De PAS staat onder druk, en nu?

Deze week oordeelde het Europees Hof van Justitie dat de PAS in principe geschikt is om de regels mee uit te voeren, maar dat de voordelen van de maatregelen wel wetenschappelijk moeten worden aangetoond. Het is nu aan de Nederlandse rechters om te beoordelen of die wetenschappelijke onderbouwing van de PAS voldoende is.

Stikstof is een belangrijke voedingsstof voor planten, maar te veel kan schadelijk zijn voor de natuur. De PAS regelt de balans tussen stikstofuitstoot in de natuur versus de economische belangen in Nederland zoals verkeer, industrie en landbouw. Nederland gebruikt sinds 2015 de PAS als basis voor de stikstofregels. Doel is het sterker maken van de Europese beschermde natuurgebieden (Natura 2000-gebieden).

Vragen

En die PAS staat onder druk. De Raad van State heeft vragen gesteld over de wetenschappelijke onderbouwing van de stikstofregels. Het gaat vooral om maatregelen die worden genomen om de natuur te verbeteren, terwijl niet wetenschappelijk is onderbouwd of die maatregelen daadwerkelijk helpen.

De Raad van State heeft wel vragen gesteld, maar zelf geen conclusies getrokken. Ze lieten dit over aan het Europees Hof. Deze heeft woensdag uitspraak gedaan.

Eindoordeel

De Europese rechters vinden dat de PAS in principe geschikt is om de Europese natuurregels (Habitatrichtlijn) mee uit te voeren, maar leggen de zaak terug bij de Raad van State voor een eindoordeel. Naar verwachting hebben Nederlandse rechters nog een half jaar nodig om tot dit eindoordeel te komen.

Wat betekent dit voor boeren? Voorlopig niets. Mogelijk dat nieuwe vergunningsaanvragen extra worden getoetst. Dat hangt van de provinciebesturen af. Noord-Brabant had op voorhand al alle vergunningsaanvragen in de ijskast gelegd. Niet verrassend. Het is bekend dat deze provincie alles aangrijpt om de veehouderij terug te dringen.

Ontwikkelruimte

LTO was bij de ontwikkeling van de PAS betrokken en heeft de PAS ook altijd ondersteund. Duizenden agrarische bedrijven hebben nu een Natuurbeschermingswetvergunning of melding gebaseerd op de PAS en vaak ook nog ontwikkelruimte gekregen. Voorheen was de bestaanszekerheid van veel veehouderijbedrijven nabij natuurgebieden als gevolg van allerlei juridisch getouwtrek onzeker geworden.

De extra ontwikkelruimte die de PAS de veehouderij heeft geboden, was op voorwaarde dat de veehouderij versneld zou verduurzamen. Met het rijk is afgesproken om de komende jaren 10 kiloton aan ammoniak te reduceren. Daarvoor zijn onder andere de eisen voor nieuwe stallen al aangescherpt en wordt de sleepvoet binnenkort verboden.

Mogelijkheden

Ten aanzien van bemesten en beweiden zien we nog steeds mogelijkheden om deze vrij te stellen van de vergunningplicht. Dat kan met goed onderbouwde nationale of provinciale regels, bijvoorbeeld met extra onderbouwingen in de Natura 2000-beheerplannen.

LTO Nederland concludeert dat het Europees Hof helder aangeeft dat niet het Europees Hof maar de Raad van State aan zet is om een eindoordeel over de PAS te geven. Daar is het wachten nu op.

Trienke Elshof LTO-portefeuillehouder Ondernemen in een Gezonde Omgeving