Van veld wuivende sigaren kan boer niet eten

Het rommelt in de veenweiden. De bodem zakt en het veen stoot te veel CO2 uit. Als oplossing om het veen te redden, wijzen provincies naast onderwaterdrainage graag naar natte teelten. Met teelt van lisdodden, azolla’s en cranberry's kunnen boeren hun bedrijf voortzetten terwijl de polders vernatten en het veen wordt gered.

Dat provincie Noord-Holland in de notitie over bodemdaling pleitte voor vergaande vernatting en natte teelten, schoot Noord-Hollandse veenboeren in het verkeerde keelgat. Dat leidde tot een protestrit per trekker naar het provinciehuis. Niet alleen boeren, maar ook gebiedspartijen als LTO Noord, collectieven en waterschappen vinden dat je boeren geen onbewezen alternatief moet opdringen.

Geen avontuur

‘Stort mensen niet in het avontuur’, stelt hoogheemraad Siem-Jan Schenk van waterschap Hollands Noorderkwartier in een reactie op de protesten. Hij doelt op het project met natte teelten in Laag Holland dat sinds een jaar draait. ‘Dat is te kort om er conclusies aan te verbinden, maar neem het mee als optie voor de toekomst.’

LTO Noord regio West is minder mild. ‘De huidige experimenten zijn kansloos. We hebben andere kennis nodig om toch tot een haalbare businesscase te komen’, zegt regiomanager Andries Middag.

Lisdodden

Dat de oer-Hollandse sigaren van de lisdodde goed groeien op veen, blijkt wel op de diverse proefvelden. De agrarische sector is vast in staat de teelt volledig te optimaliseren.

Maar het bijpassende verdienmodel lijkt nog ver weg. Lisdoddeteelt lijkt kansrijk als alternatief voor gangbare bouwmaterialen. Maar zowel aan de kant van de vraag als van het aanbod leven we nog in de fase van het experiment, stellen criticasters.

Een deskundige stelde in oktober in Nieuwe Oogst dat die markt zich moeilijk verder kan ontwikkelen als er geen aanbod van lisdodde is, anderzijds is lisdodde telen zonder afname ook weer niet interessant. Een klassiek kip-eiverhaal dus.

Milieuvoordeel onzeker

Afgezien daarvan is ook over het milieuvoordeel te weinig bekend. Telen op nattere veengrond vermindert dan wel de CO2-uitstoot door veenoxidatie, maar de uiteindelijke vraag is of dat opweegt tegen de uitstoot aan broeikasgassen in de totale productieketen.

LTO Noord geeft intussen de moed nog niet op en zoekt naar nieuwe (internationale) kennis buiten de agrarische wereld. Via het internationale challengeplatform ‘Get in the Ring’ heeft LTO een oproep gedaan voor innovatieve oplossingen om de verzakking van veengebieden tegen te gaan. De hoop is gevestigd op nieuwe technologieën om economisch leefbare kweekmoerassen te maken.