Dierenarts wil klauwgezondheid op de kaart zetten

Marcel Drint is dierenarts bij Dierenartsenpraktijk Nijkerk-Wellensiek. In 2014 richtte hij het Nederlands Klauwgezondheidscentrum (NKGC) op samen met dierenarts Gerben Meerema van Dierenartsenpraktijk West-Betuwe en met dierenarts en epidemioloog Jan Lievaart. Het NKGC wil klauwgezondheid in Nederland prominenter op de kaart zetten. Het centrum verzorgt klauwverzorging op maat, voert praktijkonderzoek uit en organiseert lezingen en trainingen.

Doe er dus alles aan om koeien minstens veertien uur per dag te laten liggen

Marcel Drint, dierenarts en oprichter Nederlands Klauwgezondheidscentrum.

Is klauwgezondheid een ondergeschoven kindje?

'Het zou bij dierenartsen en melkveehouders meer aandacht moeten krijgen, onder andere vanwege dierenwelzijn. Het is ook een van de belangrijkste oorzaken van vroegtijdige afvoer. Daar komt bij dat de kosten van een kreupele koe kunnen oplopen tot honderden euro's per jaar. De focus ligt vaak op mastitis, BVD/IBR en vruchtbaarheidsproblemen, maar waarom ook niet op klauwgezondheid?'

Hoe is het met de klauwgezondheid in Nederland?

'Er zijn bedrijven die het goed op orde hebben, maar ook waar nog veel te verbeteren is. Bij die bedrijven schatten we dat circa 20 procent van de koeien kreupel is. En til je van honderd koeien de achterpoten op, dan zie je dat tachtig daarvan een gevoelige periode hebben doorgemaakt. Ze lopen niet kreupel, maar kampen wel met een kneuzing, zwelling, bloeding of huidinfectie. Dat is echt ongewenst en onacceptabel. Daar mag iedereen op en rond het boerenerf zich bewust van zijn.'

Waarom zijn boeren en erfbetreders zich daar onvoldoende van bewust?

'Klauwproblemen zijn vaak moeilijk zichtbaar. Ook is het niet altijd even makkelijk om lastige klauwaandoeningen te behandelen. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld mastitis, waar de aanpak meestal helder is. Bovendien beschikt niet elke boer over een goede behandelplek of behandelbox.'

Wat is funest voor klauwen?

'Veel problemen zijn te relateren aan hiaten in de huisvesting. Voeding speelt doorgaans een minder grote rol. Koeien brengen nog te veel tijd door op een betonnen ondergrond. Ze willen in de stalperiode veertien uur per dag liggen, maar dat lukt niet altijd. Het liefst in een zachte, goedgevulde ligbox die grip en ruimte biedt en waar ze in kunnen staan zonder ijzerwerk te raken. Daarnaast dienen de onderpoten schoon te zijn.'

Waarom hebben klauwen zoveel rust nodig?

'Bij koeien die te lang staan, worden de onderpoten natter. Hierdoor stijgt de kans op de ziekte van Mortellaro. Ook neemt de druk op de zolen toe. De zoollederhuid is daardoor minder doorbloed en er ontstaan druk- en belastingsproblemen. We werken met het softwareprogramma Cowalert Mobile waarmee we in kaart brengen hoelang een koe dagelijks ligt. Bij onderlinge verschillen zoeken we uit waardoor een koe te weinig ligt.'

Hoe geef je klauwen de juiste aandacht?

'Ga eens aan tafel zitten met je voeradviseur, dierenarts en klauwbekapper. Bespreek samen hoe je de klauwgezondheid prioriteit kunt geven. Waar worden klauwproblemen door veroorzaakt? Staar je daarbij niet blind op de kengetallen, maar kijk vooral naar het gedrag van de koeien.

'Het kan helpen om met protocollen te werken, zeker op grotere bedrijven waar meerdere mensen werkzaam zijn. Een vaste werkwijze bij klauwproblemen geeft je houvast. Zie je bijvoorbeeld 's morgens twee kreupele koeien, dan weet je meteen hoe je moet handelen. Ook leg je vast op welke momenten je een voetbad klaarzet en wanneer de klauwbekapper komt.'

Wat is uw advies bij het verzorgen van klauwen?

'Zorg in ieder geval dat je zelf EHBO kunt verlenen bij acute klauwproblemen. Pak kreupele koeien meteen aan en laat ze niet doorlopen. Het is niet acceptabel dat er in Nederland op deze schaal nog zoveel klauwproblemen voorkomen. Dat moeten we vanuit dierenwelzijn niet willen.

'Zorg voor een goede behandelplek, voorzien van water en goed licht en gebruik goed gereedschap en hulpmiddelen. Het is prettig als je een koe op een snelle manier kunt separeren. Dit noem je ook wel de 'eenminuutregel'. Eén persoon kan één koe in één minuut klaarzetten voor een behandeling en vervolgens in één keer goed behandelen.'

Beschikken boeren doorgaans over de juiste vaardigheden en kennis om zelf klauw te bekappen?

'Veel veehouders hebben tijdens hun opleiding een cursus klauwbekappen gevolgd, maar het is geen overbodige luxe om een opfriscursus te volgen en met collega-veehouders vaardigheden aan te scherpen en up-to-date te houden. Schakel zo nodig elke maand de klauwverzorger in en laat hem de koeien behandelen die honderd dagen in lactatie zijn of droog moeten. Klauwverzorgers zijn mensen met veel kennis. Benut die kennis.'

Wat is het laatste nieuws over voetbaden?

'Binnen enkele jaren komt er een verbod op formaline in het voetbad. Er wordt driftig gezocht naar alternatieven, ook door het Hoofcare Expertise Centre (HEC) dat vorig jaar door acht organisaties is opgezet. Alternatieven zijn er wel, maar de werking van een eenmalige behandeling is minder effectief dan formaline. Je moet ze meestal vaker inzetten, waardoor de kosten hoger uitvallen.

'Daarom is het extra belangrijk dat veehouders zoveel mogelijk preventief werken om de klauwen gezond te houden. Doe er dus alles aan om koeien minstens veertien uur per dag te laten liggen en streef ernaar om de vloeren, roosters en ondergrond en daardoor de poten schoon te houden.'