A.H. Verweijweg een halve eeuw tuindersweg

Nergens in Nederland telde de veertigste editie van het publieksevenement Kom in de Kas maar liefst achttien deelnemende bedrijven en kon het publiek genieten van zoveel verschillende soorten bloemen en groenten als aan de A.H. Verweijweg in Berkel en Rodenrijs.

Onder het glas aan deze weg is een indrukwekkende verscheidenheid aan tuinbouwproducten te vinden, waaronder gele en rode paprika's, maar ook de exclusieve soorten bruin, wit en paars. Verder komkommers, paksoi, amaryllissen, perkplanten, pruimtomaten, vijftien soorten pepers, potplanten, hortensia's, orchideeën, cymbidiums, gerbera's, bromelia's en zomerbloemen.

Snelle veranderingen

De A.H. Verweijweg kreeg het voor elkaar om een mooi evenement te organiseren in het eerste weekend van april. Er kwamen zo'n twintigduizend bezoekers uit het hele land op af. Hoe lang dat nog lukt is de vraag, want deze karakteristieke tuindersweg heeft ook te maken met de snelle veranderingen in de glastuinbouw en de eisen die daarbij horen.

De weg, aangelegd in 1968, is smal en de bedrijfskavels zijn met 1 tot 2,5 hectare klein. Door samenvoeging van bedrijven zijn diverse van de veertig woningen door tuindersgezinnen verlaten. Arbeidsmigranten kwamen ervoor in de plaats.

Chinezen

En dan is er nog het Chinese bedrijf Shouguang. Voor buurtbewoners was het even wennen dat een bedrijf uit het Verre Oosten zich in hun midden vestigde. Niettemin ligt het 'afwijkende' bedrijf er keurig bij, met een prachtig aangelegde tuin rond de nieuwe panden.

De stap van de Chinezen naar de A.H. Verweijweg is ook dapper te noemen, door ondanks taal- en cultuurverschil een plek in te nemen tussen families die hier al generaties wonen.

Facelift

Met het oog op de toekomst vragen de tuinders en de gemeente zich af of de A.H. Verweijweg een ruimtelijke facelift nodig heeft om als glastuinbouwlocatie aantrekkelijk te blijven. Wat zou er dan moeten gebeuren en wie neemt het initiatief?

Bijna een halve eeuw geleden arriveerden de eerste glastuinbouwbedrijven in het gebied. Er werd een weg aangelegd door boerenland dat in bezit was van de veiling en vernoemd werd naar de veilingoprichter. Langs de weg werd het land verdeeld en in tientallen kavels uitgegeven. In tien jaar tijd werd de 1,5 kilometer L-vorige weg volgebouwd.

Veertig tuindersgezinnen

Veertig tuindersgezinnen leefden en werkten er decennialang samen. Buren werden vrienden, sommige tuindersvrouwen kwamen bij elkaar op de koffie. Kinderen werden geboren, groeiden samen op, speelden aan de weg, in de kassen en in de polders erachter.

De buurtvereniging organiseerde een jaarlijkse puzzeltocht en een uitstapje met een touringcar. Van die samenhang is niet meer zoveel over, constateren de tuinders Chris van der Ende en Theo Brabander. 'De jaarlijkse barbecue proberen we erin te houden, dat wel', zegt Van der Ende.

Contacten

'Het klopt dat er minder onderlinge contacten zijn. Maar dat is een verandering in de hele samenleving, niet anders dan in een gewone woonwijk', denkt paprikateler Marcel Breugem.

Dat de sfeer aan de weg is veranderd, weet Breugem als geen ander. Hij woont er al zijn hele leven, aan het laatste stuk van de weg, waar de bewoners nog wat hechter waren dan vooraan. Spelen in de polder, met een brommertje scheuren over de weg. Het kon allemaal.

Klaar

Zijn bedrijf bestaat uit het voormalige bedrijf van zijn vader en oom, waaraan later nog drie naburige bedrijven zijn toegevoegd. Hij verdient derhalve zijn brood op de grond waar dertig jaar geleden vijf gezinnen van leefden. Toch is dat op termijn niet meer voldoende voor een paprikabedrijf. 'Voor grootschalige groenteteelt is het eigenlijk wel een beetje klaar hier', vindt de teler.

Zijn eigen bedrijf is up-to-date en Breugem kan nog wel een jaar of acht vooruit. 'Ik wil daarna wel elders in de regio opnieuw beginnen', zegt hij. 'Om de weg aantrekkelijk te houden, moet er iets gebeuren.'

Schaalvergroting

Veroudering gaat snel door het tempo van schaalvergroting. Steeds meer kassen worden verhuurd en dat werkt verpaupering in de hand, merkt de teler. 'Het onderhoud van schuren en kassen blijft dan achterwege.' Eigenlijk moet de gemeente wat doen, oppert hij.

Begin dit jaar werd de warmtecoöperatie Noordpolder opgericht, waarvan Breugem penningmeester is. 'Dat betekent dat we hier waarschijnlijk een leiding voor restwarmte gaan krijgen. Wellicht kan dat een aanzet tot herverkaveling betekenen.' Centrale CO2-aanvoer is al aanwezig, via aansluiting op de OCAP-leiding.

Veranderingen

Veel is veranderd, maar ook veel bleef hetzelfde. Sommige tuinders buurten nog bij elkaar, maar niet meer als voorheen.

Bedrijven schaalden op, diverse woonhuizen werden overbodig en kregen Poolse arbeidsmigranten als nieuwe bewoners. Dikwijls met acht man in een huis, gordijnen dicht. Geen gezellige bloementuin meer, maar rondom een makkelijk te onderhouden grasveld. Grote overlast blijft achterwege, maar de sfeer is veranderd.

Huisverkoop

Tegenover de trends van Polenwoningen, schaalvergroting en verschralend contact staat ook een andere ontwikkeling: het fenomeen huisverkoop heeft ook aan de A.H. Verweijweg wortel geschoten.

'Er staan soms twintig auto's voor de deur', vertelt Van der Ende, wiens bedrijf elk voorjaar verandert in een tuincentrumpje. De vrouw van Breugem verkoopt eigengemaakte paprikasoep langs de weg. Bij hun overburen zijn hortensia's te koop.

Sympathiek beeld

'De huisverkoop geeft de sector een sympathiek beeld en leven aan de weg. Sommige mensen maken een rondje langs alle bedrijven waar iets te koop is', besluit Breugem.

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst