Vleesconsumptie onder een vergrootglas

2019 is het jaar dat het Brits medisch tijdschrift The Lancet 'gezonde en duurzame voeding' hoog op de agenda plaatst met een serie publicaties. Het vorige week verschenen rapport spitst zich toe op het menu in 2050, met daarin gemiddeld drie ons vlees per week.

De Noorse organisatie EAT is initiator van het onderzoek en pleit al sinds de oprichting in 2013 voor 'het wereldwijd transformeren van het voedselsysteem'. Drijvende kracht achter EAT is veganist en dierenactivist Gunhild Anker Stordalen.

Huijbers ziet in het pleidooi voor minder vlees eten 'extremistische trekjes'. 'Een kleine groep vegetariërs en veganisten wil hun eigen overtuiging opdringen aan de rest. Laat iedere consument gewoon zijn of haar eigen voedselkeuze maken.'

Minder vlees op menu

Volgens de ZLTO-voorzitter zal de komende decennia als vanzelf minder vlees op het Noordwest-Europese menu komen. 'Allereerst aangevoerd door de idealisten die principieel tegen vlees eten zijn. Daarnaast zijn er de realisten, waar ik mezelf ook toe reken, die wat te zwaar zijn en baat hebben bij wat minder eten, inclusief vlees. Ook wordt de populatie steeds ouder en neemt de behoefte aan veel eten af.'

Huijbers schrijft oplaaiende discussies over vlees eten toe aan 'welvaartslanden in economische voorspoed'. 'Als je eigen broekzak goed gevuld is, kun je allerlei keuzes maken. Het grootste deel van de wereldbevolking heeft minder vanzelfsprekend te eten en dan mag je blij zijn met een stukje vlees. Ik vind het opmerkelijk als mensen vraagtekens zetten bij de klimaatimpact van vlees, maar wel kiwi's eten en op vliegvakantie gaan.'

Kanttekeningen

Bij de uiteenlopende onderzoeken naar de klimaatimpact van vlees zijn volgens de Vion Food Group kanttekeningen te plaatsen.

Communicatiedirecteur Nancy Aschman van Vion noemt als voorbeeld de recente berekeningen van het Planbureau voor de Leefomgeving. 'Eerst zou halvering van de vleesconsumptie leiden tot 25 tot 40 procent minder uitstoot van broeikasgassen. Dat is bijgesteld naar 9 procent en volgens de Stichting Agri Facts zou het in werkelijkheid om 2 tot 4 procent gaan', vertelt ze.

'Stel dat we als Noordwest-Europa vlees in de ban doen', redeneert Aschman. 'We zullen dan niet alleen vlees moeten importeren, maar we verliezen ook de innovaties en hoge eisen die we hier aan dierenwelzijn stellen. En onze beperkingen op CO2-uitstoot in de veehouderij. Als slachterij verwerken we bovendien elk stukje van het dier in een zeer hygiënische omgeving, waar veel investeringen aan vooraf gaan.'

Bredere plaatje

Huijbers onderschrijft de uitstoot van broeikasgassen in de veehouderij, maar vindt dat het bredere plaatje weinig wetenschappelijke aandacht krijgt. 'Herkauwers onderhouden wereldwijd de bodem die anders op termijn zou verwilderen tot methaanuitstotende veengrond. Daarnaast verwerken varkens en kippen bergen reststromen uit de humane voedingsindustrie. Willen we dat dan liever ergens laten rotten, met de bijbehorende emissie?'

Het Voedingscentrum becijferde dat Nederlanders de afgelopen jaren gemiddeld 61 procent dierlijk eiwit en 39 procent plantaardig consumeren. 'Volgens de Schijf van Vijf is de verhouding fiftyfifty aan te bevelen, met maximaal 500 gram vlees per week', zegt Corné van Dooren, expert Duurzaamheid van het Voedingscentrum.

Sinds 2010 stimuleert het Voedingscentrum ook een 'gezondere en duurzamere voedselkeuze'. 'We volgen ook de richtlijnen van de Gezondheidsraad die adviseert om minder dierlijk en meer plantaardig te eten', aldus Van Dooren.

Vion speelt met vegetarisch

Vleesconcern Vion speelt met volledig vegetarische producten, of combinaties van dierlijk en plantaardig eiwit, in op de trend naar meer plantaardige voeding. Aschman: 'De Noordwest-Europese vleesmarkt mag dan stabiliseren, de internationale markt blijft groeien.'

Ze ziet wel een toenemende behoefte aan 'transparante en duurzame ketens'. 'De behoefte aan kwaliteit en het bewustzijn groeit bij de klant en consument. Dat kunnen we in de keten veel beter inzichtelijk maken door kennis te delen.'

Voor Huijbers is het onvermijdelijk dat de Nederlandse veehouderij krimpt. 'Als er richting 2050 een verschuiving komt van dierlijke naar plantaardige eiwitten, hoeft dat geen probleem te zijn voor boeren. De vraag is of veehouders deze twintig tot dertig jaar de tijd krijgen voor de transitie. Als de politiek vroegtijdig ingrijpt, zal de verandering met hotsen en knotsen gaan.'