Vitens en bollensector zoeken uitweg rond Ommen

In 2010 heeft de gemeente Ommen in het bestemmingsplan Buitengebied een verbod op sierteelt in grondwaterbeschermingsgebieden opgenomen, op aandringen van Vitens. Het waterbedrijf wilde zo de kans op vervuiling van hun drinkwaterbronnen verkleinen. Door een uitspraak van de Raad van State uit 2016 moest de gemeente Ommen dit verbod opnieuw bekijken.

De rechtszaak was aangespannen door LTO Noord en de KAVB, en met succes. Het rechtscollege vond het verbod slecht onderbouwd. Er werden geen harde cijfers gepresenteerd, slechts een verwijzing naar de situatie op de Veluwe. 'We hebben toen duidelijk gewonnen. Er was te makkelijk over gedacht: Ommen is immers niet de Veluwe', stelt adjunct-directeur André Hoogendijk van de KAVB vast.

Eyeopener

'Bovendien zijn de stoffen waarop de gemeente en Vitens zich baseert gewoon toegestaan, worden ze ook in andere akkerbouwteelten gebruikt en is ook het gebruik ervan in de bollenteelt niet anders dan in andere teelten.'

Hoogendijk herinnert zich het eerste gesprek wat volgde tussen KAVB/LTO met Vitens en gemeente Ommen nog levendig. 'Toen we hen dat allemaal vertelden, bleek dat voor hen een echte eyeopener. Er was kennelijk duidelijk behoefte aan kennisuitwisseling.'

Oproep tot alternatief

De gemeenteraad van Ommen heeft zich begin 2017 nog eens uitgesproken voor behoud van het verbod. Tegelijk heeft de raad Vitens en de KAVB opgeroepen samen aan een alternatief te werken voor het verbod. De twee partijen hebben hieraan gehoor gegeven. Ze overleggen nu over welke stoffen nog wel en welke niet meer of in beperkte mate mogen worden gebruikt en waar die beperkingen dan gelden. Daarbij moeten afspraken worden gemaakt die juridisch bindend zijn. Als dat lukt, mogen onder voorwaarden weer bloembollen worden geteeld in grondwaterbeschermingsgebieden, terwijl de inzet van gewasbeschermingsmiddelen in een groter gebied – het zogeheten intrekgebied – wordt beperkt.

Hoogendijk benadrukt de goede wil om er samen uit te komen. 'We snappen hun zorgen en wij zijn als sector bereid onze nek uit te steken. Tegelijk mag je bollentelers niet de lasten laten dragen voor iets waarvoor zij niet alleen verantwoordelijk zijn. Daarom willen we een systeem van monitoring waarbij ook duidelijk wordt wat het effect van het gebruik van die stoffen is op verschillende locaties. En minstens zo belangrijk: of je de uitspoeling ervan daar wel aan de bollentelers kunt toerekenen.'

Win-winsituatie

Vergeleken met de huidige situatie krijgen bollentelers dan meer ruimte om te telen. En het levert Vitens meer zekerheid op over de milieubelasting op hun winputten. Samenwerking levert voor de betrokkenen zo een win-winsituatie op, bevestigt projectleider Gerben Korten van Vitens. 'Als de uitkomsten inderdaad zo zijn dat onwenselijke stoffen niet meer uitspoelen naar het grondwater, dan winnen we allebei. Wij geloven ook dat dit mogelijk moet zijn, je ziet het al in een ander project: Boeren voor Drinkwater.'

Hoogendijk zegt te verwachten dat nu vaart kan worden gemaakt. 'Er is inmiddels een principeakkoord tussen de partijen en de gemeenteraad is akkoord gegaan met een verdere uitwerking van de proef. Ik hoop dat we voor het nieuwe teeltseizoen duidelijkheid hebben of we kunnen werken volgens de nieuwe opzet.'

Geen garanties

Wethouder Theo Katerberg van Ommen durft geen garanties te geven of het teeltverbod er nu af kan. 'Dat is aan de partijen, wij faciliteren alleen maar.'
Bollenteler Marcel Markhorst uit Brucht juicht intussen de laatste ontwikkelingen toe. 'De bollenbedrijven in de waterwingebieden zitten hier op slot. Eén teler zit er middenin en kan geen kant op.'

Hij ziet de weg die wordt gekozen wel zitten. 'De stoffen die we waarschijnlijk niet meer mogen gebruiken, zijn voor ons niet onmisbaar.' Het is volgens hem dan ook een kwestie van tijd dat het teeltverbod van tafel kan. 'Niemand kan met droge ogen zeggen dat het geen goed plan is.'