Meer CO2 essentieel voor verduurzaming kassen

Kooldioxide (CO2) is heel belangrijk voor de glastuinbouw, zegt Stephan Persoon, van paprikakwekerij Personal Vision uit Bleiswijk. 'Geen CO2 betekent minder groei van het gewas, net zoals minder water ook minder groei betekent.'

Het CO2-gehalte in de kas houdt Persoon op een niveau van 600 tot 700 ppm (parts per million), ruim twee keer de buitenwaarde. 'Als we dat niet doen, zakken we terug naar de buitenwaarde van ongeveer 300 ppm. Dat is niet zo erg als het een of twee dagen duurt. Wanneer zoiets een of twee weken duurt, dan ligt de productie 10 tot 15 procent lager.'

Eigen productie inefficiënt

Glastuinders halen CO2 uit eigen bronnen of uit levering van externe partijen, zoals OCAP. Eigen productie betekent de verwarmingsketel of de WKK-installatie aanzetten zodat de CO2 die bij verbranding vrijkomt, kan worden benut in de kas. 'Het is niet heel efficiënt omdat je de warmte die je opwekt niet gebruikt, maar het is beter dan niets doen', zegt Persoon.

Glastuinders hebben behoefte aan aangeleverde CO2. De levering daarvan vindt hoofdzakelijk plaats via de organisatie OCAP, al zijn er ook andere aanbieders. OCAP gebruikt een pijpleiding tussen Rotterdam en Amsterdam. Deze leiding is kortstondig gebruikt voor olie, maar sinds een jaar of vijftien de hoofdleiding van een CO2-netwerk voor tuinders.

Leveringszekerheid

Op OCAP-leiding zijn nabijgelegen tuinbouwgebieden aangesloten, voornamelijk in Westland en het Oostland. Het netwerk wordt komend jaar uitgebreid naar tuinbouwgebied Primavera (Haarlemmermeer) en kassen rond Aalsmeer.

De leveringszekerheid van OCAP is echter niet gegarandeerd. OCAP gebruikt CO2 afkomstig van Shell Pernis en bio-ethanolproducent Alco. 'Deze fabrieken liggen soms stil door onderhoud of storing', zegt Robert Jan Pabon van OCAP. 'We zoeken daarom meer CO2-bronnen.'

Nieuwe bronnen zijn ook essentieel als de glastuinbouw wil verduurzamen, zegt innovatiespecialist Dennis Medema van LTO Glaskracht Nederland. 'CO2-levering is noodzakelijk voor aardgasvrij maken van de glastuinbouw. Als we geen aardgas willen gebruiken, vervalt de ketel of WKK als CO2-bron. Dan wordt CO2-levering een randvoorwaarde. Als restwarmte uit de Rotterdamse haven beschikbaar komt voor tuinders, komt het niet van de grond als er geen externe CO2-levering is.'

Het aantal tuinders dat gebruikt maakt van aardwarmte of restwarmte neemt toe. Zij zijn afhankelijk van externe CO2-bronnen en de vraag van de glastuinders wordt daardoor groter. De vraag naar CO2 in een aardgasvrije glastuinbouw is berekend op zo'n 2 megaton. OCAP kan nu 0,5 megaton leveren..

Bronnen schaars

Hoewel CO2 volop in de atmosfeer aanwezig is, zijn praktische bruikbare bronnen schaars, zegt Pabon. 'We gaan investeren voor de lange termijn. We zoeken bronnen waar CO2 over lagere termijn, liefst 30 jaar, beschikbaar is.' Kolencentrales die over een paar jaar worden gesloten vallen af.

Buffering van CO2 kan een verbetering in de leveringszekerheid opleveren. CO2 dat in de winter wordt geproduceerd zou dan in een oud gasveld onder de zee worden opgeslagen.

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft recent subsidies verstrekt aan afvalenergiebedrijven AEB Amsterdam, HVC, AVR Rotterdam en CO2-leverancier OCAP om mogelijkheden van hergebruik van CO2 in de glastuinbouw te onderzoeken. Ook afvalenergiebedrijf Twence heeft hiervoor een subsidiebeschikking ontvangen.

Financiële steun

Als blijkt dat de afvalenergiebedrijven CO2 kunnen leveren, dan wil OCAP doorpakken. Pabon denkt dat het financiële plaatje doorslaggevend zal zijn voor het succes.

'Ik ga ervan uit dat onze plannen zonder steun niet financieel haalbaar zijn’, stelt Pabon, ‘de vraag is wat de overheid wil doen. Met de huidige gas- en CO2-prijzen zal het niet volledig uit de bedrijfsvoering kunnen komen.

’Dat geldt ook voor onze andere projecten. Die zijn met steun van de overheid gerealiseerd. Aan de andere kant als je ziet hoeveel CO2-uitstoot we besparen, is dit een van de meest 'rendabele' investeringen ten opzichte van andere opties voor CO2-reductie.'

Lokale netwerken

Geld is ook een doorslaggevende factor bij het aanleggen van een netwerk. Pabon denkt dat het doortrekken van de huidige leidingen op een aantal plekken soelaas biedt. In andere tuinbouwclusters moet een lokaal netwerk uitkomst bieden, in directe verbinding met een lokale bron.

Levering van CO2 per vrachtauto is soms mogelijk, maar dat heeft vanuit het oogpunt van verduurzaming niet de voorkeur van LTO Glaskracht Nederland.

Persoon wacht niet af en heeft zich voorlopig verzekerd van voldoende CO2. 'Wij hebben een rookgasreiniger op onze WKK laten plaatsen. Dat geeft rust. Ik heb er met OCAP over gesproken. Voordat zij met meer CO2-aanbod gaan komen, zijn we vier à vijf jaar verder. Met de rookgasreiniger kunnen we vijf tot zes jaar vooruit. CO2 voor de toekomst is voor mij belangrijker dan van het gas af gaan. Eerst moet de leveringszekerheid goed zijn.'