Zuiveringsplicht: tijd dringt voor telers klein glas

Boomteler Chiel de Boer van kwekerij M.G. de Boer teelt een breed assortiment sierheesters. Jaarlijks verlaten zo'n 1,1 miljoen planten in kweektray zijn bedrijf in Hazerswoude. Hij levert vooral aan de doorkweekbedrijven of zet de heesters af per postorder.

Het grootste deel van zijn 1,4 hectare grote kwekerij bestaat uit teeltvelden met een ondergrond van worteldoek en lavakorrels. Daarnaast heeft De Boer een klein kasje van 500 vierkante meter en een bassin.

De sierheesterkweker is een van de vele 'kleinglastelers' met overwegend buitenteelt die worden geconfronteerd met de eisen van de zuiveringsplicht die per 1 januari 2018 ingaat. Ook voor onder meer boomkwekers, bollentelers, broeierijen, kleinfruittelers en vaste plantenkwekers met kleine kassen en tunnels geldt dat zij moeten voldoen aan de zuiveringsplicht.

Vrijstelling

'In de regio Boskoop dachten de meeste telers eerst 'het zal wel overwaaien, er komt wel een vrijstelling'. In de loop van de zomer hoorden we dat het anders zit. Maar dan zijn de meeste bedrijven nog te druk met hun teelt en komen ze niet toe aan dit soort zaken', zegt De Boer.

'Voor sommigen gaat het om grote investeringen, terwijl de milieuwinst heel klein is. Daarom was er aanvankelijk weinig motivatie', stelt hij. Alleen al in de regio Boskoop zijn er honderden telers met een klein kasje of wat tunnels.

Veel kleinglastelers dachten dat de zuiveringsplicht alleen voor de pure glastuinbouw geldt. Dat dit niet het geval is, begint door te dringen. Voor hen is een zuiveringsinstallatie geen realistisch scenario. Een vrijstelling via de status nullozing is de best denkbare route. Om die status te verkrijgen, moeten veel telers wel forse en kostbare aanpassingen doen op hun bedrijf.

Nullozing

'Mijn bedrijf voldoet al aan de nullozing', heeft De Boer zich laten informeren door Greenport Regio Boskoop en een adviesbureau. Van het waterschap heeft hij nooit wat gehoord. De Boer treft het: hij hoeft geen extra investeringen te doen. 'Nu het teeltseizoen voorbij is, heb ik tijd om dit uit te zoeken.'

Hij heeft de waterstromen in zijn bedrijf goed in beeld. Het gietwater in de buitenteelt wordt 100 procent gerecirculeerd via zijn bassin dat met 2.000 kuub ruimschoots voldoet aan de minimumafmetingen.
'Drie jaar geleden ben ik van de vollegrondteelt overgestapt naar een lavavloer. In het kasje ligt geen vaste teeltvloer, maar een ondergrond van vlugzand. Dat filtert de gewasbeschermingsmiddelen uit het water waarna het gezuiverd naar de bodem zakt', legt de teler uit.

Ook hier geldt dat het binnen de regels valt. Het condenswater, dat van dek en goten stroomt, vangt hij via de condensgootjes op in emmers die in het bassin worden geleegd. 'Dit mag ik gebruiken in de buitenteelt.'

Informatieavonden

Erwin Haveman, projectadviseur van LTO Noord Regio West, meldt steeds meer berichten en vragen van ondernemers voor advies binnen te krijgen: 'Van hun waterschappen krijgen ze onvoldoende duidelijk antwoord.'

De uitwerking van het beleid rond de zuiveringsplicht is in de eindfase beland, maar de praktijk zit pas aan het begin, stelt hij. 'Sommige waterschappen hebben er weinig aandacht voor. Wel geven ze aan straks te gaan handhaven.'

Om antwoorden op de vele vragen van telers te geven en de bewustwording te versterken, houden LTO Noord, ZLTO, KAVB, NFO en andere standorganisaties in oktober en november een reeks regionale informatieavonden. Vertegenwoordigers van waterschappen sluiten daar aan. Voorafgaand hieraan hebben de organisaties een aantal teeltbedrijven met klein glas doorgelicht om de status nullozing vast te stellen en in beeld te brengen wat er nog gebeuren moet.

Drainage scheiden

Omdat de waterschappen teeltbedrijven niet op maat adviseren, heeft Haveman namens LTO Noord bij telers het bedrijf doorgelicht om de knelpunten in beeld te brengen. Ook de andere organisaties hebben dit gedaan.

'Situaties die veel voorkomen zijn tulpenbroeierijen met vaste vloeren in hun kas, waardoor zij water met gewasbeschermingsmiddelen via putjes lozen op het oppervlaktewater. In dat geval moeten ze voldoen aan de zuiveringsplicht.'

Andere telers hebben in hun ondersteunde kas vaak een ondergrond van worteldoek met lavakorrels. Daaronder wordt het water met gewasbeschermingsmiddelen gedraineerd. 'Dit water mag alleen in de buitenteelt worden hergebruikt. Maar bij veel telers zijn de drainagestelsels onder de kas verbonden met die van de buitenteelt, welke afvoert op een bassin of direct op de sloot', zegt de projectadviseur.

Tienduizend euro

Dat is een probleem, indien er veel overtollig water vanuit het bassin naar de sloot gaat, wat met name in de winter het geval kan zijn. 'Om te voorkomen dat je al het water, inclusief regenwater, moet zuiveren, is het nodig de drainagestelsels te scheiden. Dat graafwerk kost al snel tienduizend euro', rekent hij voor.

Dan zijn er nog de situaties met kwelwater dat onder de kas doorloopt. Om te voorkomen dat die waterstroom moet worden gezuiverd, is - afhankelijk van de situatie - maatwerk mogelijk.