LTO: ecologie moet economische waarde krijgen

Onder de titel 'Een welbegrepen eigen belang voor boer en tuinder' hebben Ingrid van Huizen, porte-feuillehouder Natuur- en Landschapsontwikkeling, en Hans Huijbers, bestuurslid bij LTO, een essay opgesteld waarin zij schrijven hoe LTO tegen biodiversiteit aankijkt.

LTO Nederland neemt deel aan het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Deze partijen werken aan een plan waarmee de biodiversiteit kan worden versterkt. Dit plan wordt binnenkort gepresenteerd.

Noodzaak

De noodzaak om naast dit plan een eigen visie uit te dragen, is groot, zegt Van Huizen. 'De land- en tuinbouw is een internationale werkende sector. We kunnen als land- en tuinbouw een deel van de oplossing zijn bij vraagstukken op het gebied van biodiversiteit, natuur en klimaat. Met deze visie kunnen we de buitenwereld laten zien hoe wij ertegen aankijken. Het deltaplan kan dat onder de arm meenemen.'

Boeren en tuinders zijn al actief in herstel en verbetering van de biodiversiteit. Van Huizen noemt in de visie een paar voorbeelden. 'We hebben al programma's geformuleerd met als doel minder chemie te gebruiken, werken aan circulaire landbouw door het sluiten van kringlopen en verhogen het organischestofgehalte in de bodem.'

Verbetering

Van Huizen en Huijbers stellen dat er mogelijkheden voor verbetering zijn. 'We zijn gewend te produceren met de natuur. Daarin zijn we zo goed geworden dat we tegen de grenzen aanlopen van wat de bodem en de omgeving aankunnen.'

Voor de weg naar verbetering staan er twee opbouwende strategieën in de visie. De eerste is gericht op functionele agrobiodiversiteit. Dit komt vanuit de boer zelf. 'Boeren hebben intrinsieke motivatie om bezig te zijn met biodiversiteit. Je wilt dat je kinderen over twintig of dertig jaar ook nog boer kunnen zijn op goede vruchtbare grond en in een prettige omgeving.'

Andere benadering

De tweede strategie ziet extra biodiversiteit als een nieuw verdienmodel. Deze ecosysteemdiensten vragen een andere benadering. 'De kosten die een boer maakt voor biodiversiteit, worden vaak niet betaald. Als de maatschappij meer biodiversiteit wil, dan kan dat. Dan 'produceren' wij biodiversiteit. Belangrijk is dat daar een verdienmodel aan zit', zegt van Huizen.

Dat verdienmodel is essentieel, want biodiversiteit brengt kosten met zich mee. 'Goed op de bodem passen, is het eigenbelang. Een plasdrasgebied aanleggen of een mozaïek voor de grutto, is een grotere stap. Dat kost grond of arbeid en dat moet worden betaald.'

Biodiversiteitsplan

De boer en tuinder kunnen hun inspanningen inzichtelijk maken door een biodiversiteitsplan op te stellen waarin de activiteiten op biodiversiteitsgebied worden benoemd. Op basis van dit plan kunnen afspraken worden gemaakt met de genoemde partijen. De bank kan bijvoorbeeld een voordeliger groenfinanciering afgeven.

Ook kan dit plan duidelijkheid geven bij het maken van afspraken met het waterschap of de gemeente over een vergunningaanvraag. In de basis kan dit plan ook mede invulling geven aan de vergroeningseisen van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

Tot nu toe zijn weinig voorbeelden bekend waar de investering in biodiversiteit wordt beloond. De biologische landbouw is volgens Van Huizen een grootschalig voorbeeld van geslaagde vermarkting.

Verdienmodel

Toch kunnen het herstel en het verhogen van de biodiversiteit niet zonder ook naar het verdienmodel van de Nederlandse land- en tuinbouw te kijken, vindt de LTO-portefeuillehouder Natuur- en Landschapsontwikkeling. Het vraagstuk is immers breder dan het aanpassen van de bedrijfsvoering. Het raakt de hele keten en raakt ook de verdienmodellen van onder meer de banken en erfbetreders als adviseurs, veeartsen en toeleveranciers.

Van Huizen ziet mogelijkheden om de situatie te kantelen. 'De schakel die ontbreekt, is de consument. Er zijn weinig instrumenten om te zorgen dat die meer betaalt. Wij zien twee routes om tot overbrugging te komen. Ten eerste kan de wetgeving zo worden aangepast dat de retail meebetaalt aan investeringen voor biodiversiteit', zegt ze.

Fonds

'Daarnaast denken we aan een Landelijk Boeren Biodiversiteitsfonds. Dit is een fonds, zoals het Wereld Natuur Fonds, waarvan burgers lid kunnen worden. Vanuit dat fonds kun je afspraken met de boer maken. Ik zie dat als overbrugging, want uiteindelijk willen we dat de markt die functie overneemt.'

Van Huizen: 'Wij doen een dringende oproep aan consumenten en ketenpartners om ook een economische waarde toe te kennen aan biodiversiteit. Alleen dan realiseren boeren en tuinders een duurzaam voedselsysteem met een grotere integratie van natuur en landschap.'