Screening maakt kans op trilbiggen kleiner

'Iedere varkenshouder kent ze: trilbiggen', zegt dierenarts Victor Geurts van MSD Animal Health. Uit een onderzoek waarbij wereldwijd 1.460 bloedserums betrokken waren, blijkt dat het virus wijdverspreid is en de genetische variatie eveneens groot is. Geurts schat dat het virus in Europa op 70 tot 80 procent van de varkensbedrijven geregeld verschijnselen veroorzaakt.

De officiële benaming van trilbiggen is congenitale tremor (CT). Het gaat om een aangeboren afwijking veroorzaakt door een virus uit de groep pestiviridea (APPV). Het virus is in 2016 voor het eerst geïdentificeerd door MSD Animal Health. CT-APPV tast zenuwbanen aan en nestelt zich in afweercellen.

Uitval

Het eerste leidt tot vaak heftig trillende biggen die daardoor geen of te weinig biest opnemen. Het tweede fenomeen ondermijnt de weerstand. Het gevolg van beide is een hogere uitval. Bij grote uitbraken gaat het soms wel om 70 procent van de biggen van een toom. Overleeft een trilbig, dan nemen de symptomen af naarmate het dier ouder wordt.

De impact van het virus kan enorm zijn, zegt Geurts. Hij noemt het aannemelijk dat het virus altijd op een bedrijf aanwezig blijft. Op gezette tijden, als er weer genoeg vatbare dragende zeugen zijn, kan dat leiden tot tomen met trillers.

Onderzoek

Er wordt wereldwijd veel onderzoek gedaan naar CT-APPV. Nadat MSD-Animal Health het virus had ontdekt, moest in een volgende stap worden aangetoond dat het virus daadwerkelijk trilbiggen veroorzaakt. Om dat te bewijzen, werd het virus geïsoleerd waarna drie gelten op dag 32 van de dracht daarmee werden geïnfecteerd.

Bij twee van de drie tomen leidde dat tot trilbiggen waarbij het virus ook weer in de trillers werd aangetoond. Daarna was het zaak zicht te krijgen op hoe het virus en dus de ziekte zich op bedrijfsniveau gedraagt. Dat gebeurde onder andere bij het bedrijf van Gerbert en Antonet Oosterlaken in Beers.

Terugkomers

In 2013 verdubbelde het bedrijf in omvang. In eerste instantie waren er problemen met een te hoog percentage terugkomers en minder vitale biggen. In 2014 openbaarden zich de eerste trillers en steeg de uitval voor spenen. In het eerste kwartaal van 2016 was er sprake van een echte uitbraak.

Geurts: 'Problemen met CT-APPV deden zich met name voor, wanneer een gelt of jonge worpszeug nog niet eerder met het virus in aanraking was geweest. Gebeurt dat pas tijdens de dracht, dan leidt dat snel tot trillers.'

Advies

MSD Animal Health adviseert opfokzeugen tijdig aan te voeren en late adaptatie te voorkomen. Verder lijkt het erop dat als veel zeugen geen afweer hebben en later in contact komen met het virus, de kans op een uitbraak groot is.

Oosterlaken heeft een gesloten bedrijf. Potentiële opfokzeugen uit een toom ondergaan op zesweekse leeftijd een PCR-test. Die wijst uit of de big drager is van het virus of niet. Voor de fokkerij worden alleen virusvrije dieren gebruikt. Dieren die namelijk vanaf hun geboorte drager zijn van het virus, houden dat hun hele leven bij zich.

Weerstand

Raakt een varken tijdens zijn leven besmet, dan bouwt het dier weerstand op en scheidt het na een aantal maanden niet meer uit. Geheel sluitend is deze aanpak nog niet, zegt Geurts. Daarvoor is er nog te veel onbekend over CT-APPV. 'Als we routinematig antistof- en PCR-testen zouden kunnen doen, krijgen we volledig zicht op de dynamiek van het virus op varkensbedrijven. Maar zover is het nog niet.'