Droogte stelt weerpolis op de proef

De droogte van afgelopen zomer leidt tot veel schadeclaims bij verzekeraars. Premiestijgingen lijken onafwendbaar en tegelijkertijd biedt de politiek een helpende hand met een motie om de assurantiebelasting af te schaffen. De verzekeraars mikken op meer deelnemers die minder risico nemen.

In oktober kwamen agrarische schadeverzekeraars uit alle delen van de wereld samen in Israël voor een congres over het vaststellen van hagelschade. AgriVer-directeur Marien Boersma had de droogte van afgelopen zomer nog vers in het geheugen. 'In Israël is landbouw niet mogelijk zonder irrigatie. En dus zie je overal druppelbevloeiing, zelfs in de middenberm van de snelweg. Je denkt: zou het in Nederland ooit zover komen?'

Droogte bovenaan agenda

In de eerste acht jaar dat de brede weersverzekering in Nederland bestaat, zijn hagel, overvloedige regenval, vorst en storm de belangrijkste thema's. Sinds de zomer van 2018 staat droogte bovenaan de agenda. 60 procent van de verzekerden bij AgriVer dienden een schadeclaim in. 'De droogte is massief binnengekomen bij ons. We gaan dit jaar meer schade uitbetalen dan premie innen', constateert Boersma. 'Hoewel we geen winstoogmerk hebben, zal uiteindelijk in de toekomst de premie stijgen.'

De exacte gevolgen zijn volgens de AgriVer-directeur dit najaar nog niet in kaart te brengen. Wel vindt hij het hoog tijd om aandacht te vragen voor 'klimaatadaptatie'. 'Krijgen we nu in Nederland ieder jaar droogte, of blijft het bij eens in de veertig jaar? Dat is de grote vraag. Hoe dan ook is droogte een groot risico geworden, met name omdat het tot veel meer schades leidt dan hagel of overvloedige regenval die vaak lokaal is.'

Ook directeur Jan Schreuder van Vereinigte Hagel spreekt over een moeilijk jaar voor telers en verzekeraars. 80 procent van alle leden heeft een schadeclaim ingediend. 'We hebben veel werk en willen leden zo snel mogelijk uitbetalen.'

• Lees ook: 'Belang van verzekeren zal in toekomst toenemen'

Calamiteitenregeling

AgriVer-voorman Boersma betoogt dat de brede weersverzekering in 2010 in de markt is gezet als een 'calamiteitenregeling', maar in de praktijk steeds meer wegheeft van een 'schadeverzekering'. 'En dan kom je in een spiraal van steeds meer schade uitkeren en premiestijgingen, die uiteindelijk leiden tot een onbetaalbaar product.'

Vanuit dat oogpunt is het opmerkelijk dat juist AgriVer in 2018 de mogelijkheid aanbiedt om tot 80 procent van de schade te verzekeren. 'Dit gaat ook tegen mijn persoonlijke principes in, maar het blijkt de wens van een aantal leden om zich extreem goed te willen verzekeren', zegt Boersma. 'Goed verzekeren maakt onderdeel uit van je bedrijfskosten en die wil je juist beheersen, is mijn redenering.'

Weerschades beperken

AgriVer pleit voor extra maatregelen om weerschades te beperken. De verzekeraar werkt met steeds gedetailleerdere risicoprofielen als grondsoort, bodemkwaliteit, beschikbaarheid van zoetwater of juist de mogelijkheid van snelle afvoer. De gevolgen van droogte kunnen volgens Boersma in de toekomst veel groter zijn. 'Stel dat Zwitserland of Duitsland dan meer zoetwater gaat vasthouden. Dat kan leiden tot verzilting of tekorten aan zoetwater in Zeeland.'

Ook Vereinigte Hagel speelt in op de verschillen tussen telers en berekent verschillende premies. Niet alleen op basis van gewas, maar ook op basis van grondsoort en locatie. 'We vinden dat het eerlijkste systeem', zegt de Vereinigte Hagel-directeur.

Schreuder pleit voor gelijke monniken, gelijke kappen, op Europese schaal. In de ons omringende landen kunnen agrariërs al een schade claimen als 20 procent van de oogst tekortschiet. De tegemoetkoming vanuit de overheid ligt elders op 70 procent, terwijl Nederlandse agrariërs 65 procent van hun verzekeringspremie via de Gecombineerde Opgave terug kunnen krijgen.

Assurantiebelasting

Schreuder: 'Hopelijk komt ook de assurantiebelasting op de brede weersverzekering definitief te vervallen in Nederland, net als in andere Europese landen, zoals de Tweede Kamer in een motie aan het kabinet vraagt.'
Mede in aanloop naar het nieuwe GLB denkt Schreuder dat de aandacht voor risicomanagement, ook in de vorm van verzekeren, zal stijgen.

• Lees ook: Kabinet schrapt assurantiebelasting op weersverzekering

'Je zou zelfs voor de toekomst de vergelijking kunnen maken met het verplicht verzekeren tegen ziektekosten. De brede weersverzekering is een basisvoorziening voor alle telers met gewassen buiten. De premie kan dan omlaag. Nu zie je dat vooral ondernemers zich aansluiten die al eens schade hebben.'

Volgens de directeur van Vereinigte Hagel hebben veel boeren en tuinders zich ooit over de brede weersverzekering gebogen, maar beseffen ze niet hoe het product in de loop der jaren is veranderd.

Voorwaarden vergelijken

'Het is echt de moeite waard om je erin te verdiepen en voorwaarden van verschillende aanbieders te vergelijken. Wat we in 2016 zagen en nu in 2018 zien, is dat de overheid niet meer bijspringt. Die redeneert: je kunt je als agrariër verzekeren.'

Boersma gaat een stap verder en vindt het zelfs tijd voor individuele ondernemers om opnieuw te bekijken welke gewassen überhaupt geschikt zijn om op een bedrijf te telen.

'Uien blijken erg gevoelig voor droogte en aardappelen hebben juist last van én droogte én overvloedige regenval. Belangenverenigingen als LTO kunnen boeren adviseren over teeltkeuzes. Op welke plekken kun je welke gewassen nog verantwoord telen? Als mensen jaarlijks schade melden, moet je jezelf afvragen of er sprake is van een uitzonderlijke situatie.'

• Lees ook: ‘We boeren hier in een continue klimaatramp’