Heer in het verkeer is er haast niet meer

Menig boer en tuinder weet er inmiddels over mee te praten: het platteland wordt steeds voller. Niet zozeer met bewoners, maar met verkeer. Een opbloeiende economie leidt direct tot meer vervoersbewegingen.

Niet alleen de snelwegen stromen in rap tempo vol, ook op provinciale N-wegen en 60-kilometerwegen in het buitengebied neemt de verkeersdruk toe. Meer voertuigen in het buitengebied en steeds grotere en bredere landbouwvoertuigen; het lijkt geen gelukkige combinatie.

Functie van buitenwegen

De tijd van 'heer in het verkeer' is niet meer, stelt vervoersdeskundige Hero Dijkema van loonwerkersorganisatie Cumela vast.
'Probleemverkeer in het buitengebied is vaak verkeer dat niet gewend is aan landbouwvoertuigen op de weg, vaak ook weggebruikers die niet in het gebied zelf moeten zijn. Daar zouden gemeenten best wel wat aan kunnen doen. Buitenwegen zijn voor de ontsluiting van agrarische bedrijven. Die functie moet niet minder worden.'

Gemeenten investeren wel in wegonderhoud in het buitengebied, maar dat is relatief duur in verhouding tot het aantal gebruikers. Ze stoppen hun geld daarom liever in doorgaande of rondwegen om dorpskernen te ontlasten, of in snelheidsremmende maatregelen. En op dat laatste zitten bestuurders van landbouwvoertuigen ook weer niet te wachten.

Verstopte snelwegen

Meer sluipverkeer dat de verstopte snelwegen ontwijkt, meer fietsers al dan niet op snelle e-bikes, maar door schaalvergroting ook meer landbouwverkeer op de weg, het telt allemaal op. Helaas vertaalt het zich ook in het aantal verkeersdoden in het buitengebied, waarvan jaarlijks gemiddeld elf in combinatie met een landbouwvoertuig. Veilig Verkeer Nederland verwacht dat deze ontwikkeling nog wel even aanhoudt.

'Landelijk neemt het aantal verkeersslachtoffers nog steeds toe, de wegen op het platteland vormen daarop geen uitzondering. De grotere trekkercombinaties vergroten de kans op aanrijdingen en daarbij ook de ernst van de incidenten', zegt woordvoerster José de Jong. Belangenclubs als LTO Nederland en Cumela is er intussen veel aan gelegen om de mobiliteit van het landbouwverkeer op peil te houden, al is dat niet makkelijk.

Complexer verkeersaanbod

'Het verkeersaanbod op buitenwegen wordt steeds complexer, ook doordat er steeds meer verschillende gebruikers zijn. Snelle oplossingen zijn dan ook moeilijk te vinden', stelt portefeuillehouder Veiligheid Alfred Jansen van LTO Nederland vast.

Toch vindt Jansen dat de agrarische sector zelf ook zijn verantwoording moet nemen. Maatregelen als de goedkeuringsplicht voor nieuwe voertuigen en de aankomende APK voor zelfrijdende landbouwvoertuigen dragen volgens hem al bij aan de veiligheid.

'En de afdelingen van regionale LTO's kunnen de gemeenten bij de les te houden als het gaat om wegenonderhoud en bereikbaarheid van agrarische bedrijven.'

Trekkerkenteken

Met de APK voor trekkers en andere zelfrijdende landbouwvoertuigen zal ook een trekkerkenteken worden ingevoerd, verwacht Jansen. Als het aan de LTO'er ligt alleen voor voertuigen waarmee men 40 kilometer per uur wil kunnen rijden.
'Daar gaat het toch naartoe. Wij verbinden er de voorwaarde aan dat deze dan ook alle N-wegen mogen gebruiken. Zo wordt het trekkerkenteken geen verplichting, maar een privilege.'

Het verhoogt volgens Jansen de veiligheid op de weg als snelheden tussen weggebruikers meer gelijk worden getrokken. 'Daarnaast is de kans zo kleiner dat je als trekkerbestuurder nog door een dorpskern moet.' Dijkema van Cumela Nederland verwacht dat dan met de provincies als beheerders van de N-wegen nog een robbertje moet worden gevochten.

'Ze laten nu alleen landbouwverkeer toe als er ook boerderijen aan zijn gelegen, bij nieuwe N-wegen is dat lang niet altijd zo. Dat moeten we nog oplossen met elkaar.'

Alert zijn

Boeren, tuinders en loonwerkers moeten alert zijn, raadt Dijkema aan. 'Wegen in het buitengebied zijn kwetsbaar. Voorkom schade door aangepast te rijden. Gemeenten moeten het buitengebied toegankelijk houden, maar je moet je positie op de weg ook verdienen.'