Landinrichting is wel van deze tijd

Inderdaad: verkavelingen van tien, twintig jaar of langer, ze duurden in het verleden veel te lang. De lange doorlooptijden ontstonden vaak doordat er grote gebieden tegelijk werden aangepakt en er onderweg steeds nieuwe doelstellingen werden toegevoegd. Bij complexe trajecten met veel eigendomsrechten kon je dan bijna helemaal opnieuw beginnen.

Hoe voorkomen we dat nu? Kleinere gebieden, strak proces, gebruikmaken van kennis en kunde uit het gebied. En met inzet van technische hulpmiddelen, zoals het Herverkavelingsportaal.

Integraal aanpakken

Elk gebied is uniek en vraagt een eigen gebiedsinrichting. Welke aanpak past het best? Rode draad is dat we een gebied integraal aanpakken: alle doelstellingen gelijktijdig in beeld brengen en realiseren. Het verbeteren van de agrarische structuur, het zorgen voor meer natuur, meer waterberging of ruimte voor windmolens.

Bij vrijwillige kavelruil past tegenwoordig de methode Verkavelen voor Groei: een vast proces waarmee de kavelruil gegarandeerd binnen een jaar is afgerond. Een methode die LTO, DLG en Kadaster samen ontwikkelden.

Gezamenlijk puzzelen

De insteek? Laat partijen gezamenlijk puzzelen en tot oplossingen komen, zodat iedereen er beter van wordt (of in elk geval niet slechter). Er is nu vaak speelruimte om samen de doelstellingen wat meer naar links of rechts te schuiven, zonder druk van bovenaf. Toegepast in bijvoorbeeld Groot Wilnis-Vinkeveen en Winterswijk; nu onder meer in vijf projecten in Limburg.

Maar vrijwillig kan simpelweg niet altijd. Denk aan de aanleg van een weg. Je kunt dan niet hebben dat er ergens een stukje ontbreekt omdat iemand niet wil meewerken. Nu kun je dan natuurlijk kiezen voor onteigening van het gehele tracé. Maar daarmee worden de eigendommen van diverse eigenaren doorsneden. Daardoor komen deze aan twee zijden van de weg te liggen met alle nadelen van dien.

Alternatief

Wettelijke herverkaveling is dan het mooie alternatief, de middenweg tussen onteigening en vrijwillige verkaveling: je weet zeker dat de totale weg er komt én dat de eigendommen aan één kant van de weg liggen. Ook nog eens goed voor de verkeersveiligheid!

Ook bij wettelijke verkavelingen puzzelen partijen nog steeds zelf. Mede daardoor zijn de doorlooptijden van wettelijke verkavelingen geslonken naar drie tot vier jaar, zoals bijvoorbeeld in Peize.

Nieuwe vraagstukken

Naast de bekende vraagstukken komen er snel nieuwe vraagstukken op Nederland af die onontkoombaar vragen om gebiedsaanpassingen. Denk aan klimaatverandering met de noodzaak voor waterberging, verbreding van waterlopen en de aanleg van gemalen. Denk aan energietransitie met de vraag naar windmolenparken en zonne-energievelden. Denk aan bodemdaling.

Nederland heeft het klimaatakkoord van Parijs getekend. Om de gemaakte afspraken waar te maken, moeten we flink aan de slag gaan, zeker in het landelijk gebied.

Stedelijke omgeving

Daarnaast laat verkaveling al zijn waarde zien in de stedelijke omgeving, als alternatief wapen tegen leegstand in de stad. Verkavelen is dan ook niet alleen van deze tijd: verkavelen heeft de toekomst!

Marco van Beek districtsmanager gebiedsinrichting Kadaster