Fair trade, maar dan wel heel lokaal

Achtergrond Gelderland Peter van Houweling 21 nov 2018 om 08:10uur

Akkerbouwers, ambachtelijke bakkers en molenaars in het stroomgebied van de Linge hebben een nieuw streekproduct gelanceerd: Lingegraan. De broden en koeken van dat graan liggen op meer dan tien verkooppunten in de regio. Voor alle schakels in de korte keten is er een eerlijke prijs.

Bedrijfsleider akkerbouw Arnoud Kipping van het landgoed Mariënwaerdt in Beesd heeft van de afgelopen tarweoogst 8,5 ton apart gehouden voor de broden en koeken van Lingegraan. Hij is nu de enige leverancier van het graan.

Volgens Rosaline Niemeijer van het landgoed doet Mariënwaerdt mee omdat het graan een meerwaarde wil geven. Niet alleen op financieel vlak, maar het wordt ook op de eigen molen gemalen en regionaal vermarkt.

Enige leverancier

In de ontwikkeling van het project Lingegraan werkte ook akkerbouwer Hans van Kessel uit Erichem mee. Maar voorlopig is Kipping de enige leverancier, omdat nog niet veel hectares tarwe nodig zijn om aan de ontluikende vraag naar streekproducten te kunnen voldoen, laat Jolijn Zwart weten.

We wilden wel een zo duurzaam mogelijk product

Jolijn Zwart, projectleider van de Stichting Platteland Rivierenland

Als projectleider van de Stichting Platteland Rivierenland (zie kader onderaan artikel), hielp ze mee om het merk te ontwikkelen. Van Kessel is haar vader.

Veel onderzocht

Vorige week donderdag was de presentatie van het merk Lingegraan, in restaurant de Stapelbakker op Mariënwaerdt. In de aanloop naar die presentatie is veel onderzocht: is er vraag naar de streekproducten brood en koek, welke soorten brood en koek zijn het meest kansrijk, wat past het beste bij de ondernemers in de streek en wat is er te leren van vergelijkbare initiatieven?

De initiatiefnemers reisden daarvoor onder andere naar Zeeland en Drenthe om een kijkje te nemen bij vergelijkbare initiatieven. 'Die waren gelukkig heel open', zegt Zwart.

Ze leerde dat consumenten bereid zijn om een iets hogere prijs te betalen, als ze weten dat die meerprijs ten goede komt aan partijen in de eigen regio, die daar een 'eerlijke prijs' voor ontvangen. 'Lokaal spreekt aan', aldus Zwart. Tegelijkertijd werkten deelnemende bakkers koortsachtig aan de ontwikkeling van koeken, broden en lekkernijen van het Lingegraan. 'Testen, testen, testen', zo vat Zwart die klus samen.

Het assortiment bestaat uit brood en koek. © Lingegranen

Productie

Al het Lingegraan komt van de akkers van het landgoed Mariënwaerdt. Twee molenaars in de streek malen het tot meel. Dat gebeurt op Molen de Vrijheid, ook op landgoed Mariënwaerdt, en molen De Bouwing in Geldermalsen.

Die molenaars leveren het meel af bij twee bakkers in de regio met in totaal zeven winkels. Bovendien zijn de producten te koop bij de molens, in de landgoedwinkel op Mariënwaerdt en bij enkele andere verkooppunten in de regio. In totaal zijn er nu veertien verkooppunten.

Eerlijke prijs

Arnoud Kipping van Mariënwaerdt teelde voor het Lingegraan het baktarweras Julius. Hij teelt in totaal 26 hectare tarwe. Hij teelt ook gerst en haver. Allemaal biologisch. Tot nu toe werd alle tarwe op het landgoed geplet en gevoerd aan het eigen biologische melkvee.

Van de oogst van dit jaar hield hij 8,5 ton uit de grote partij apart als Lingegraan. Hij liet het schonen en opzakken in zakken van 25 kilo en leverde de zakken af bij de deelnemende molens.

De molenaars willen altijd voldoende voorraad hebben, want die moet groot genoeg zijn om perioden zonder wind te kunnen overbruggen. De bakkers willen immers geen 'verkopen' aan hun klanten.

Prijsafspraak

Kipping heeft van tevoren wel een prijsafspraak gemaakt. Die bestaat uit de marktprijs voor biologische tarwe, plus een vergoeding voor de extra tijd en kosten die hij maakt, plus 'iets marge'. De molenaars rekenen daar weer hun eigen kosten bij, ook met een kleine plus. Hetzelfde doen de bakkers.

Het doel van het project is dat iedere schakel in de korte keten een 'eerlijke prijs' krijgt. Zwart: 'Het is fair trade, maar dan heel lokaal.'

Kipping teelt het graan biologisch, net als al het graan op Mariënwaerdt. Maar het brood en de koeken mogen niet biologisch heten, want niet alle molens zijn erkend biologisch. Datzelfde geldt voor de twee deelnemende bakkers. Zwart: 'We hebben niet bewust gezocht naar biologisch graan, maar we wilden wel een zo duurzaam mogelijk product.'

Breed assortiment

Het assortiment van Lingegraan bestaat voorlopig uit een ambachtelijk volkoren brood voor bij het ontbijt of de lunch, een klein tarwe volkorenbrood gevuld met walnoten en rozijnen voor bij borrel of de zondagsbrunch en twee verschillende lekkernijen voor bij de koffie of thee. De broden en koekjes hebben allemaal hun eigen herkenbare naam, zoals Lingerondje, Lingebrok en Lingernij.

Bovendien zit er een 'gewoon' volkorenbrood in het assortiment, maar dat heeft nog geen naam. Iedereen met een goede idee voor een naam kan zich melden bij projectleider Jolijn Zwart van Platteland Rivierenland.

'Assortiment groot genoeg'

Volgens Zwart is het assortiment voorlopig groot genoeg. 'Dat zal niet snel uitbreiden', voorspelt ze. Ze hoopt wel dat het aantal verkooppunten in de regio verder zal uitbreiden. Ze hoopt niet alleen dat meer bakkers het in de vitrine zullen leggen, maar ook dat de Lingegraanproducten op meer plekken in de horeca in de regio zullen zijn te vinden.

De projectleider verwacht wel dat de koeken en broden van het Lingegraan niche-producten blijven. 'Het is een product met een verhaal en het is heel erg lekker, maar de afzet zal nooit heel groot worden.'

Innovatie in regionale plattelandseconomie Rivierenland

Het Lingegraan is het resultaat van een project van Stichting Platteland Rivierenland. Die stichting is een netwerkorganisatie die innovatie in de regionale plattelandseconomie in het Rivierenland stimuleert. De stichting heeft bij het project Lingegraan financiële steun gekregen uit het Regionaal Investeringsfonds van FruitDelta Rivierenland. Zes partijen werkten mee aan het project. Dat zijn de ambachtelijke bakkers Van Walderveen en De Jager, Molen De Vrijheid, Groen van de Molen, Landgoed Mariënwaerdt en Akkerbouw- en Fruitteeltbedrijf Kortenhoef in Erichem. De tarwe wordt geteeld en geschoond op Landgoed Mariënwaerdt en het graan wordt gemalen op biologische Molen de Vrijheid in Beesd en op molen De Bouwing in Geldermalsen. De broden en koeken zijn in zeven bakkerswinkels te koop. Vorige week mocht Hans Beenakkers van Fruitdelta Rivierenland het eerste broodje in ontvangst nemen.