Pootgoedbedrijven passen en meten met beperkt aanbod

Achtergrond Akkerbouw Haijo Dodde 20 nov 2018 om 08:55uur

De Nederlandse pootgoedbedrijven melden dat ze vanwege de droogte 20 tot 30 procent afzetvolume missen. Voor de exportmarkt zal niet alle vraag ingevuld kunnen worden. Met passen en meten moet het wel lukken om de verplichtingen aan de fritesindustrie na te komen.

Pootgoedbedrijven+passen+en+meten+met+beperkt+aanbod

'Het wordt een hele puzzel', verzucht Peter Ton. De directeur schat de opbrengsten van pootgoed voor Stet Holland op 20 tot 25 procent lager. Daarnaast wijst hij op de vele verlagingen van partijen vanwege virusbesmettingen in de nacontrole. 'Tot slot valt de schilkwaliteit tegen door aantastingen van vooral schurft.'

Nieuwe Oogst maakte een ronde langs de rassenshows om de handelshuizen onder meer te vragen naar de beschikbaarheid van pootgoed. Ton vertelde dat Stet Holland hoe dan ook afnemers dit jaar moeten teleurstellen. 'Wij proberen daarbij de pijn zoveel mogelijk eerlijk te verdelen.'

Geen verrassing

Productmanager Jacob Eising gaat ervan uit dat handelsbedrijf Den Hartigh tot 30 procent minder pootgoed beschikbaar heeft. Hij rekent dan alles mee van lagere opbrengsten tot verlagingen in de nacontrole en partijen die vanwege schurft voor beperkingen zorgen in de handel. De tekorten zijn volgens Eising geen verrassing. 'Al vanaf de eerste proefrooiingen hebben we dit zien aankomen.'

Fluctuaties in vraag en aanbod horen bij de handel in pootgoed

Gerard Backx, directeur HZPC

Bij The Potato Company (TPC) meldt Jos Bus dat ook hij verwacht dat de totale oogst 30 procent lager zal zijn. 'We zien ook op beregende percelen dat de opbrengsten aanmerkelijk lager zijn.'

Bus vertelt dat de tegenvallende resultaten in de nacontrole enige vertraging in de afzet veroorzaken. 'Er worden veel herkeuringen aangevraagd en dat kost meestal zo'n week of drie. Het maakt de uitdaging nog groter om partijen voor export op tijd te kunnen leveren.'

'Robuustheid is een must, ook voor gangbaar'

Minder stikstof, minder chemie en meer duurzaamheid, zegt productmanager Jacob Eising van Den Hartigh over de eisen aan nieuwe aardappelrassen. 'Robuustheid is een must en dat geldt niet alleen voor bio, maar ook voor gangbaar. Wij veredelen op sterke planten met de juiste resistenties tegen een breed scala aan ziekteverwekkers.' TPC zoekt behalve naar resistentie naar rassen die stressbestendig zijn, vertelt Jos Bus. 'Onder alle omstandigheden moet er een voldoende vermarktbaar product overblijven. Onze selecties onderscheiden zich vanwege een goed looftype en bovendien zijn ze weinig gevoelig voor doorwas.' Aan de consumptiekant constateert Peter Ton van Stet Holland dat de markt voor verse verwerking belangrijker wordt. 'Dit segment vraagt gladde wasbare aardappelen met een goede bakkwaliteit. Verder vraagt teelt met minimale chemie om selecties die sterk zijn op phytophthora en virussen.' Tijdens de rassenshow presenteerde Agrico in Bant drie rassen als 'next generation potatoes'. Het zijn rassen met resistentie tegen phytophthora. In een reactie zegt directeur Jan van Hoogen dat consumenten vaker vragen naar duurzame aardappelen. 'Met deze nieuwe generatie spelen we daarop in voor zowel gangbaar als biologisch.'

Vooral gangbaar

Jan-Eric Geersing van Caithness Potatoes heeft de indruk dat er verhoudingsgewijs meer tekorten zijn aan pootgoed voor gangbaar dan voor de bioteelt. Het Britse handelshuis dat hij in Nederland vertegenwoordigt, brengt enkele nieuwe resistente aardappelrassen op de markt. 'Ook daarvan valt de oogst wel wat tegen', verklaart Geersing. 'Maar de biologische sector is redelijk ingesteld op variatie in aanbod van pootgoed.'

