'Lokale afzet biedt niet per se beste prijs, wel stabiliteit'

Willem Treep werd bekend als een van de oprichters van Willem&Drees, aanbieder van producten direct van de boer in de supermarkt. Na het samengaan vorig jaar met branchegenoot Beebox verliet hij deze onderneming. Met zijn nieuwe onderneming Foodshed richt hij zich weer op het verkorten van de keten tussen de lokale voedselproducent en consument.

We gaan de wereld niet eventjes veranderen, maar kijk naar wat Amazon deed

Willem Treep, oprichter van Foodshed

Een interview met Treep verwordt algauw tot een filosofische beschouwing op de voedselketen. 'Voor de industriële revolutie kwamen producten die kort houdbaar waren van dicht bij stad of dorp. Het vee kon van wat verder komen, want dat liep zelf naar de slager. Granen en dergelijke zijn goed te bewaren en konden een grotere afstand afleggen.

Je ziet een groeiende hang naar hoe we vroeger ons voedsel betrokken. Als je op die manier de voedselvoorziening inricht, zorg je niet alleen voor mooie en verse producten, maar ook voor lokale werkgelegenheid.'

Waar komt het idee voor Foodshed vandaan?

'Bij Willem&Drees zag ik dat vooral de logistiek erg duur is. Maar als je lokale producten in je eigen omgeving afzet, dan is er ook het 'sociale kapitaal'; bijvoorbeeld iemand die zich aanbiedt om bestellingen te bezorgen. Je regelt het dan onderling en daardoor hoef je er geen transporteur tussen te zetten.

'Het grote doel achter Foodshed is om uiteindelijk kleine producenten een mogelijkheid te bieden om hun producten rechtstreeks te vermarkten aan zelfstandige restaurants, bakkers, slagers en supermarkten die zich lokaal willen onderscheiden.'

Is produceren voor China straks verleden tijd?

'Wij leven in een delta waar je bijvoorbeeld heel goed peren kan telen. Er is niks mis met het exporteren van die overvloed naar China. Daartegenover staat dat het veel slimmer is om onze tuinbouwtechnologie daar te verkopen, in plaats van tomaten en komkommers. Zo kunnen we andere regio's helpen om lokaal voedsel te verbouwen.

'Je ziet dat het overheidsbeleid daar ook op inzet. En er zijn al Nederlandse tuinders die in Duitsland kassen neerzetten. Daar is niks mis mee, want dan kan ons Westland zich concentreren op nieuwe en bijzondere soorten die ook interessant worden voor de wereldmarkt.'

Wat is de rol van Foodshed in de huidige markt?

'Er zijn vijf grote inkooppartijen die via een stuk of twintig supermarktformules zo'n 4.500 supermarkten beleveren. Als je daar de horeca en andere verkooppunten bij optelt, kom je uit op 45.000 outlets. Met Foodshed willen we een alternatief kanaal bieden om al die verkooppunten te bereiken.

'Het is een online communicatiemiddel met potentiële afnemers en een instrument om de verkoop te begeleiden. Een leverancier bepaalt zelf zijn assortiment, prijzen, minimale bestelhoeveelheden en leveringsvoorwaarden. De logistieke afwikkeling regelt de maker. Het aantal logistieke oplossingen daarvoor neemt snel toe. Ook PostNL is in de bezorging van levensmiddelen gestapt.'

Ben je tevreden over de opstartfase?

'We gingen in mei dit jaar live. We zien levensvatbaarheid voor dit platform, maar gaan voor een rustige opbouw. We hebben nu veertig aanbieders en vier afnemers. We geven onszelf tot volgend jaar om gedegen op te starten. Het aanbod moet meegroeien met de vraag, anders blijf je met partijen zitten.

'Een volgende stap is doorgroeien naar honderd aanbieders en dertig afnemers, maar zoiets gaat stapje voor stapje. Nu is deelname nog gratis, straks gaan we stageld vragen, net als op een echte markt. Dat zal zo'n 50 tot 100 euro per maand zijn.'

Veel boerenproducenten hebben al eigen afzet. Wat kan Foodshed daaraan toevoegen?

'Neem een supermarkt die zijn lokale producten bij verschillende adressen inkoopt. Via onze app kan hij al zijn lokale bestellingen bundelen. Andersom geldt dat ook voor bijvoorbeeld een aardbeienteler met veel lokale afzet. Die afnemers kun je doorverwijzen naar Foodshed, zodat je een overzicht hebt van al je bestellingen op één plek. Door de achterliggende data kun je ook waarschuwingen inbouwen, bijvoorbeeld voor als een regelmatige afnemer vergeet te bestellen.'

Zie jij lokale producten als premium producten in de markt?

'Nee, ik zie het eerder als een stabiliteit voor de producent. Als je stabiele afnemers hebt in je omgeving die niet om het minste of geringste weglopen, dan heb je daar waarschijnlijk meer aan. In de ratrace waarin we nu zitten is een langdurige relatie meer waard dan een hogere prijs bij een partij die je laat zitten als het ergens anders goedkoper kan.'

Je kent veel kleine producenten, waar zie je ze mee worstelen?

'Het goed produceren of telen van een product is een vak. Marketing en verkoop is dat ook. Het is mij altijd opgevallen dat veel ondernemers best wel willen investeren in een verpakkingsmachine of plukrobot, als dat valt rond te rekenen. Op het moment dat ze in niet-tastbare zaken als verkoop of marketing moeten investeren, worden ze huiverig.

'De behoefte van je doelgroep echt begrijpen is ontzettend moeilijk, daarvoor moet je contacten leggen. Met Willem&Drees wilden we spruiten aan de stam verkopen. Telers zagen dat eerst niet zitten. Daar ga je geen vrachtwagen vol van verkopen, zeiden ze. Dat klopt, innovaties beginnen altijd met een kistje en niet met volle vrachtwagens. Met Foodshed gaan we de wereld niet eventjes veranderen. Maar kijk naar wat internetreus Amazon heeft gedaan. Die is ook al bijna 25 jaar bezig.'