Zoektocht naar ideale mix van zonnepanelen en teelt

'Het tegengaan van klimaatverandering, het bevorderen van de veerkracht van het klimaat en het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen gebeurt op een manier die niet schadelijk is voor de voedselproductie.' Deze volzin staat in het officiële protocol van het Klimaatakkoord van Parijs. Op 12 december 2015 werd dat afgesloten, vier maanden later ondertekenden in New York 174 landen het akkoord.

Om de klimaatverandering tegen te gaan, moet onder meer de energievoorziening verduurzamen. In Nederland betekent dat naast het grootschalig opwekken van windenergie ook het vergroten van het aandeel zonne-energie. De afgelopen jaren is, mede door de sterk gedaalde kostprijs, een hausse ontstaan in het plaatsen van zonnepanelen op daken.

70 miljoen zonnepanelen

Voor het behalen van de nationale doelstellingen voor duurzame energie is meer nodig. En daarbij komt de aanleg van zonneparken op landbouwgrond steeds meer in beeld. Projectontwikkelaars benaderen boeren en tuinders met de vraag hun grond voor langere tijd beschikbaar te stellen voor het opstellen van zonnepanelen.

Jaap Baarsma, voorzitter van branchevereniging Holland Solar, meldde eerder dit jaar de ambitie om tot 2024 in Nederland 20 gigawattpiek zonnepanelen - grofweg 70 miljoen zonnepanelen - te plaatsen. Omgeveer 14 gigawattpiek zou via grote dak- en grondgebonden zonneparken gerealiseerd moeten worden.

Eerst op daken

'De zonne-energiesector moet allereerst zoveel mogelijk dakoppervlak benutten', stelt Baarsma. 'Maar uiteindelijk ontkom je er niet aan om ook grondgebonden zonneparken te realiseren, bij voorkeur via dubbel ruimtegebruik als voormalige vuilstortplaatsen of op vermorste ruimte.'

Hij vindt dat 'niet te snel' gegrepen moet worden naar grond die op andere wijze nuttig te gebruiken is. 'Het is noodzaak om zonnepanelen uit het verdomhoekje te houden', stelt Baarsma.

Ideeën aanleveren

Tot nu toe lijkt in zonneparken vrijwel geen lonende agrarische productie mogelijk. Dat leidt tot discussies, vaak met een beroep op de zinsnede in het Klimaatakkoord. Voor RVO was het aanleiding om zich te verdiepen in de vraag of een combinatie van de agrarische functie met het opwekken van zonnestroom in Nederland mogelijk is. Daarbij is een beroep gedaan op boeren en tuinders om ideeën aan te leveren omdat zij toch de meeste kennis hebben van de productie van landbouwgewassen.

De inzendingstermijn sluit dit weekeinde, meldt Marita de Vries van ontwerp- en innovatiebureau WeLL Design. Dat bureau coördineert de oproep van RVO. De binnengekomen suggesties worden volgende week gepresenteerd tijdens Sunday, het jaarlijkse evenement voor de zonne-energiesector. De beste plannen krijgen ondersteuning in de verdere ontwikkeling en realisatie. Als ze werkelijk perspectief bieden, leidt dat mogelijk tot een combinatie voor landbouwkundig verantwoorde teelten en opwekking van zonnestroom op hetzelfde perceel.