Kalverhouder haalt groen gas uit mest

Reportage Vleeskalveren Ida Hylkema 10 aug 2018 om 08:35uur

Een nieuwe stal met emissiearme vloer resulteerde uiteindelijk in een monovergister met opwerkinstallatie tot groen gas. Kalverhouder Bert Folbert is daarmee de eerst kalverhouder die groen gas produceert voor het net.

Bert Folbert heeft een rosékalverbedrijf in Vriezenveen met circa drieduizend kalveren. Een klein deel daarvan is gehuisvest op een naastgelegen bedrijf. Op de huidige locatie staan twee stallen van bijna tien jaar oud en een stal die drie jaar geleden is gebouwd. Er staat nog een uitbreiding op stapel, zodat in de toekomst ook alle opfok op het bedrijf kan plaatsvinden. Folbert gebruikt 80 hectare snijmais, waarvan 40 hectare in eigendom.

Bij de bouw van de nieuwe stal drie jaar geleden is gekozen voor een emissiearme vloer. Voor de kalverhouder was de gezondheid van de dieren een belangrijk argument voor de vloerkeuze. Eerder had hij al eens een concept gezien van een mestput met dubbele vloer en mestschuif onder de roosters en dit principe combineerde hij met de Groene Vlag-vloer van Den Boer Beton/Beerepoot Agri.

De kalveren lopen op rubberen roosters en de mest valt op een dichte vloer circa 30 centimeter onder deze roostervloer. Deze licht hellende vloer wordt regelmatig schoongemaakt door een schuif, waarbij de urine in de ondergelegen mestput loopt en de vaste mest in een kleine afstortput terechtkomt. Hiervandaan gaat de mest door de vergister naar een afgesloten put onder de stal, waardoor er geen emissie meer plaats kan vinden.

De kalveren zijn gemiddeld 3 tot 4 kilo meer gegroeid bij aflevering dan die in de andere stallen

Bert Folbert, kalverhouder

Verse mest is ideaal

Verse mest is een ideale basis voor een monovergister. Folbert kwam in contact met HoSt Bio-energy Installations die al een monovergister bij een kalverhouder in Langeveen had draaien. De grootte van het bedrijf van Folbert maakte het mogelijk en met het oog op de SDE-subsidie interessanter om het biogas uit de vergister niet om te zetten in elektriciteit, maar op te werken naar groen gas dat rechtstreeks op het lagedrukgasnet kan worden geleverd. In januari startte hij de vergister op met mest van een collega-vergister waarin de juiste bacteriën al aanwezig waren en in maart kon het eerste gas worden geleverd.

De kalveren lopen op een rubbervloer. © Ida Hylkema

Gemiddeld gaat er 12 kuub verse mest per dag in de vergister. Dit wordt aangevuld met mest uit de kelders van de andere stallen tot 25 kuub. Hoe meer verse mest, des te beter de gasproductie, dus wordt ernaar gestreefd de verse mest zo optimaal mogelijk in te zetten. ‘Momenteel hebben we oudere dieren in de stal zitten en is de productie van verse mest hoger’, zegt Folbert. Neemt het aandeel verse mest af, dan corrigeert hij met bietenmelasse.

In de monovergister is maximaal 5 procent covergisting toegestaan. Het biogas bevat 50 tot 60 procent methaan en dat moet worden opgewerkt tot 89 procent. Pas dan mag aan op het reguliere gasnet worden geleverd.

Warmte nodig voor vergisting

Voor het vergistingsproces is warmte nodig. Dit wordt bij een reguliere vergister die wordt ingezet voor de opwekking van elektriciteit, geproduceerd door de motor. Bij de productie van groen gas is die motor er niet en moet de warmte ergens anders vandaan komen.

Een warmtepomp houdt de installatie warm. De energie die daarvoor nodig is, komt van zonnepanelen. Van de opgewekte stroom van de 1.700 panelen op de stallen gaat een deel naar de vergister en een deel naar het net. Ook hierbij profiteert de ondernemer van SDE-subsidie. Daarnaast heeft provincie Overijssel een bijdrage geleverd aan de installatie.

Aan de basis van de investeringen in de vergister, inclusief all-inonderhoud voor vijf jaar circa 1,2 miljoen euro, en de zonnepanelen staat de nieuwe stal. ‘De stal was uitgangspunt en de vergister een bijkomend voordeel. Doordat we door de emissiearme vloer de beschikking kregen over verse mest, kwam vergisting in beeld’, zegt Folbert.

Proefstalerkenning

De kalverhouder heeft voor de vloer een proefstalerkenning gekregen met een berekende ammoniakreductie van 55 procent. Voor een officiële erkenning zijn nog drie stallen met een dergelijke vloer nodig, zodat er metingen kunnen worden verricht. Het uiteindelijke doel, gezondere dieren, is met de vloer ook gehaald, stelt Folbert. ‘In de nieuwe stal zit mechanische ventilatie. In combinatie met de schuiven en de dichte vloer is het stalklimaat veel beter. De kalveren zijn gemiddeld 3 tot 4 kilo meer gegroeid bij aflevering dan die in de andere stallen.’

Daarnaast hoopt de ondernemer de mest uit de vergister beter tot waarde te kunnen brengen. Hij spreekt nadrukkelijk niet over digestaat, omdat er geen coproducten zijn toegevoegd. ‘Het gaat er als mest in en komt er als mest uit. Het enige verschil is dat er organische stof is omgezet in biogas. Daar staat tegenover dat de stikstof in de mest uit de vergister beter opneembaar is. Er gaat jaarlijks 9.000 kuub mest door de vergister en het is nu de uitdaging om deze gemakkelijker in de markt te zetten.’

Groen gas voor 400 huishoudens
De mestvergister van kalverhouder Bert Folbert uit Vriezenveen is een Microferm Groen Gas Installatie van HoSt Bio-energy Installations. De installatie heeft een capaciteit van 40 normaal kubieke meter groen gas per uur, goed voor het verbruik van vierhonderd huishoudens. De installatie wordt gevoed met 9.000 ton mest en 100 ton bijproduct. Op jaarbasis kan maximaal 320.000 normaal kubieke meter groen gas worden geproduceerd. Het biogas wordt opgewaardeerd door membraantechnologie en de verwarming vindt via warmteterugwinning en een warmtepomp plaats.
HoSt heeft hiervan vijftien installaties operationeel, waarvan drie monomestvergisters. De installatie bestaat uit twee vooropslagen van 50 kubieke meter, 1 vergister en navergister van 790 kubieke meter en een container met daarin de besturing, biogasopwerking en warmtepomp. HoSt bouwt voor Jumpstart van FrieslandCampina ook een Microferm Groen Gas Installatie in het Limburgse Merselo.