Keurmerk tegen mestfraude

Het kwaliteitskeurmerk gaat gelden voor de hele mestketen. Voor ondernemers zonder keurmerk kan dit betekenen dat het moeilijk wordt een financiering te krijgen of hun product te laten vervoeren.

Dit is de kern van het plan van aanpak van LTO Nederland, de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV), Rabobank, Cumela en Transport en Logistiek Nederland (TLN) dat is opgesteld op verzoek van minister Carola Schouten (LNV). Reden voor het plan van aanpak is de ophef die ontstond na publicaties in NRC over grootschalige mestfraude. De minister noemt het keurmerk in een brief aan de Tweede Kamer een goede eerste stap.

'Als volgende stap heb ik opgeroepen zoveel mogelijk partijen in de keten het kwaliteitskeurmerk te laten ondertekenen. Bovendien moet duidelijk zijn aan welke regels de bedrijven moeten voldoen om het keurmerk te krijgen en welke externe onafhankelijke organisatie deze controleert. Om het proces nauwgezet te volgen heb ik alle betrokken partijen gevraagd iedere drie maanden weer bij mij aan tafel te komen', aldus de minister in de Kamerbrief.

Maatregelen

Naast het plan van aanpak van de sector, zal de overheid met een aantal aanvullende maatregelen komen. Zo wordt er ingezet op meer gericht toezicht en handhaving in de gebieden waar mestfraude vaker voorkomt. Hiervoor zal intensief worden samengewerkt met provincies, gemeenten en waterschappen en de omgevingsdiensten.

Als er fraude wordt geconstateerd is in veel gevallen veel (personele) inzet nodig om daadwerkelijk tot vervolging over te kunnen gaan. Daarom wordt met alle betrokken partijen, waaronder het Openbaar Ministerie, bekeken of hiervoor zogenoemde taskforce een opgezet kan worden.

Real time app

Verder wordt de hoeveelheid mest die een transporteur vervoert op dit moment op papier doorgegeven aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl). De vervoerder kan dat tot 30 dagen na transport doen. De regelgeving wordt zo aangepast dat het mesttransport in de toekomst via een app, real time moet worden doorgegeven. De mogelijkheden voor het in eigen voordeel aanpassen van de administratie worden hierdoor beperkt.

Door RVO wordt onderzocht of subsidies die door de overheid worden verstrekt, ook terechtkomen bij bedrijven die fraude plegen. Daarna wordt onderzocht of deze subsidies kunnen worden stopgezet of teruggevorderd. De provincie Noord-Brabant heeft inmiddels aangegeven dat het stappen onderneemt om ervoor te zorgen dat vergunningen en subsidies niet bij frauderende bedrijven terechtkomen. Er wordt verkend hoe andere provincies hier mee omgaan.

Complexe regelgeving

Het stelsel van wet- en regelgeving op het gebied van mest is erg complex. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de mogelijkheden voor fraude, maar ook voor de administratieve lasten van de sector. Een toekomstbestendig systeem is noodzakelijk. Het ministerie van LNV zal hierover samen met de sector het gesprek vervolgen.

De titel van het plan van aanpak dat LTO Nederland, POV, Cumela, Rabobank en Transport en Logistiek Nederland (TLN) gezamenlijk opstelden is 'Samen werken in een eerlijke keten'. De eerste lijn van de fraudebestrijding focust op verandering van cultuur en gedrag bij personen en bedrijven in de mestketen. De opstellers van het plan zullen deze acties met hun eigen leden en klanten verder oppakken.

Urgentie

De tweede lijn, ter ondersteuning aan cultuurverandering, gaat over private borging. De maatregelen worden nu uitgewerkt en later ingevoerd. Ondersteuning door techniek is de derde lijn en samenwerken de vierde lijn. De partijen zijn doordrongen van de urgentie en hebben zeer constructief en in een hoog tempo samengewerkt. Het eerste gesprek met de minister naar aanleiding van publicaties in de media, was 13 november.

LTO Nederland portefeuillehouder Claude van Dongen zegt dat de sector nu als eerste aan zet is. 'Boeren zijn verantwoordelijk voor wat er op hun erf gebeurt. Voor wat aan mineralen wordt geproduceerd en aangevoerd en wat in de vorm van mest en producten het erf verlaat. En daar spreken we onze collega's en elkaar op aan en ook onze partners in de transportketen. We markeren dit moment. We hebben er alle belang bij dat fraude niet langer aan ons kleeft.'

POV-voorzitter Ingrid Jansen is blij met de afspraken die in het plan zijn gemaakt.: 'De kracht van dit plan is de integrale aanpak van bedrijfsleven en overheid om te komen tot de vermindering van fraude.'