Biggen met staartjes zonder problemen

Martin van de Peut wilde direct na zijn opleiding middelbaar kader een eigen bedrijf opzetten, maar had geen beginkapitaal. Dus werkte hij aanvankelijk buiten de deur en begon helemaal van onderaf aan met opbouwen van een bedrijf. In 2005 begon hij met 350 zeugen en 100 ki-beren en daarnaast nog eens 1.900 opfokgelten en fokberen op SPF-plusniveau. Nu heeft hij een kernfokkerij voor Topigs Norsvin (TN) Talent, Tempo en Tybor eindberen.

'Ik koos bewust voor een varkensbedrijf in de Noordoostpolder. Ik wilde per se een bedrijf in een varkensarme omgeving met een vrije ligging', zegt de ondernemer uit Marknesse. Verder moest de weg waar het bedrijf aan ligt, geen doorgangsroute zijn.

Visie bepalen

Van de Peut is iemand die nooit standaarddingen doet. 'Ik ben jarenlang verkoopleider geweest bij een mengvoerbedrijf. Om je visie te kunnen bepalen, kun je meestal het beste buiten de varkenssector kijken.'

Huidige kernactiviteiten van Van de Peut zijn onderzoek, fokkerij, ontwikkeling, eigen voerfabriek en eigen SPF-diertransport, waarbij hoge eisen worden gesteld aan goede biosecurity. 'Wij werken met een volledig gesloten keten, onder meer qua voeding, fokkerij, transport en energie en water.'

Stoppen met couperen

Tot 2013 werden de staartjes van de biggen op zijn bedrijf gecoupeerd. 'In dat jaar dacht ik: waarom halen we die staartjes er eigenlijk af? Omdat het om fokkerijdieren gaat, haalden ze er maar een puntje van af. Dus stopten ze met couperen. 'Dat leverde vervolgens wel problemen op in de vorm van afgestorven staartjes.'

De varkenshouder dacht in eerste instantie aan beknelling als oorzaak. Hij liet de Universiteit Utrecht onderzoek doen. Die kwam er niet uit. 'Mijn gevoel zei toen: pas de speenleeftijd aan. Dat was dus zo. Ik adviseer nu om niet onder de 24 dagen te spenen. De jongste big moet minimaal 24 dagen zijn.'

Ook voer is belangrijk. 'Wij stellen ons eigen voer zelf samen, dus dat vormt geen probleem. Wij fermenteren overigens niet.' Belangrijk zijn schone voedingsstoffen of geschoonde grondstoffen als haver, gerst en tarwe met lage toxinegehaltes. Ook de maalfijnheid en de verteerbaarheid van de grondstoffen is van invloed volgens Van de Peut.

Genetisch onderzoek

Momenteel wordt er genetisch onderzoek gedaan naar de oorzaken van staartbijten door Topigs Norsvin. 'Met de Talent, Tempo en Tybor hebben we niet veel last, maar we willen toch weten of bepaalde varkenslijnen er gevoeliger voor zijn.' Een andere oorzaak van staartbijten is ziekte. Zieke biggen bijten eerder. 'Hoeveel ruimte ze hebben en of ze speeltjes hebben, heeft wel wat invloed, maar niet veel.'

Ook management heeft invloed op staartbijten. 'We moeten als sector leren veel meer te denken vanuit het dier. Wat is normaal voor een varken, een big? En ga rustig met ze om.'

Structuur

Van de Peut gebruikt vanaf het spenen bijvoorbeeld speciale opdrijframmelaars. Verder is het belangrijk om biggen vanaf het spenen een vaste, herkenbare structuur te geven. 'En ga veel de stal in. Kijk altijd goed om je heen. Tegenwoordig denken collega's dat, als er een probleem is, ze het beste van alles in het hok kunnen hangen. Nee, eerst kijken wat de oorzaak van het probleem is.'

Zijn ervaring is dat dit heel breed kan zijn, bijvoorbeeld sporen- en mineralentekorten. 'Je ziet de dieren dan zoekgedrag vertonen of ze gaan klieren met elkaar. Maar het kan ook iets totaal anders zijn, verkeerde ventilatie of hokinrichting die kapot is.'

Misgaan

Twee jaar geleden ging het in één hok volledig mis. Van een regeltje was zo'n 10 centimeter af en daar kwam lucht uit die het hok instroomde. 'Nadat ik het had gemaakt, was alle ellende meteen over.'

Volgens Van de Peut hebben veel collega's de neiging om bijvoorbeeld biggen uit het hok te halen bij problemen. 'Of ze gaan tomen wisselen, maar dat maakt het probleem vaak alleen maar erger. Soms zit er een ADHD-big tussen en die moet je dan gewoon even overzetten naar een koppel met biggen die hem 'corrigeren'.'

Resultaten stijgen

De resultaten van onbehandelde biggen zullen stijgen, verwacht de varkenshouder. 'Maar je moet echt alles goed doen, elke dag dus goed voer, goed management en goede gezondheid. Missers worden direct afgestraft, want dan heb je zo staartbijters.'

Bij Van de Peut groeien de biggen rond de 620 gram per dag en de dieren in de opfok van 30 tot 120 kilo zo rond de 1.150 gram per dag. Doordat het bedrijf zowel antibioticavrij als onbehandeld dieren fokt, passen ze in het long tail-concept van Tönnies.