Wageningen University & Research viert eeuwfeest

Van een bescheiden Gemeentelijke Landbouwschool is Wageningen University & Research uitgegroeid tot een vermaard instituut. In de negentiende eeuw werd dat een rijkslandbouwschool. Op 9 maart 1918 werd de 'Rijks Landbouw Hooge school' officieel geopend. Deze zou uitgroeien tot het huidige Wageningen University & Research.

Als Pim Brascamp, voorzitter van de Vereniging voor Landbouwgeschiedenis (VLG), de verdienste van 'Wageningen' voor de land- en tuinbouw moet omschrijven, dan vallen hem twee zaken op. Ten eerste dat het instituut goed wetenschappelijk onderwijs heeft gegeven en ten tweede dat 'er altijd goed contact is geweest met de praktijk van de landbouw'.

Contact met boeren

De vorm van dat contact is in de loop der jaren wel veranderd, stelt Brascamp. 'In het begin verliep het meeste contact direct met boeren. Geleidelijk is dat veranderd in contacten met bedrijven en organisaties, omdat de landbouwsector zich beter ging organiseren.'

Brascamp, zelf verbonden aan de universiteit, wil niet zeggen dat dankzij 'Wageningen' de land- en tuinbouwsector in Nederland zo groot en succesvol is geworden. 'Het is altijd een wisselwerking geweest met het bedrijfsleven. Er vindt veel innovatie plaats op de bedrijven. Dat stimuleert de praktijk en het onderwijs. Het is geen eenrichtingsverkeer vanuit de universiteit.'

Toegepaste wetenschap

De aanpak van de universiteit is in de loop der jaren wetenschappelijker geworden, stelt de VLG-voorzitter. 'Het gedeelte toegepaste wetenschap doen veel bedrijven zelf met hun afdelingen research en development. Bij die bedrijven werken vaak mensen die een opleiding in Wageningen hebben genoten en dat draagt weer bij aan de interactie.'

Dat de universiteit tegenwoordig zo internationaal georiënteerd is, schrijft Brascamp grotendeels toe aan de historische band met Indonesië. 'Als Nederland geen koloniaal verleden had, dan was de universiteit nooit zo internationaal geweest. De betrokkenheid bij de landbouw in Indonesië is overgegaan in een bredere oriëntatie op ontwikkelingssamenwerking. Dat is nu weer afgebouwd, maar de internationale belangstelling is gebleven.'

Ondanks de huidige sterke positie is het 'Wageningen' niet altijd voor de wind gegaan. Het voortbestaan kwam midden jaren negentig aan het wankelen door bezuinigingsdrift op het ministerie van Onderwijs en teruglopende studentenaantallen. Even dreigde er zelfs een opdeling tussen de veel grotere universiteiten van Nijmegen en Utrecht.

Fusie met DLO

In opdracht van toenmalig landbouwminister Jozias van Aartsen onderzocht de Rotterdamse burgemeester Bram Peper de toekomst van het instituut. Op basis van zijn rapport besloot Van Aartsen tot een fusie tussen de landbouwuniversiteit en de Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO) dat toen nog onder het ministerie viel.

Het samengaan van de DLO en LUW in Wageningen Universiteit is een richtingbepalende gebeurtenis geweest, zegt LTO-beleidsspecialist en 'oud-Wageninger' Klaas Johan Osinga. 'Voor het praktijkonderzoek op de proefboerderijen had het grote gevolgen. Een deel werd afgestoten of moest zelf commercieel de markt op voor financiering van onderzoek. De invloed van boeren uit de praktijk op de richting van het landbouwonderzoek is daardoor afgenomen.'

Topsectorenbeleid

Vanuit het topsectorenbeleid worden door de overheid veel onderzoeken op land-en tuinbouwgebied aan Wageningen gegund. Dat roept wel eens weerstand op, merkt Osinga. 'Andere onderzoekers moeten ook budgetten zien te verwerven.'

Volgens Osinga is er grote behoefte aan praktijkgericht onderzoek. 'Het gat tussen de onderzoekers in Wageningen en de boerenpraktijk is groter geworden. Kleine proefboerderijen moeten hard aanpoten om aan voldoende budget te komen en dat is voor de toekomst een zorgwekkende ontwikkeling', zegt hij.

'Nederland beroept zich vaak op het kennismodel dat we hier in de landbouw hebben ontwikkeld, maar daar moeten we dan ook zuinig op zijn', vindt Osinga.

Diverse activiteiten

Wageningen University & Research viert een jaar lang het honderdjarig bestaan van de universiteit. Binnen de thema's Life, Food en Earth vinden tot 4 november diverse activiteiten plaats waarin wetenschap, kunst, sport en business worden samengebracht. Zo zijn er exposities, symposia, sportwedstrijden en lezingen.

Het jubileumjaar is afgelopen week van start gegaan met een concert, lasershow en studentenfeesten in Wageningen. Van 12 tot en met 14 maart vindt de Science Week plaats. Wetenschappers uit binnen- en buitenland geven lezingen rondom het thema 'leven'. Alle activiteiten staan op www.wur.nl/nl/Over-Wageningen/100years.htm.