Informatiehonger consument naar oorsprong voedsel

Bij de aftrap van de Dutch Agri Food Week (DAFW), vorige week vrijdag in Den Haag, deed commercieel directeur Marit van Egmond van Albert Heijn (AH) een boekje open over hedendaags consumentengedrag. 'Steeds meer mensen gaan bewuster gezond eten. Je bent wat je in je mond stopt. Het bewustzijn over de preventieve werking van gezond eten is nog klein, maar groeit enorm.'

• Lees ook: 'Grootste agrifoodpodium biedt kansen voor boeren'

Van Egmond is zich bewust van het onderscheid dat gemaakt moet worden tussen burgers en consumenten. 'Burgers hoor ik in de media, consumenten zien wij bij Albert Heijn iedere dag aan de kassa.'

Verantwoordelijkheid

En in de supermarkten wordt het werkelijke koopgedrag gesignaleerd, wil de commercieel directeur van de grootste supermarktketen van land daarmee zeggen. Dagelijks consumeren 5 miljoen Nederlanders een maaltijd die afkomstig is van AH. 'Wij voelen een grote verantwoordelijkheid om dat bewust in te vullen, zodat onze klanten de waarde van dat voedsel voelen.'

De achterkant van etiketten wordt tegenwoordig het beste gelezen, want klanten willen weten wat er in producten zit, zegt Van Egmond. 'We krijgen meer vragen over wat er niet in producten zit.'

Plantaardig

De groeiende bewustwording over gezonde voeding wordt ook gesignaleerd door Corné van Dooren, expert duurzaam eten bij het Voedingscentrum. Hij ziet de verkoop van plantaardige producten als noten en vleesvervangers groeien ten koste van vlees en zuivel. Dit is een gevolg van de in 2016 gelanceerde nieuwe Schijf van Vijf.

'De eerste Schijf van Vijf werd in 1953 gelanceerd en die is in de loop van de tijd aangepast aan nieuwe inzichten en naar wat de markt te bieden heeft.'

Haverbars

De trend naar meer plantaardig voedsel zal verder doorzetten, voorspelt Van Dooren. In Scandinavië ziet hij haverbars een opmars maken. 'Daar serveren ze drankjes op basis van haver en havermout. Fruitsapjes raken uit te koste van bronwater. En we gaan meer eten van de seizoenen, gewassen die minder energie-intensief worden geteeld.'

De grotere informatiebehoefte en kritische houding van consumenten leiden overigens niet tot een lagere waardering voor de agrifoodsector, blijkt uit een voorpublicatie van de Agrifoodmonitor 2018 die dit najaar wordt gepresenteerd. Ook blijken voedselschandalen weinig effect te hebben op het vertrouwen van de consument.

Maatschappelijke waardering

Wageningen Economic Research stelt de Agrifoodmonitor sinds 2012 iedere twee jaar op. Daarin wordt de maatschappelijke waardering vergeleken met die voor andere sectoren. De tuinbouw, akkerbouw, boomkwekerijen, bloementeelt en glastuinbouw scoren daarin bovengemiddeld. De melkveehouderij krijgt dezelfde waardering als de supermarkten.

Alleen de pluimvee- en varkenshouderij worden slechter gewaardeerd. Deze sectoren scoren even hoog als de banken en chemische industrie. De waarderingscijfers zijn overigens vrij stabiel, want sinds 2012 zijn ze niet significant veranderd.

Voedselwaarden

Anders is het bij de waarden die consumenten of burgers aan hun voedsel koppelen. Hier is ook het verschil te zien in het belang dat de burger of consument aan bepaalde waarden hangt.

Smaak, voedselveiligheid, betaalbaarheid en gezond zijn ook in 2018 de belangrijkste voedselwaarden. De belangrijkheid van egocentrische waarden als gemak, een goed gevoel hebben bij producten en gemak zijn gestegen. Daarentegen hebben de waarden milieu, rechtvaardigheid, keurmerk, regio en A-merk ingeboet als argument om voor een bepaald product te kiezen.

'Daar zie je het verschil tussen burger en consument. Ze zijn zich daar zelf deels bewust van', zegt onderzoeker Machiel Reinders van Wageningen Economic Research. 'De waardering voor de agrifoodsector wordt niet zo maar beïnvloed door een schandaal of negatieve media. Dat kan ook een indicatie zijn dat consumenten niet zoveel bezig zijn met de sector.'

Betrekken

De DAFW is dé kans voor de agrifoodsector om de betrokkenheid van consumenten en burgers bij de agrifoodsector een zetje in de goede richting te geven. Of zoals landbouwminister Carola Schouten het zei bij de aftrap in Den Haag: 'Het is belangrijk om het verhaal achter ons voedsel te vertellen en de consument te betrekken bij de productie van ons voedsel. Dat helpt bij het maken van de juiste keuzes tijdens het boodschappen doen.'

De bewindsvrouw riep consumenten op om tijdens de Dutch Agri Food Week eens langs te gaan bij een boer. 'Praat niet alleen over de boer, maar ook met de boer. En als u daar zin in hebt, bedank dan ook die boer voor alles wat hij voor ons doet.'