'Koeien waren eerder gewend dan wij'

Een donkere jongen komt achter de trekker vandaan, die in de voergang staat. Hij wijst naar het woonhuis. Eenmaal aan de keukentafel vertelt Hermien Kemp dat het hun stagiair betreft, een Eritrese jongen, gevlucht voor de oorlog. Hij voelt zich thuis tussen de koeien in Kortenhoef. Zijn familie in zijn geboorteland had ook koeien. Ze laat een filmpje zien. De jongen loopt langs de graskuil en plukt met een tak vol twijgjes de kantjes.

'Hij liet ons zien hoe ze dat thuis doen. Hij pakte een tak en ging ermee langs de kanten van de kuil. Omdat we geen sleufsilo hebben, werkte dat goed. Zo leren wij ook weer.'

Omschakeling

Openstaan voor nieuwe dingen, dat is waar het om draait op het biologisch melkveebedrijf van Hermien en Wilco Kemp in Kortenhoef. De omschakeling naar biologisch in 2016 was zo'n nieuwe stap.

'Met 2015 in zicht vroegen we ons af hoe we verder wilden met ons bedrijf. Groter worden was geen optie', vertelt Wilko Kemp. 'We hebben nu 115 melkkoeien. Dat is alleen nog goed te doen en met die omvang blijft het leuk. Daarnaast waren we vrij extensief. We pachtten al 7 hectare van Natuurmonumenten voor droge koeien en hooiwinning. Biologisch was een logische stap.'

Huiverig

Toch waren de ondernemers in het begin huiverig voor de overstap. 'Ik zag een grasland vol distels en zuring voor me en een productie die zakte naar 5.000 kilo melk', gaat de melkveehouder verder. 'Om meer hierover te leren, hebben we ons aangesloten bij een studieclub en gingen we op bezoek bij biologische collega's. Door kennis te vergaren hoef je zelf het wiel niet uit te vinden.'

Hermien Kemp: 'Ons beeld bleek niet te kloppen. Het weiland van de biologische boeren stond er netjes bij en hun koeien hadden een goede productie.'

Dingen durven

Dat gaf de melkveehouders vertrouwen. Ze dienden hun SKAL-aanvraag in, al bleef die envelop nog ruim een maand op de kast staan, voordat ze 'm echt samen op de post deden. 'Om dingen te leren, moet je ook dingen durven aannemen', zegt Wilko Kemp. 'Dat durfden we uiteindelijk.'

Afgelopen oktober leverden de ondernemers hun eerste biologische melk. 'Door goede voorlichters om advies te vragen en door de studieclub is de overgang heel natuurlijk verlopen', zegt Hermien Kemp. 'Ons tweede omschakeljaar was een groeizaam jaar, dus we hadden volop gras. Daarnaast strooiden we al niet veel kunstmest, dus voor de bodem was het niet een enorme klap.'

Rustiger koeien

De productie zakte iets, van 8.400 naar 8.000 kilo melk met 4,20 vet en 3,44 eiwit. 'De koeien waren sneller gewend dan wij. Voor ons werd het krachtvoer duurder, maar daar merken zij niets van. De koeien hebben meer stalruimte gekregen en zijn rustiger.'

In de tussentijd deed haar man een cursus Natuurbeheer en Ondernemerschap aan Aeres Hogeschool Dronten. 'Natuurmonumenten wil vanaf 2021 alleen nog maar met gecertificeerde boeren samenwerken. Omdat ik het leuk vind en het toch een keer moet, ben ik die cursus gaan doen.' Hij vond het de moeite waard. 'Je leert natuurbeheer in te passen in je bedrijf en het was leerzaam om collega-veehouders te spreken.'

Studieclubs

De melkveehouders leren allebei veel van de studieclubs waar ze bij betrokken zijn en doen daar ideeën op, die ze uitproberen op hun eigen bedrijf. Zo hebben ze geëxperimenteerd met het inkruisen van Jersey. 'Het is een keiharde koe met hoge gehaltes, maar het ras bleek niet in onze bedrijfsvoering te passen', vertelt Hermien Kemp. 'Ze waren te klein voor in onze zij-aan-zijmelkput. Ik moest een dubbele slang gebruiken om bij de uier te kunnen. Daarnaast hadden we geen afzet voor de kalveren en ze konden niet opboksen tegen onze Holsteins. Het was dus geen succes', zegt ze.

'Soms moet je leergeld betalen, maar het blijft belangrijk om dingen uit te proberen. Thuisblijven is makkelijk, maar het maakt je bedrijfsblind.'

Experiment met water

Het experiment met water als afdekmiddel op de kuil lukte juist wel. 'Dat idee deden we op in Noorwegen. We zitten hier niet op zandgrond, dus zand op de kuil is geen optie. Water daarentegen hebben we hier genoeg', zegt Wilko Kemp. Hij installeerde klokpompen, die het water vanuit de sloot op de kuil pompen in verschillende bassins. 'Doordat ik op deze manier meer druk op de kuil creëer, heb ik minder last van broei.'

Hermien Kemp: 'Het is belangrijk om open te staan voor nieuwe dingen om verder te komen. Als boer moet je je oogkleppen af durven doen.'