Sonnehoeck oogst authentieke druiven

Kwekerij Sonnehoeck, waarvan het woonhuis dateert uit 1729, is in 1899 in handen gekomen van de familie Van Leeuwen, waarvan de huidige eigenaar, Geo van Leeuwen, de vierde generatie is. Omdat Van Leeuwen inmiddels 75 jaar is en geen kinderen heeft, is het eigenaarschap overgedragen aan het bestuur van Stichting Historische Druivenkwekerij Sonnehoeck. De stichting heeft als doelstelling om de druivenkwekerij en opstallen op een duurzame manier in stand te houden.

Een groep van zo'n 35 vrijwilligers zorgt voor rondleidingen, het serveren van koffie aan bezoekers, tuinonderhoud en andere werkzaamheden. 'Het is een gezellige en hechte groep', vindt Krijn Buitelaar, die zorgt voor archivering, tuinonderhoud en voorlichting over de kwekerij. 'Tijdens de drie jaarlijkse bijeenkomsten is bijna iedereen aanwezig.'

Vierduizend bezoekers

Rondleidingen zijn mogelijk van 1 april tot 15 oktober. Per jaar ontvangt de kwekerij zo'n vierduizend bezoekers in groepen van minimaal tien personen. Een rondleiding duurt ongeveer een uur.

'De kwekerij is een rijksmonument en alles wat er te zien is, is authentiek', zegt Jan van Geest, die de pr voor zijn rekening neemt en de rondleidingen coördineert. 'Dat geldt ook voor de werkzaamheden. Begin april beginnen we met krenten, dat wil zeggen het uitdunnen van de trossen. Eind juni kunnen we beginnen met oogsten. Aan de zonkant van de kas, omdat de druiven daar het eerste rijp zijn.'

Vrouw en kinderen

'Vroeger gebeurde dat krenten vooral door de vrouw en kinderen van de tuinder', voegt Buitelaar daaraan toe. 'Vlak voor de Tweede Wereldoorlog leefde driekwart van het Westland van de tuinbouw en was de druiventeelt erg belangrijk. Ook toeleveranciers en de middenstand hadden er indirect voordeel van', vertelt hij.

'Na de oorlog kwam de klad erin, zeker toen in 1962 de marktordening van de EEG van kracht werd en druiven vanuit de zuidelijke landen naar Nederland kwamen. Tegenwoordig zijn er nauwelijks meer tafeldruivenkwekerijen in het Westland.'

Fruitmuur

Sonnehoeck heeft een 100 meter lange fruitmuur uit 1815, die in 2009 is gerestaureerd. Daarvoor hebben vrijwilligers alle stenen afgebikt. 'Zelfs de burgemeester en wethouders hebben meegewerkt', herinnert Van de Geest zich.

'Oorspronkelijk waren dergelijke muren bedoeld als bescherming tegen de noordenwind, later zetten kwekers voor extra bescherming losse ramen tegen de muur, waaruit muurkassen ontstonden die later zijn omgezet in vrijstaande kassen.' Tegen de muur groeien tegenwoordig oude appel- en perenrassen en op een andere plaats staan moerbeibomen van 350 jaar oud.

Kniekas

De oudste kas van Sonnehoeck, een kniekas, dateert van 1905. 'Die kas was destijds een huwelijksgeschenk aan de zoon van Gerrit van Leeuwen, de eerste Van Leeuwen die eigenaar van Sonnehoeck was. Die kas kostte 600 gulden', weet Van Geest. De kniekas is 8,5 meter breed en 40 meter lang.

'De kwekerij is een levend museum waar we nog grotendeels op dezelfde manier werken als honderd jaar geleden. Zo binden we de druiven op met biezen, een natuurproduct', vertelt Buitelaar.

Honderd jaar

'Druivenbomen kunnen wel honderd jaar oud worden, maar in de praktijk zijn ze veertig tot vijftig jaar productief. Daarna is het tijd voor verjonging: dat kan door de bomen boven de grond af te zagen en opnieuw te laten uitlopen. Eventueel kan er ook een ander ras op worden gezet door te enten', zegt Buitelaar.

'Als tussentijds een boom verzwakt is, leggen we de boom af, dat wil zeggen dat we een jonge twijg een stukje door de grond leiden en weer omhoog laten komen. De twijg maakt dan nieuwe wortels waardoor er een verjongde boom ontstaat en de oude boom kan worden afgezaagd.'

Drie rassen

Op de kwekerij groeien drie rassen blauwe druiven. De Frankenthaler is een vroeg ras met een zachte schil en een zoete smaak, de Alicante heeft een wat stuggere schil en de Gros Maroc is een grote druif met een wat flauwere smaak en een lagere opbrengst.

Voor de verkoop en de rondleidingen heeft Sonnehoeck een folder en een kaartje met een eigen huisstijl, die meegaan in de verpakking. Deze bestaat uit een transparant doosje in de vorm van een kasje met 500 of 1.000 gram druiven of een kistje met 2 of 4 kilo.

Groothandelsbedrijven

Zo'n 60 procent van de productie gaat naar twee groothandelsbedrijven die de druiven verkopen aan speciaalzaken door heel Nederland. Particulieren kunnen tijdens een rondleiding en op zaterdagochtend druiven kopen. Bij IJssalon Vanilla in Wateringen is druivenijs te koop en Meesterbakker Roodenrijs heeft druivengebak in zijn assortiment.