tendens worden

Otto Offenberg, accountmanager bij Next Genetix

Kun je dat verschil toelichten?

'In de praktijk zie ik zeugenbedrijven met een bigoverleving van boven de 90 procent en onder de 85 procent, terwijl er met exact dezelfde genetica wordt gewerkt. De verschillen in bigoverleving liggen dus niet alleen aan het product uit de fokkerij. Veel factoren spelen een rol, zoals management, arbeid, voeding en diergezondheid.'

Welke rol speelt fokkerij bij bigoverleving?

'Het fokken op het optimaal aantal geboren biggen en de bigvitaliteit is bij Deense zeugen bereikt. Nu wordt er bij Danic-zeugen nadrukkelijk gestuurd op een betere toomuniformiteit en zwaardere biggen bij de geboorte.

'Tot nu toe was in de Deense fokkerij een belangrijk kengetal het aantal biggen bij de zeug op dag 5 na werpen. In die periode is het grootste deel van de uitval achter de rug en blijven vitale biggen over. Winst van deze manier van selecteren is dat er nu amper nog spreidzitters worden geboren en pasgeboren biggen snel naar de uier gaan.'

Hoe wordt op uniformiteit gestuurd?

'In onze kernfokkerij worden biggen voortaan twee keer gewogen, zo snel mogelijk na de geboorte en bij spenen. Deze extra datastroom maakt het mogelijk gericht te selecteren op uniformiteit van tomen en biggewichten. Biggen met een hoger geboortegewicht hebben meer reserves. Dat verhoogt de overlevingskans in de eerste 24 uur.

'Bovendien is er een positieve correlatie tussen geboortegewicht en de groei en uitval in de fase als vleesvarken. Om een extra versnelling daarin te krijgen, is het toepassen van genomics noodzakelijk.'

• Bekijk ook het interview met POV-voorzitter Linda Janssen over de toomgrootte die opnieuw ter discussie staat, vanwege de biggensterfte

Is wegen van biggen ook iets voor de praktijk?

'Vermeerderaars die hun eigen zeugen aanfokken, zouden met dat arbeidsintensieve karwei ook waarde kunnen toevoegen. Ze krijgen meer inzicht in welke zeugen de meest uniforme tomen ter wereld brengen en de meeste en zwaarste biggen spenen. Zulke dieren selecteer je om de volgende generatie zeugen voort te brengen.

'Past het wegen van biggen kort na de geboorte niet, dan is het scoren van de uniformiteit van tomen op een schaal van 1 tot 5 ook een optie. Als je die uniformiteitsscore elke cyclus bij iedere zeug op de kaart noteert, kun je op basis daarvan ook de beste fokzeugen selecteren. Zeker als je die score combineert met het aantal doodgeboren biggen.
'Na twee jaar zie je het effect van een betere selectie in de stal.'

Resultaten van de fokkerij en arbeid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden?

'De fokkerij legt zich toe op productieve, zelfredzame zeugen en voldoende en vitale nakomelingen van eindberen die passen bij de verschillende marktwensen. Varkenshouden is een economische activiteit gebaseerd op aantallen en kwaliteit, waarbij zo min mogelijk uitval het streven is.

'Op een praktische manier en zonder toeters en bellen moeten varkenshouders een extra stap kunnen zetten. Als je gekwalificeerde arbeid voldoende voor handen hebt tijdens het werpen en tot drie dagen erna, dan is dat simpel. Door gespecialiseerd kraamstalpersoneel neemt de bigoverleving toe.'

• Lees ook: Schouten moet regie nemen bij biggensterfte

En de correlatie met gezondheid?

'Dat is zeker ook van invloed op de fokkerijresultaten. Als er een uitbraak van PRRS of influenza door een zeugenbedrijf gaat, dan zijn de naweeën daarvan bijna een half jaar te zien. Tomen zijn minder uniform en meer zwakke biggen vallen uit.

'Als een bedrijf twee keer per jaar te kampen krijgt met bijvoorbeeld een griepgolf, dan betekent dit dat de bigoverleving bijna constant onder druk staat. Om de fokkerijwinst te benutten, moet er daarom ook écht wat gedaan worden aan het verhogen van de algehele diergezondheid op varkensbedrijven in Nederland.'

En welke link is er met voeding?

'Er zijn zeugen met dezelfde genetica die tomen werpen met zestien biggen van gemiddeld 1,2 tot wel 1,8 kilo. Verhogen van het geboortegewicht is een kwestie van fingerspitzengefühl bij het voeren van de zeugen. Bijna alle zeugenlijnen die gebruikt worden, hebben veel minder spek op de ribben.

'Bovendien zijn de doorbloeding van de baarmoeder en de kwaliteit van eicellen beter geworden. Met een optimale zeugenvoeding kunnen zeugenhouders dus wel degelijk sturen op bigoverleving.'

Wat is de basis van het fokkerijresultaat?

'Gelten goed opfokken en soepel in laten stromen. Dat zie je levenslang terug in de kwaliteit van de tomen en de prestaties van de zeugen. Bovendien neemt de levensduur van de dieren toe, evenals de arbeidsvreugde.

'Als zeugen probleemloos vijftien biggen werpen én grootbrengen in de eerste en tweede cyclus, dan draait dat bedrijf meestal ook goed. Een belangrijk aandachtspunt in de praktijk is het tijdig en rustig aanleren van voerstations. Een gelt heeft daar twee tot drie weken voor nodig.

'Begin je vlak voor de eerste inseminatie met het aanleren, dan heeft die stressvolle ervaring een negatief effect op de voeropname en de ontwikkeling van de gelt zelf en haar eicellen en embryo's.'