'Boerderij gebruiken als springplank'

Wie de nieuwe vrijloopstal van Willig binnenkomt, ziet geen koeien of melkrobots, maar toiletten voor bezoekers. 'Dat is waar je het eerste aan moet denken, als je elke dag toeristen over de vloer krijgt', zegt Willig. Jaarlijks ontvangt hij er miljoenen.

Tijdens de open dag twee weken geleden kreeg de ondernemer in twee dagen tijd tweeduizend bezoekers op het erf. Ze kwamen voor de nieuwe vrijloopstal. Vanaf de eerste verdieping kunnen ze van bovenaf de stal in kijken. Vanaf de tweede verdieping hebben ze weids uitzicht op het agrarische land. 'Ons product begint bij het land en dat verhaal willen we hier vertellen', legt de ondernemer uit. 'Het verhaal van Henri Willig is nu eenmaal bijzonder.'

1974

Dat begint in 1974, wanneer Willig de melkveehouderij, bestaande uit dertig melkkoeien en 27 hectare land, overneemt van zijn ouders. 'Ik kwam van de lagere landbouwschool en als enige zoon werd ik met plezier het familiebedrijf in getrokken. Maar ik vroeg me wel af: is dit het nu? Ik wilde niet alleen onder de koeien zitten. Ik heb de boerderij altijd als springplank gezien naar meer mogelijkheden.'

Willig volgde een cursus kaasmaken, geheel tegen de trend in van die tijd. 'Iedereen was met kaasmaken gestopt. De fabrieken hadden dat werk uit handen genomen, maar ik zag kansen. Ik beleefde veel plezier aan het produceren en echte authentieke kaas is wat toeristen willen.'

Toeristische route

Want die toeristen zijn er altijd al geweest: 'We zitten hier midden in de toeristische route vanuit Amsterdam. Trekpleisters als Volendam, Edam en Marken liggen om de hoek. De eerste toeristenbussen kwamen hier in 1975 en sindsdien zijn ze blijven komen.'

Het bedrijf groeide. In 1979 kwam er een nieuwe ligboxenstal voor tweehonderd melkkoeien en Willig was een van de eersten met een Harkema-draaimelkstal. In 1980 ging hij geiten houden. Eerst in een leegstaande koeienstal, drie jaar later kocht hij een boerderij in Lelystad aan. Het werd de grootste geitenmelkerij van die tijd in Nederland. 'Ik vond geitenkaas een mooie aanvulling op ons assortiment. Het was in het begin vreselijk moeilijk te slijten aan toeristen. Ondanks de geringe vraag ben ik blijven produceren. De ontwikkeling was logisch. Ik ben innovatief en probeer graag nieuwe dingen uit.'

Brand

In 1985 werd het bedrijf getroffen door een grote brand, die alles behalve de stal verwoestte. Een jaar later liep het toerisme door buitenlandse crisissen enorm terug. Hierdoor was Willig genoodzaakt zijn koeien, melkquotum en het geitenbedrijf in Lelystad te verkopen en het bedrijf anders in te richten. 'We besloten ons te richten op het professioneel produceren van kaas. We kochten melk aan van andere boeren. Om ons te blijven onderscheiden, gingen we schapen houden, zodat we schapenkaas konden maken.'

Kansen pakken

De ondernemer heeft nooit echt een bedrijfsplan gehad. 'We rolden gewoon van het een in het ander. Zo zorgde de brand ervoor dat we van de ene op de andere dag voor een nieuwe situatie stonden. Dat bedenk je niet van tevoren. We wisten gelukkig de kansen te pakken die we tegenkwamen.'

In 2015 kwamen de koeien toch weer terug, want 'die passen beter bij het concept'. Het onderscheidend vermogen is altijd zijn uitgangpunt geweest. 'Het was bijvoorbeeld ook een van de redenen om in 1999 over te schakelen op een biologische bedrijfsvoering.'

Antibioticavrij bedrijf

Nu gangbaar heel dicht tegen biologisch is aangekropen, is Willig een nieuwe weg ingeslagen om zich te onderscheiden. Hij wil naar een antibioticavrij bedrijf. 'Elke koe die antibiotica nodig heeft, houden we niet aan. Zo sturen we aan op een sterk koppel. In de afgelopen twee jaar hebben alle kalveren het zonder antibiotica of andere medicijnen weten te doen.'

Daarnaast is de ondernemer gaan blokkalven. 'Door alles in één periode te laten afkalven, hebben we continu schone hokken, waardoor er geen bacterieopbouw plaatsvindt.' Ook dat werpt zijn vruchten af: 'De afgelopen twee jaar hebben we 0 procent kalversterfte gehad.'

Toekomst

De toekomst laat zich raden. 'De sector staat voor grote uitdagingen. Wie meer ondernemer is dan boer en meekan in de schaalvergroting, zal het redden, maar de traditionele boer op het familiebedrijf die aan de coöperatie levert, gaat het moeilijk krijgen.'

De toekomst van zijn eigen bedrijf ziet Willig rooskleuriger in. Zijn drie zoons zitten al in het bedrijf. 'We zitten met onze toerismetak in een nichemarkt en die toeristen zullen altijd blijven komen.'