Grond minder bewerken is vaak beter

iet-kerende grondbewerking en ondiep ploegen staan in de belangstelling. In de praktijk zijn er voorbeelden van akkerbouwers die daar goede resultaten mee behalen. Toch zijn er nog maar weinig collega's die het voorbeeld volgen, zo werd maandag duidelijk op de kennisdag Bodem & Water in Dronten.

De meeste boeren ploegen volgens het boekje: bij voorkeur dieper dan 20 centimeter en met het trekkerwiel door de voor. 'Is dieper dan 20 centimeter ploegen wel nodig', vraagt onderzoeker Derk van Balen van Praktijkonderzoek Akkerbouw, Groene Ruimte en Vollegrondsgroente (PAGV) zich af.

Conserverende landbouw

Co'nn Rennen uit Zeewolde vindt van niet. Bij niet-kerende grondbewerking spreekt hij liever over conserverende landbouw. 'Wat je hebt, moet je behouden, koesteren en verbeteren. Je moet het bodemleven het werk laten doen. Daarvoor is het nodig om de bodem rust te geven. Daarom hebben we een bouwplan met de helft graan.'

Met stro hakselen, droge kippenmest en inzaai van groenbemesters biedt de akkerbouwer het bodemleven het hele jaar voedsel aan. 'Zo geef je het bodemleven meer kansen. Tegelijk verbeter je de bewerkbaarheid van de grond en de bodemweerbaarheid', zegt hij.

Groenbemester

Rennen kiest bewust voor een groenbemester met acht componenten. Na een vorstperiode sterven sommige soorten af en blijven andere over. In het voorjaar werkt de akkerbouwer de groenbemester in, waardoor er meer organisch materiaal in de toplaag komt. Ploegen doet hij alleen ondiep met een ecoploeg.

Akkerbouwer Wouter Klaasse Bos uit Dronten gebruikt sinds 2000 een ecoploeg en ploegt sinds 2002 alleen nog de graanstoppel, de helft van de oppervlakte. Sinds 2013 is het bedrijf biologisch en past Bos structureel voorjaarsploegen toe. 'Wat je ploegt, 10 tot 15 centimeter diep, is mooi doorworteld en heeft geen vorst nodig.'

Arbeidspiek

Het voorjaarploegen moet onder droge omstandigheden en zorgt voor een arbeidspiek. 'Je ligt met de grondbewerkingen achter bij de buren. Daar moet je tegen kunnen', zegt Bos, die niet bang is voor de latere mineralisatie van de groenbemester.

In grote lijnen ziet Bos dezelfde resultaten als Rennen: meer organische stof in de toplaag, meer bodemleven, grotere weerbaarheid van bodem en gewas, betere structuur en bewerkbaarheid. 'Bij ons staat nooit water op het land.' Naast de ecoploeg is er een Evers-woelpoot op het bedrijf, die Bos inzet tot een diepte van 15 tot 20 centimeter.

Bouwplan omgegooid

Jan Pieter Smid heeft een 80 hectare groot bedrijf in Zuidelijk Flevoland. Na een cursus kwam hij erachter dat hij te diep ploegt en de groenbemester veelal inkuilt. Sinds twee jaar ploegt Smid na de oogst de grond en zaait hij gele mosterd in. Om stropen van de groenbemester in het voorjaar te voorkomen, heeft hij het bouwplan omgegooid. Hij freest de groenbemester door de grond en poot daarna aardappelen.

De isolerende werking van de groenbemester ziet Smid niet als een probleem. 'Het aantal keren vorst in de winter wordt steeds minder. Vorig jaar viel de grond in het voorjaar mooi fijn uit elkaar. Soms moet je een keer iets proberen om erachter te komen dat het kan.'

Bodemverdichting

Wim Blok heeft in de Noordoostpolder een akkerbouwbedrijf met een intensief bouwplan. Veel gewassen oogst hij laat in het jaar. Om de bodemverdichting op te heffen, maakt de akkerbouwer na de oogst gebruik van een Kverneland CLI-diepwoeler met vier tanden en een werkbreedte van 3 meter.

'Met de CLI werken we op een diepte van 30 à 35 centimeter. Door de CLI komen er meer scheuren in de bodem, terwijl grond compact en goed bereidbaar blijft', zegt Blok, die met de woeler bij voorkeur diagonaal over het perceel werkt. 'De CLI geeft geen vlaklegging. De sporen blijven en daarom ploeg ik overdwars.'

Stoppelploeg

Bodemkundige Coen ter Berg vindt dat akkerbouwers meestal te veel hun best doen bij grondbewerking en het zaaibed vaak te fijn maken. 'Doe alleen wat noodzakelijk is.' De stoppelploeg vindt hij de beste machine. 'Als je rustig rijdt, legt de ploeg de grond mooi grof weg.'

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst