Drents Actieplan Akker- en Weidevogels boekt succes

15 juni 2016 was een bijzondere dag. Een brede afvaardiging van partijen die in Drenthe actief zijn in het beheer van het landelijk gebied, kwam voor het eerst samen in Erm. Ze waren daar om plannen te smeden om de teruggang van het aantal akker- en weidevogels in de provincie te stoppen en de vogelstand liefst te verbeteren.

Dat die organisaties het toch relatief snel eens werden, had te maken met de urgentie van de zaak. Diverse deskundigen waarschuwden hun gehoor die dag nog eens dat het voor een aantal soorten nu toch echt vijf voor twaalf was of zelfs nog later. Alleen met extra inzet door alle betrokkenen in Drenthe zou er nog hoop blijven voor soorten als grutto, tureluur, kievit, geelgors, paapje, patrijs en kiekendief.

Predatiebeheer

Het gevoel van urgentie was dan merkbaar. Een aantal partijen maakt uiteindelijk toch een voorbehoud. Met name het predatiebeheer blijft voor sommigen lastig. Boermarken en jagers willen makkelijker kunnen ingrijpen, terwijl terreinbeheerders dat juist zien als symptoombestrijding. Zij vinden dat je beter de leefomgeving van de bedreigde soorten zo geschikt mogelijk moet maken.

De partijen vonden elkaar in de formulering om voldoende geschikte en veilige leefgebieden te creëren.

Erm-beraad

Voorzitter Peter Bennema van het Erm-beraad, zoals de werkgroep van betrokken organisaties is gaan heten, benadrukt het belang van het samen optrekken in dit dossier. 'Zoals wel vaker houden partijen hun verschillen. Belangrijk is dat ze dit van elkaar accepteren en niet weglopen van de gedeelde verantwoordelijkheid. De eerste succesjes worden inmiddels geboekt.'

Al met al omvat het Actieplan Akker- en Weidevogels dat werd overeengekomen, zeventien maatregelen die voor 2020 moeten zijn uitgevoerd. In kansrijke gebieden is gestart met aangepast predatiebeheer via bejaging, maar ook met omrastering van nesten.

Maatregelenmakelaar

Tegelijk probeert een maatregelenmakelaar grondeigenaren achter de benodigde ingrepen in het landschap te krijgen. Meer begroeiing voor beschutting en voedsel in de akkerbouwgebieden of juist snoei ten behoeve van de weidevogels die van de open ruimte houden. En aanleg van plasdraslocaties voor de soorten die liefst hun voedsel vinden in een natte ondergrond.

'Er wordt veel kennis uitgewisseld. We merken dat steeds meer boeren zo enthousiast beginnen te worden', stelt Bennema vast.

Flexibele pot

Een flexibele pot met daarin jaarlijks 50.000 euro biedt ruimte om tijdens het broedseizoen buiten de al aangewezen gebieden iets extra's te kunnen doen op die plekken waar dat nodig is. Daarnaast is er aandacht voor educatie en monitoring en wordt er gewerkt aan innovatieve vormen van beheer, bijvoorbeeld met de inzet van drones.

Weidevogelexpert en gebiedsmakelaar Jaap van Gorkum van Landschapsbeheer Drenthe is voorzichtig optimistisch over de eerste resultaten. 'In vijf kleinere weidevogelgebieden waar we ons nu op richten, weten we met de inzet van die flexibele pot positieve resultaten te boeken. In 2018 zagen we al meer broedparen. Maar twee jaar is te kort dag om van een omslag te spreken.'

Twee gebieden

Dat voor de twee aangewezen grote weidevogelkerngebieden, het beekdal van het Drostendiep en het Hunzedal, sinds het in werking treden van het actieplan aanvullende maatregelen nog niet mogelijk zijn geweest, vindt Van Gorkum een gemiste kans. 'Wat dat betreft zijn het daar eigenlijk twee verloren jaren geweest.'

Gebiedscoördinator Bert Hoefsloot van Agrarische Natuur Drenthe richt zich op het open akkerland dat door de provincie in het Natuurbeleidsplan is opgenomen. 'De dalende lijn in de vogelstand vlakt wat af, maar we merken dat je met alleen regulier agrarisch natuurbeheer er nog niet bent. Er is meer nodig dan het aanleggen van wintervoedselvelden en akkerranden. Bijvoorbeeld het ophangen van nestkastjes en het breder inzaaien van de randen zou al helpen.'

Hobbel

Hoewel Drenthe voor drie jaar 220.000 euro aan extra middelen heeft vrijgemaakt voor het akker- en weidevogelbeheer, blijkt het financieringsmodel nog een hobbel. Veel activiteiten moeten worden voorgefinancierd door de initiatiefnemers en die ruimte hebben zij vaak niet.

'We willen graag aan de slag met flink meer plasdras, de aanplant van struweel waar dat nodig is of het gebruik van drones. De vergoedingen voor dit soort niet-productieve investeringen worden pas achteraf uitbetaald. We zoeken nu naarstig naar een oplossing voor dit jaar, zodat het seizoen niet verloren gaat', zegt bestuurder Koos Flinkert van Agrarische Natuur Drenthe.

Financiering

Gedeputeerde Henk Jumelet kan zich daar wel in vinden. 'Voor het financieringsprobleem komt een oplossing. We gaan ervoor zorgen dat ze aan de slag kunnen.'

Of het Actieplan Akker- en Weidevogels voldoende is, vindt Jumelet lastig te zeggen. 'Dat moet nog blijken. Boerenlandvogels zijn geen schapen, waarbij de rest volgt als er één over de dam is. Maar we scheppen wel de voorwaarden: we kunnen niet meer doen dan ze maximaal comfort geven, zodat ze ieder jaar terugkeren.'