Markt voor phalaenopsis is in mineur

De aanvoer van phalaenopsis is met grofweg 62,5 miljoen bijna 6 procent hoger dan in de eerste 25 weken van 2017. De omzet van Royal FloraHolland met de orchidee ligt met 220,1 miljoen euro zo'n 5 procent achter op vorig jaar. De phalaenopsis heeft het moeilijk.

'Al jaren, sinds 2012, is het prijsverloop van phalaenopsis stabiel geweest', schetst Cor Middelkoop, productmanager Orchidee bij FloraHolland, de marktsituatie van de laatste jaren. 'In de eerste twintig weken van het jaar waren de prijzen standaard goed, waarna ze van week 20 tot 30 zakten naar een slecht zomerniveau. Vervolgens stegen ze weer en in de rest van het jaar, van week 30 tot en met 50, kabbelden ze voort op een acceptabel niveau', zegt hij.

Plotselinge prijsdaling

'In dat patroon is echter rond week 40 van vorig jaar verandering gekomen. De prijs daalde ineens. We dachten nog: we zingen het jaar wel uit. Maar de prijs is sindsdien op een lager niveau gebleven.'

De oorzaak? Volgens Middelkoop is er niet één, maar zijn er meerdere en versterken ze elkaar. De constante groei van het aanbod is er een van. Elk jaar breidt de teelt wel met 2 tot 4 procent uit, vertelt de FloraHolland-man. Dat dit niet in de statistieken van FloraHolland (zie grafiek) is te zien, komt doordat de orchidee ook buiten de veiling om wordt verhandeld.

Een overaanbod van wit is een andere oorzaak. 'Opvallend was dat er veel witte phalaenopsis in de markt was toen de prijs omlaag ging', vertelt Middelkoop. Dat heeft onder andere te maken met kwekers die alleen witte phalaenopsis zijn gaan produceren. Verder heeft de orchidee te stellen met de groeiende populariteit van groene planten, waardoor exporteurs de phalaenopsis een beetje links laten liggen, zoals Middelkoop het verwoordt.

Dumpen voor klok

Zo'n 85 procent van de potorchideeën wordt via bemiddeling verkocht en de andere 15 procent via de klok. Het overaanbod komt voor het laatste verkoopinstrument en zorgt voor de lagere klokprijzen, die weer doorsijpelen naar de directe verkoop. 'Zo'n 65 procent van het phalaenopsisaanbod op de klok is wit. De klok is een dumpplaats geworden', legt Middelkoop uit. 'En die bepaalt het sentiment.'

In deze situatie wil de bloemenveiling verandering brengen. 'Zo kijken we onder andere naar de veilvolgorde en hoe we het aanbod beter kunnen begeleiden. Daarnaast is de kans groot dat duurzaamheidseisen een rol gaan spelen bij de verkoop.'

Zo'n zestig bedrijven in Nederland telen phalaenopsis. Middelkoop zegt dat een aantal bedrijven het voornemen heeft te stoppen vanwege de slechte markt. Omdat die nog verplichtingen hebben richting vermeerderaars en de teeltduur 46 tot 48 weken is, zijn de effecten hiervan op zijn vroegst eind 2019 zichtbaar.

'Niet iedereen klaagt'

Middelkoop zegt dat niet alle phalaenopsistelers klagen over de markt. Met de bedrijven die onderscheidend zijn en klanten aan zich weten te binden, gaat het goed. Het middensegment dat geen keuze maakt, heeft het lastig. De markt staat volgens hem voor de omslag van productie- naar vraaggericht. 'In de winter moet je geen ijs maken. Dat weet iedereen. Nu is de productie van phalaenopsis het hele jaar door gelijk. We zouden eigenlijk naar minder aanbod in de zomer moeten. En ja, ik weet dat dit teelttechnisch niet zo eenvoudig is.'

FloraHolland verhandelt op jaarbasis voor zo'n 440 miljoen euro aan phalaenopsis, die daarmee verreweg de belangrijkste plant voor de veiling is. Op de tweede plaats staat kalanchoë met een jaaromzet van ongeveer 70 miljoen euro. Wekelijks worden ongeveer 2,5 miljoen stuks phalaenopsis op de markt gebracht.