Dierenarts en boer werken aan droogstand

'De droogstand is een soort reset, een herstart voor de koe', begint Otlis Sampimon, technisch specialist uiergezondheid bij farmaceut Zoetis. 'Maar als je in die periode steken laat vallen, dan sta je bij de opstart in de daaropvolgende lactatie met 1-0 achter.'

Om infecties in de droogstand te voorkomen, ontwikkelde Zoetis het project 'MAX10'. Dit project wordt door dertig grote dierenartspraktijken in Nederland gebruikt en toegepast op melkveebedrijven.

Doelstelling

De doelstelling van 'MAX10' is om op melkveebedrijven maximaal 10 procent nieuwe infecties in de droogstand te krijgen. Oftewel, minimaal 90 procent van de koeien dient met een laag celgetal de nieuwe lactatie te beginnen. Bij dit project stappen de dierenarts en veehouder samen in een traject om het aantal nieuwe infecties gedurende de droogstand terug te dringen.

'We rollen dit project uit bij dierenartspraktijken. De werkwijze is meetbaar en controleerbaar', vertelt Sampimon.

Strategie

De dierenarts registreert bij aanvang op het melkveebedrijf hoe hoog het percentage nieuwe infecties na de droogstand is. Een doelstelling en strategie worden bepaald. De voortgang wordt op gezette tijden gemonitord en geëvalueerd. 'Als er geen vooruitgang is, dan moet er wellicht aan andere knoppen worden gedraaid.'

Ook neemt de dierenarts met de boer een checklist door om te achterhalen waar blinde vlekken zitten. 'Soms gaat het om simpele dingen. Zo was er een bedrijf dat in de droogstand met veel nieuwe infecties kampte. Het bleek dat de minimelker, waar hij de opstartende koeien mee molk, na de melkbeurt niet goed werd gereinigd. Ook waren de tepelvoeringen van het apparaat in geen jaren vervangen.'

Streptococcus uberis

Ook geeft Sampimon het voorbeeld van een groot melkveebedrijf waar veel verse koeien last hadden van nieuwe infecties. Na bacteriologisch onderzoek bleken de koeien geïnfecteerd te zijn met Streptococcus uberis.

'Dat is een omgevingsbacterie. In de afkalfstal lag te weinig schoon stro en de temperatuur van het ligbed was te hoog. Een voedingsbodem voor bacteriën dus. Het strobed werd verwijderd en er kwam een nieuwe, dikke laag stro voor terug. Het probleem ebde weg.'

Belangrijk

Henk van Ruitenbeek is dierenarts bij Gelre Dierenartsen in de Achterhoek. Hij werkt sinds kort met het project 'MAX10'. Hij legt uit waarom het zo belangrijk is om nieuwe infecties in de droogstand te voorkomen.

'Vanwege de fosfaatwetgeving houden boeren minder jongvee aan. Koeien moeten langer meegaan. Dus is het extra belangrijk om uitval door uierinfecties te verminderen. Een op de drie hoogcelgetalkoeien krijgt klinische mastitis in de lactatie. Dat kost de veehouder melk. Een koe met een celgetal van 400.000 cellen per milliliter geeft per lactatie gemiddeld 900 kilo melk minder. Dat is zonde.'

Adequate werkwijze

Van Ruitenbeek vindt vooral de adequate werkwijze in het project een voordeel. 'We volgen de attentiedieren op de voet. Die opvolging maakt het programma krachtig.'

Doel van 'MAX10' is om op melkveebedrijven maximaal 10 procent nieuwe infecties in de droogstand te krijgen. In de praktijk van Ruitenbeek haalt 34 procent van de veebedrijven dit doel. 'Voor veel bedrijven liggen er dus kansen.'

Celgetal

Er is sprake van een nieuwe infectie, als koeien met een laag celgetal de droogstand in gaan en op de eerste melkcontrole na afkalven een celgetal hoger dan 250.000 cellen per milliliter hebben. Bij vaarzen ligt de grens op 150.000 cellen per milliliter.

Infecties treden vaak op bij het droogzetten, door melk uitliggen en onvoldoende hygiëne in de droogstandsgroep en afkalfruimte. Ook bij het droogzetten van koeien die dagelijks meer dan 10 tot 12 kilo melk geven, liggen infecties op de loer.

Rantsoen

'Breng de productie omlaag via het rantsoen', zegt Ruitenbeek. 'Geef koeien één of twee weken voor de droogstand geen krachtvoer meer en verlaag zo nodig ook het eiwit en energieaanbod. Zoek naar de beste methode voor uw bedrijf. Op grote bedrijven kun je een aparte groep maken.'

Volgens Sampimon heeft de melkveehouderij de laatste decennia grote stappen gemaakt rondom uiergezondheid. 'Ik ben bijna dertig jaar actief bezig met uiergezondheid. Er heeft in die tijd een enorme transformatie plaatsgevonden wat betreft de droogstand. Melkveehouders plaatsen hun droogstaande koeien bijna letterlijk op een voetstuk. Dat is positief.'