Varkensproductieketen boekt records

Achtergrond Varkens Jos Thelosen 16 jan 2019 om 11:36uur

Ondanks stijgende kostprijzen van vleesvarkens boekt de Nederlandse varkensketen in 2018 opnieuw records. Het aantal in Nederland geslachte varkens komt uit op 15,7 miljoen. Gemiddeld zijn de karkassen weer een halve kilo zwaarder geworden. Bovendien piekt het aantal geëxporteerde biggen op zo'n 7 miljoen dieren.

Nederlandse varkensslachterijen verwerkten in 2018 een recordaantal varkens: 15,7 miljoen. De jaarcijfers die de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) deze week bekendmaakte, overtreffen die van het vorige recordjaar 2017.

Toen werden 14,9 miljoen vleesvarkens door slachterijen in Nederland aan de slachthaak gehangen.

Hoog gemiddelde geslacht gewicht

Niet alleen zijn er meer dieren geslacht, ook hebben Nederlandse slachterijen extra veel vlees moeten verwerken en afzetten. Want ook het gemiddelde geslacht gewicht van de vleesvarkens was nog niet eerder zo hoog als in 2018. Gemiddeld wogen vleesvarkens 96,6 kilo geslacht, tegenover 96 kilo in 2017, wat toen ook een nieuw toppunt was.

Sinds 2010 is de levende export meer dan gehalveerd

'Dat is een prestatie van zowel de varkenshouders als van de slachterijen, verwerkers en de NVWA', zegt woordvoerder Dé van de Riet van de Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV). 'De vleesprijzen stonden echter flink onder druk. Uiteindelijk draait het om de inkomsten uit de circa 180 producten die verkocht worden in zo'n 140 landen.'

Uitdagingen

Voor 2019 verwacht de COV-woordvoerder dat de uitdaging nog groter wordt. 'De markt in Noordwest-Europa stabiliseert en we moeten onze ogen niet sluiten voor de steeds kritischer wordende consument, ook in Azië. Met de 'Trusted Pork from Europe' campagne hebben we de varkensvleesafzet in zes Aziatische landen gestimuleerd.'

Naast kwaliteit en veiligheid vragen consumenten met geld in China, Japan, Filipijnen, Zuid-Korea, Taiwan en Vietnam ook steeds vaker om duurzaam, gezond en milieuvriendelijk geproduceerd vlees. Met vraaggestuurde concepten, ook voor de thuismarkten, wil de vleessector daarop inspelen en de vraag naar duurzame varkensvleesproducten helpen creëren.

Minder levende export

De verwachting is dat de levende export van vleesvarkens in 2018 opnieuw verder zal afnemen. Op basis van de gerealiseerde exportcijfers tot medio december is de inschatting dat vorig jaar rond de 2 miljoen vleesvarkens over de grens zijn afgezet. Sinds het topjaar 2010 - ruim 4,1 miljoen vleesvarkens gingen toen levend de landgrens over - is de levende export dus gehalveerd.

De krimpende levende export en het grotere aantal inlandse varkensslachtingen betekent wel dat de vleessector als geheel wat duurzamer is geworden. In 2018 is ongeveer 11 procent van de in Nederland geproduceerde vleesvarkens getransporteerd naar een slachterij in het buitenland. In 2017 was dat ruim 4 procent meer (15,7 procent).

Tien jaar geleden belandde bijna een op de vier in Nederland grootgebrachte vleesvarken aan een slachthaak in een buitenlands slachthuis. Volgens Jan Vernooij, sectorvoorzitter varkens bij Vee&Logistiek Nederland, moet er levende export blijven als afzetkanaal voor vleesvarkenshouders.

Export biggen groeit naar nieuwe piek

Na het piekjaar 2017 - 6,6 miljoen Nederlandse biggen werden in het buitenland afgezet - is de biggenexport in 2018 opnieuw gestegen. Er zijn circa 6,9 miljoen biggen geëxporteerd. Grootafnemer is en blijft Duitsland met een marktaandeel van 64 procent, maar dat is wel 3 procent lager dan in 2017, blijkt uit cijfers van RVO.nl. Traditioneel is België/Luxemburg het tweede belangrijkste afzetgebied voor Nederlandse biggen, maar in 2018 wedijveren de zuiderburen met Spanje om die positie. Beide landen nemen ongeveer 14 procent van de totale biggenexport van Nederland voor hun rekening. Italië en Polen hebben allebei een marktaandeel van ongeveer 2 procent.

Keurmerken

Volgens Vernooij is het beter voor de concurrentie om de juiste varkens voor specifieke markten te krijgen tegen de optimale prijs. In Nederland wordt nu circa 80 procent van de vleesvarkens in ketens met keurmerken geproduceerd, waardoor er minder 'vrije' varkens zijn.

Vernooij: 'Bovendien moeten de kosten om vleesvarkens te exporteren écht omlaag. Dan krijgen alle vleesvarkenshouders betere mogelijkheden om extra rendement te behalen en dat is broodnodig gezien de forse kostprijsstijgingen.'

Hoogtepunt

De export van biggen in het jaar 2018 komt zeer waarschijnlijk uit op een nieuw hoogtepunt. Tot medio december zijn er al bijna 6,5 miljoen biggen geëxporteerd. Omgerekend naar het gehele jaar zal het exportaantal uitkomen op rond de 6,9 miljoen biggen. Daarmee wordt het exportrecord van 6,6 miljoen biggen in 2017 uit de boeken gewist.

Maar ook hier geldt dat omzetvolume slechts één kant is van het rendement van de vermeerderingssector. Uiteindelijk draait het om de totale exportwaarde van de biggen. Bijna 64 procent van de biggen wordt in Duitsland afgezet en de gemiddelde Weser-Ems-notering was in 2018 bijna 16 euro lager dan in 2017 (39,10 om 54,80 euro).

Topjaar wordt niet overtroffen

Bijna met zekerheid is daarom te zeggen dat de exportwaarde van 2017 niet wordt overtroffen. Vernooij verwacht dat met name Duitsland een extra zuigende werking zal hebben op de Nederlandse biggen.

'Enerzijds is dat gunstig voor vermeerderaars in Nederland. Anderzijds zullen vleesvarkenshouders duurdere biggen moeten opleggen naast de toch al oplopende kosten voor voer en mest. Het baart me zorgen als zij niet de juiste prijs voor hun dieren kunnen beuren.'