Nederlanders jagen Zuid-Koreaanse varkenshouderij aan

Een combinatie van toevalligheden en kansen zien. Met die woorden steekt Robert Hoste, econoom varkensproductie bij Wageningen Economic Research, van wal over het project. In 2014 was er geld voor een zogeheten 'seed money project'. Dat werd uitgevoerd in Zuid-Korea en het in januari gestarte publiek private samenwerkingsproject rolde daaruit voort.

Het project moet de varkenshouderij in Zuid-Korea aanjagen. Primair doel is uitzoeken hoe kennis het best kan worden gedeeld met Koreaanse varkenshouders: door een demonstratiebedrijf, trainingen, studieclubs, getrainde adviseurs of op andere manieren. Daarbij bouwen deelnemende commerciële partijen (Fancom, Trouw Nutrition, Agrisyst en MS Schippers) er naamsbekendheid op om producten te kunnen exporteren.

Vergelijkbare problematiek

In vergelijking met landen als China, Taiwan en de Filipijnen stelt de miljoen zeugen in Zuid-Korea niet zoveel voor. 'Maar de problematiek in al die landen is vergelijkbaar. Ze willen allemaal voedselzekerheid en -veiligheid en worstelen met de ontwikkeling van hun varkenshouderij die voor het belangrijkste deel bestaat uit kleine gezinsbedrijven. Ze zijn op zoek naar de silver bullet: het ultieme antwoord waarmee je simpel alle problemen oplost, maar dat is er niet', geeft Hoste aan.

Kwart cultuurgrond

Zuid-Korea telt 50 miljoen inwoners en is ongeveer 2,5 keer zo groot als Nederland. Echter slechts een kwart daarvan is cultuurgrond. Daarop wordt vooral rijst verbouwd, terwijl het land alle veevoergrondstoffen importeert. Dat zorgt er mede voor dat de kostprijs per kilo slachtgewicht in Zuid-Korea op 2,63 euro ligt, tegen 1,60 euro in Nederland. Het aantal geproduceerde slachtvarkens per zeug per jaar ligt ruim tien stuks onder het Nederlands gemiddelde.

Er zijn 4500 varkensbedrijven waarvan slechts 300 een managementinformatiesysteem gebruiken. Hoste: 'Het bewustzijn dat varkens houden een proces is waarbij je op ieder signaal moet letten, is er veel te weinig.' Kengetallen spiegelen ('ook een vorm van kennis delen') kennen Zuid-Koreanen ook niet, stelt Hoste vast. De kennis die wordt gedeeld, komt 'topdown' van de overheid en betreft doorgaans uitleg van wet- en regelgeving.

Hiërarchie

Kenmerkend voor de Zuid-Koreaanse bevolking noemt Hoste de hiërarchie, de coöperatieve instelling en het feit dat zij minder risico's durven te nemen. Dwars daardoorheen speelt het erfgoed van de Chinese denker en sociaal filosoof Confusius (551 v. Chr.). 'Copy the master', zegt Hoste. 'Als je Confusius volgde, dan kwam het wel goed.'

Het klakkeloos kopiëren zit diep verankerd in de hele Aziatische cultuur. 'Ontwikkelingen gaan daardoor moeizaam', geeft Hoste aan. 'De uitdaging van dit project is het vinden van een manier zodat Koreaanse varkenshouders kennis zelf doordenken.' En op dit punt, zegt Hoste, is er wel degelijk verschil tussen de oudere generatie en jongere ínternetgeneratie, die veel opener is als het gaat om delen.'

Verschillende sporen

Het project kent verschillende sporen waaronder een enquête onder 500 varkenshouders gericht op de vraag hoe men leert en innoveert. Die enquête wordt in het vierde jaar herhaald om te meten welke aanpak het beste werkt. Hoste: 'En als het in Zuid-Korea werkt, werkt dat concept mogelijk ook in andere landen in Azië. Hoe krijg je varkenshouders zover dat ze vooruit komen? Dat is een drive voor mij.'

Op dit moment wordt een demonstratiebedrijf ingericht en mogelijk dat er nog een tweede komt. Hoste: 'Niet om elementen te laten zien, maar de integraliteit van huisvesting, fokkerij, voeding en management. Dat alles in elkaar past en doordacht is.' In oktober was de eerste groep van 9 adviseurs van de koepelcoöperatie NACF voor een training in Nederland, in maart volgend jaar volgt de eerste groep van tien varkenshouders.

Veel te winnen

Eenmaal terug in Zuid-Korea trekken die varkenshouders in studieclubverband met elkaar op en worden daarbij begeleid door adviseurs die ook in Nederland zijn geweest. Andere zaken die de komende vier jaar worden opgepakt zijn de introductie van een sterkte-zwakteanalyse waarmee bedrijven zich kunnen vergelijken. En er wordt software ontwikkeld waarmee boeren onderling en in de keten kennis kunnen delen. Hoste: 'Er valt nog zoveel te winnen.'

Zuid-Korea loopt als land in technologische ontwikkeling voor op Nederland, stelt Hoste vast. 'Met dit verschil dat wij het in de landbouw veel meer toepassen. De basis ligt in mindware (bewustzijn). Dat er moet zijn voor je hightech hardware kunt toepassen.' Wat Zuid-Korea daarbij parten speelt, zijn de torenhoge subsidies die worden verstrekt voor voedselproductie en het leefbaar houden van het platteland. 'Dat slaat iedere ontwikkeling en innovatie dood.'

Gouden driehoek

Als het aan Hoste ligt, worden die subsidies afgeschaft om plaats te maken voor de gouden driehoek overheid-onderwijs-bedrijfsleven die in het naoorlogse Nederland aan de basis stond van de landbouwontwikkeling. 'Zover zijn zij nog niet, maar ze staan wel aan het begin van een landbouwhervorming.'