Rassenshow bij Caithness Potatoes in Emmeloord. © Haijo Dodde

HZPC-directeur Gerard Backx spreekt van opbrengsten voor pootgoed die 10 tot soms wel 40 procent kleiner zijn dan normaal. 'Vooral in het zuidwesten van het land valt het geoogste volume aan pootgoed tegen omdat daar naast de droogte meer sprake is geweest van hittestress.'

Passen en meten

Fluctuaties in vraag en aanbod horen bij de handel in pootgoed, stelt Backx. Hij voegt eraan toe dat het passen en meten wordt dit afzetseizoen en dat voor enkele afnemers gezocht wordt naar andere oplossingen.

Volgens de HZPC-directeur zal de beperkte beschikbaarheid van pootgoed nauwelijks gevolgen hebben voor het consumptieareaal in Europa inclusief de fritesaardappelen. 'Voor overzeese export naar landen als Egypte en Jordanië die alleen nog E-pootgoed willen afnemen, zal het moeilijker zijn om de vraag in te vullen. Algerije gaat wel akkoord met A-pootgoed en dat biedt meer mogelijkheden.'

Schuiven met rassen

Ton bevestigt dit beeld van de afzetmarkt. Hij verwacht dat de fritesindustrie uiteindelijk voldoende pootgoed krijgt om het gewenste areaal uit te poten. 'Het pootgoed zal iets fijner zijn en wellicht wordt hier en daar nog wat geschoven met rassen.' Vooral ook een tekort aan E-pootgoed ziet hij als een beperking voor de export naar Noord-Afrika en het Midden-Oosten.

Over de prijsvorming zegt Eising dat de hogere prijzen onvoldoende zijn voor telers om de lagere opbrengsten te compenseren. Backx voegt eraan toe dat van het geoogste product het aandeel afzet als pootgoed hoger is dan normaal. Hij zegt dat HZPC streeft naar een stabiel prijsbeleid en bij voorkeur onder alle omstandigheden vasthoudt aan een goed prijsniveau. 'Maar de uitbetalingsprijs zal dit jaar ongetwijfeld mooi zijn.'

Noord-Afrika

Voor de exportmarkt merkt TPC dat afnemers terughoudend zijn vanwege de hogere prijzen. Bus legt uit dat in Noord-Afrika diverse landen worden geconfronteerd met de devaluatie van hun eigen munteenheid. 'Het betekent met de prijsstijging meegerekend dat ze voor ons pootgoed soms het dubbele van vorig jaar moeten betalen.'

'Kiezen voor het leveren van bulk of kwaliteit'

De kwaliteit van pootgoed baart dit seizoen zorgen, zegt Gerard Backx van HZPC. 'De degradaties in de nacontrole zorgen ervoor dat we zeker naar overzeese bestemmingen E-pootgoed tekortkomen. Het is niet prettig dat we hierdoor klanten niet kunnen bedienen. Het opent deuren naar andere leveranciers.' Jacob Eising van Den Hartigh vindt dat de Nederlandse pootgoedsector moet kiezen voor het leveren van bulk of kwaliteit. 'We moeten de duimschroeven aandraaien om onder de huidige virusdruk vandaan te komen. Daarom blijft het jammer dat er geen einddatum meer is voor loofdoding van hoogwaardig pootgoed. In oktober rooien kan eigenlijk niet.' De problemen met schurft ziet Peter Ton van Stet Holland als incident na het droge groeiseizoen. Van de huidige virusdruk verwacht hij wel een na-ijleffect in het volgende groeiseizoen. 'Bij nieuwe rassen vallen gaten in de opbouw door de klasseverlagingen. Dat heeft gevolgen voor de areaalontwikkeling.' In de phytophthoraresistente rassen van Caithness Potatoes vindt Jan-Eric Geersing de virusdruk meevallen. 'Het biologische pootgoed is veelal al in augustus gerooid. Dat is dit jaar een groot voordeel. Bovendien selecteren we juist voor de bioteelt op rassen die weinig gevoelig zijn virusaantastingen.'