Brexitdeal biedt exporteurs twee jaar uitstel

Heet hangijzer in de onderhandelingen is de grens tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek die straks een buitengrens van de EU wordt. Een definitief akkoord hierover bevat de recente brexitdeal niet. Er is gekozen voor een tussenoplossing die meer tijd moet bieden voor verdere onderhandelingen.

• Lees ook: Vrees voor doemscenario brexit neemt toe

Er is nu afgesproken dat de relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk tot eind 2020 intact blijft. Vrij verkeer van goederen, mensen en kapitaal blijft bestaan zonder grenscontroles. Wel stappen de Britten uit het Europese bestuur en overlegorganenen en hebben ze toegezegd de uitstaande EU-rekening van 39 miljard euro alsnog te voldoen. Bij een harde brexit of geen tussenakkoord waren de Britten op 1 april 2019 uit de EU getreden en zou de handel tussen het land en de EU ernstig verstoord raken.

Grote problemen

Dit doemscenario wordt door de tussendeal voorkomen, zegt Klaas Johan Osinga van het LTO-team Internationaal. Osinga volgde de ontwikkelingen woensdag op de voet. ‘We moeten als sector een deal hebben, want ander stuiten exporteurs uit de land- en tuinbouw vanaf 1 april op grote problemen.’

Uit recent onderzoek blijkt dat Nederlandse exporteurs zich slecht voorbereiden op de brexit. Van de circa 35 duizend ondernemingen die nu handelen met Britse afnemers heeft 80 procent daartoe nog geen stappen gezet. Dit terwijl protocollen en ict-systemen om aanpassing vragen. Het staat overigens niet vast dat er in 2020 aan de tijdelijke douane-unie een einde komt. Onderhandelaars kunnen besluiten deze termijn nog een keer verder op te rekken. Het tussenakkoord voorziet ook in een vangnet voor als het VK en de EU er uiteindelijk niet uitkomen. In dat geval komt er voor onbepaalde tijd een lichte douane-unie met het VK, voor de grens met Noord-Ierland gaan dan extra maatregelen gelden.

• Lees ook: 'Te veel ondernemers onvoorbereid op Brexit'

Zolang Groot-Brittannië onderdeel uitmaakt van een douane-unie met de EU kunnen de Britten zelfstandig geen akkoorden sluiten met andere landen. Ook zullen ze moeten blijven voldoen aan de geldende handelsafspraken.

Bittere pil

Voor de harde-brexiteers is de tussenoplossing daarom een bittere pil om te slikken. Vooral het vangnet, voor als het niet lukt om voor na 2020 tot een defintief handelsakkoord met de Britten te komen, stuit op groot verzet. De Noord-Ieren willen aparte status ten opzichte van Groot-Brittannië en het was de brexiteers juist te doen om het opbouwen van handels relaties met landen buiten de EU. Volgens het tussenakkoord is dat in ieder geval voor de komende twee jaar een afgesloten route.

Het zal voor premier May een hele kluif worden om ook het Lagerhuis achter de deal met de EU te krijgen. De voortekenen daarvoor zijn niet gunstig. Een veertigtal parlementsleden hebben onder leiding van oud-minister en ‘hardliner’ Boris Johnson al laten weten tegen te zullen stemmen. Ook de Labour-partij, de Schotten en Mays Noord-Ierse coalitiepartner DUP zien niets in de brexitdeal die nu op tafel ligt. ‘Het is zeer onzeker of dit akkoord door het Britse parlement komt. Valt de regering May dan hebben we als sector nog niets’, aldus Osinga.

Een eerste klap kreeg de premier donderdag al te verwerken. Haar minister voor brexitzaken Dominic Raab trad af, omdat hij zich niet kan vinden in de afspraken over Noord-Ierland in het tussenakkoord over de brexit met de EU.

In december spreekt het Lagerhuis zich uit over het brexitakkoord. Tot die tijd heeft May de tijd de tegenstanders te overtuigen dat dit ook voor de Britten het beste scenario is.