Koe is hard nodig voor klimaat

In politieke kringen kom ik geregeld de gedachte tegen dat we de veestapel moeten verminderen om het klimaat te redden. Deze gedachte wordt gevoed door een aantal partijen en ngo's. Zo verscheen recent een rapport van Milieudefensie waarin wordt berekend dat de Nederlandse melkveestapel teruggebracht moet worden van 1,6 naar 1,1 miljoen koeien om de klimaatdoelstellingen van Parijs te halen.

Het simpelweg opruimen van Nederlandse koeien is een zinloze aanpak, die niet leidt tot vermindering van de klimaatproblematiek en waarschijnlijk grote gevolgen heeft voor onze grondwaterkwaliteit.

Verplaatsen

Met het reduceren van de melkveestapel verplaats je het probleem naar elders. Door de toename van de mondiale vraag naar zuivel wordt de melk sowieso geproduceerd. Onze ogen sluiten bij de grens is niet goed voor het klimaat en is de slechtste manier om onze nationale verplichting in te vullen.

En als je hier 1 kilo CO2-uitstoot voorkomt, leidt dit tot meer dan 2 kilo CO2-uitstoot elders. Het gemiddelde CO2 per kilo melk in Nederland is 1,24 kilo. Wereldwijd is het gemiddelde 2,4 kilo CO2 en in Azië en Afrika kan dit zelfs oplopen tot meer dan 7 kilo CO2 per kilo melk.

Let wel: ik pleit niet voor een ongelimiteerde omvang van de veestapel. Het is om veel redenen goed om als veehouderij niet onbegrensd te groeien. Maar de Nederlandse veehouderij inkrimpen om het klimaat te redden, is een denktrant die aantoonbaar onjuist is.

Nitraatgehalte

De melkveehouderij in Nederland is de schoonste sector wat betreft waterkwaliteit. Uit de laatste cijfers blijkt dat derogatiebedrijven in alle gebieden aan de Nitraatrichtlijn voldoen. Dit komt omdat koeien nou eenmaal veel gras eten. En grasland is een van de minst uitspoelingsgevoelige gewassen.

Teelt van gras is alleen nuttig als dit ook wordt opgegeten. Een drastische vermindering van het aantal koeien geeft een verlaging van de vraag naar gras. Daardoor zal het areaal grasland afnemen en deels omgezet worden in bouwland of groenteteelt. Gevolg: hogere uitspoeling van nitraat, meer grondbewerkingen en minder CO2-opslag in de bodem. Een goed alternatief is met onze veestapel, bemesting en grond te werken aan efficiency.

Voedsel

Is het rapport van Milieudefensie dan onzin? Zeker niet. We weten met vrij grote zekerheid dat ook de productie van voedsel bijdraagt aan de klimaatverandering. Puur inzetten op efficiency per kilo melk is dan ook onvoldoende om de verandering tegen te gaan, omdat dit ook weer de consumptie kan stimuleren (veel kilometers rijden met een zuinige auto is net zo slecht als weinig kilometers met een benzineslurper).

Echter, zolang de consument melkproducten wil eten, zullen ze geproduceerd worden. En dat kunnen we efficiënter hier doen dan in vrijwel ieder ander land.

Matigheid

Belangrijk voor het klimaat is dus vooral een herwaardering van de ouderwetse deugd van de matigheid. En dan niet alleen op het gebied van vlees/zuivel, maar ook op het gebied van kleding, telefoons, autogebruik en vakanties en zelfs op het gebied van allerlei duurzame alternatieven. Ook die belasten, in mindere mate, deze aarde.

Laat de milieuorganisaties dus vooral werken aan bewustwording en gedragsverandering van de consument en laat de Nederlandse boer gewoon vakman zijn.

Kees Kroes, programmaleider Mest & Mineralen bij Projecten LTO Noord