Regelgeving bedreigt zeldzame Friese Roodbonten

De Friese Roodbonte is op het bedrijf geïntroduceerd door Haralds vader, die als tienjarig jongetje verknocht raakte aan de makke koe die hij met de hand kon melken. In de loop der jaren is de roodbonte veestapel opgebouwd met behulp van KI en eigen stieren. 'Nu blijkt dat we de grootste Fries Roodbonte veestapel van Nederland hebben. Dat hebben we ons nooit zo gerealiseerd', zegt Woldring.

Het bedrijf van Harald en Sandra Woldring bestaat uit een melkveetak met Friese Roodbonten, een zoogkoeientak met Limousins en een loonbedrijf. In totaal zijn er nu circa 220 dieren – Friese Roodbonten en Limousins - terwijl dat zeven jaar geleden nog 300 tot 320 waren. Ze hebben 156 land beschikbaar voor de bedrijfsvoering.

Mineralenbalans verstoord

Vanaf 2011 ging de gezondheid van de dieren steeds meer achteruit. Na veel onderzoek bleek dat de mineralenbalans van de dieren was verstoord en dat ze te veel mangaan binnenkregen, wat ten koste ging van de weerstand en de vruchtbaarheid. Ze moesten dieren afvoeren en de melkproductie ging achteruit.

Na de diagnose en de afvoer van zieke dieren konden ze hun veestapel weer geleidelijk opbouwen. Maar doordat ze geen dieren aankopen en alleen uit eigen aanfok kunnen groeien, ging dat niet snel en was de veestapel op de peildatum van 2 juli 2015 nog niet op peil. Dat betekent dat ze nu minder fosfaatrechten hebben dan dieren en er dieren weg moeten. 'Vorig jaar hebben we ook al vijftig dieren afgevoerd en de nodige boetes gehad. Als de boete op een gegeven moment hoger is dan het melkgeld dat binnenkomt, moet je wel afvoeren.' Nu dreigt nog eens de helft van de veestapel van 160 Friese Roodbonten te moeten worden afgevoerd. Ze zijn daartegen in beroep gegaan en wachten op een uitspraak. De combinatie melkvee met zoogkoeien maakt de situatie extra complex.

Erkenning

De melkveehouders worden ondersteund door de Stichting Roodbont Fries Vee en de Stichting Zeldzame Huisdierrassen, maar duidelijkheid over hun positie is er nog niet. 'We willen erkenning als knelgeval, omdat we te maken hadden met dierziekte en omdat we een zeldzaam ras in stand houden. We zijn de enigen met een volledig Fries Roodbonte veestapel. Terug naar de aantallen van zeven jaar geleden hoeft niet; iedereen moet inleveren, dus wij ook. Maar we willen wel een basis overhouden om met de melkveetak door te kunnen gaan. We zijn geen hoogrendementsbedrijf, maar er is niemand die met minder dan de helft door kan gaan.'

De Friese Roodbonte is een typische dubbeldoelkoe, vertelt Woldring. De melkproductie is met gemiddeld 6.500 liter per jaar niet hoog, maar de gehalten van 4,80 procent vet en 3,65 procent eiwit zijn wel hoger dan die van de gangbare Holstein. 'Het zijn sterke dieren met een goed beengestel en weinig ziektes. Wij zitten laag in het medicijngebruik en onze koeien worden oud: er zijn nu nog tien boven de tien jaar en de oudste is 15', somt Sandra Woldring op. 'Slagers willen de dieren graag hebben vanwege de goede bevleesdheid. Maar dan zijn we alles kwijt. We zijn trots op onze koeien en vinden het erg als dat allemaal verdwijnt.'

Het is ook belangrijk dat het ras blijft behouden, valt haar man haar bij. Vanwege de diversiteit in genen en het behoud van de goede eigenschappen. De veestapel is sinds 2,5 jaar in beeld bij de Stichting Roodbont Fries Vee. 'Mijn vader had wel contact met andere fokkers, maar ik heb me er nooit zo mee beziggehouden. Eigenlijk heb ik me nooit gerealiseerd hoe bijzonder onze veestapel is. Tot de mensen van de stichting hier kwamen en laaiend enthousiast werden. Ze hebben de hele veestapel uitgeplozen en geconstateerd dat er nooit vreemd bloed bijgekomen is.'

Zichtstal

Ze zien nu zelf ook hoe bijzonder hun veestapel is en willen dit graag delen met anderen. Ze hebben al een plan liggen voor een recreatieve invulling van hun bedrijf met zichtstal, het geven van rondleidingen, een kleinschalige horecavoorziening en een biologische winkel. Dat plan hebben ze ingediend bij de provincie, waarmee ze al enige tijd in discussie zijn in verband met de invulling van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) in de regio. 'De provincie wil ons hier wel weg hebben, maar met de uitvoering van dit plan zou ons bedrijf kunnen blijven bestaan en kunnen meer mensen genieten van de koeien en andere recreatieve mogelijkheden.'

De toekomst van het bedrijf is door de invulling van de EHS al onzeker en de fosfaatregelgeving doet daar nog een schepje bovenop. 'We wachten af en hopen dat er genoeg signalen worden afgegeven dat zeldzame rassen op een andere manier moeten worden behandeld. Je moet toch vooruit blijven kijken.'